بازار املاک / مسکن ایران در کما

مسکن ایران در کما

بازار مسکن ایران وارد بحرانی شده که بسیاری از کارشناسان آن را «کم‌سابقه» و برخی «بی‌سابقه در ۵۰ سال گذشته» توصیف می‌کنند. رکودی که … آرمان امروز: بازار مسکن ایران وارد بحرانی شده که بسیاری از کارشناسان آن را «کم‌سابقه» و برخی «بی‌سابقه در ۵۰ سال گذشته» توصیف می‌کنند.

بازار مسکن ایران

بازار مسکن ایران وارد بحرانی شده که بسیاری از کارشناسان آن را «کم‌سابقه» و برخی «بی‌سابقه در ۵۰ سال گذشته» توصیف می‌کنند. رکودی که نه‌تنها خریدار را از بازار رانده، بلکه عملاً عرضه را نیز به صفر رسانده است. 

آپارتمان‌هایی که ساخته شده‌اند بدون مشتری مانده‌اند، و خانواده‌هایی که رویای خانه‌دار شدن را در سر داشتند، با واقعیت تلخ افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها و ناتوانی در خرید روبه‌رو هستند.

خشایار باقرپور، رئیس اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران، در اظهارنظری صریح عنوان کرده که «بازار مسکن در ۵۰ سال گذشته چنین رکودی را تجربه نکرده است. 

اکنون عملاً خریدار اولی در بازار وجود ندارد». به گفته او، دیگر صحبت از رکود عمیق کافی نیست، بلکه بازار به نوعی فلج شده است؛ رکودی که هم سمت عرضه را به توقف کشانده و هم تقاضا را از میدان به در کرده است. 

در شرایط فعلی، سازندگان به دلیل کاهش بازدهی، از ساخت‌وساز فاصله گرفته‌اند. از سوی دیگر، با کاهش توان خرید مردم، تقاضای مؤثر از بازار حذف شده است. 

در این میان، مستأجران و خانه‌اولی‌ها به مهم‌ترین قربانیان این بحران تبدیل شده‌اند؛ نسلی که امید به مالکیت خانه را از دست داده است.


ریشه‌های بحران

۱. کاهش توان خرید مردم

در یک دهه اخیر، قدرت خرید خانوارها به‌شدت کاهش یافته است. افزایش نرخ تورم، جهش نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی باعث شده که قیمت مسکن به‌صورت تصاعدی بالا برود، درحالی‌که درآمدها افزایش متناسبی نداشته‌اند. 

درنتیجه، فاصله بین قیمت مسکن و درآمد خانوارها به حدی رسیده که دیگر حتی تسهیلات بانکی هم توان پر کردن این شکاف را ندارند.

۲. افزایش قیمت زمین و مصالح

گرانی زمین، مصالح ساختمانی و هزینه‌های صدور مجوز، عملاً قیمت تمام‌شده ساخت را بالا برده است. این موضوع به کاهش انگیزه سازندگان برای ورود به پروژه‌های جدید منجر شده است. دولت نیز نتوانسته با سیاست‌گذاری مؤثر، هزینه‌های جانبی ساخت را کاهش دهد.

۳. نبود برنامه جامع ملی

یکی از مهم‌ترین مشکلات بازار مسکن در ایران، نبود یک نقشه راه ملی و پایدار است. طرح‌هایی مانند «مسکن مهر» و «نهضت ملی مسکن» با همه اهداف مثبتی که داشتند، به دلیل مشکلات اجرایی، ضعف زیرساخت و کم‌توجهی به بازار واقعی، موفق به ساماندهی تقاضا نشدند. 

در بسیاری از موارد، مسکن‌های ساخته‌شده بدون امکانات لازم یا در مناطق غیرجذاب ساخته شدند.

۴. سوداگری و تبدیل مسکن به کالای سرمایه‌ای

سال‌هاست که مسکن از یک کالای مصرفی به یک کالای سرمایه‌ای تبدیل شده است. بسیاری از خریداران، نه برای سکونت، بلکه برای حفظ ارزش دارایی خود وارد بازار شده‌اند.

 این وضعیت، قیمت‌ها را به‌صورت مصنوعی بالا برد و در نهایت با کاهش بازدهی، خروج این سرمایه‌گذاران از بازار، موجی از رکود را پدید آورد.

۵. نبود ابزارهای مالی مؤثر

در کشورهای توسعه‌یافته، ابزارهایی مانند «وام رهنی بلندمدت»، «لیرزینگ مسکن» یا «صندوق‌های سرمایه‌گذاری در املاک» توانسته‌اند تقاضای مؤثر را افزایش دهند. 

اما در ایران، نه‌تنها این ابزارها توسعه نیافته‌اند، بلکه محدودیت‌های بانکی و نرخ سود بالا، استفاده از وام مسکن را نیز سخت کرده است.

پیامدهای اقتصادی رکود مسکن
بازار مسکن در اقتصاد ایران همواره یکی از موتورهای رشد بوده است. رکود در این بخش به‌طور مستقیم بر رشد اقتصادی، اشتغال، و رونق صنایع وابسته تأثیر منفی گذاشته است.

 طبق آمارهای رسمی، بیش از ۱۲۰ شغل به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم با ساخت‌وساز در ارتباط هستند. توقف ساخت‌وساز به معنای تعطیلی زنجیره‌ای از فعالیت‌های اقتصادی است. 

همچنین رکود بازار مسکن باعث افزایش فشار بر بازار اجاره شده است. افزایش تقاضا برای اجاره و نبود عرضه متناسب، منجر به افزایش شدید نرخ اجاره‌بها در شهرهای بزرگ شده که فشار مضاعفی بر مستأجران وارد می‌کند.

چشم‌انداز آینده
در کوتاه‌مدت، چشم‌انداز بازار مسکن چندان روشن نیست. پیش‌بینی‌ها حاکی از ادامه رکود در نیمه دوم سال ۱۴۰۳ و حتی سال ۱۴۰۴ است. 

مگر آن‌که تحولی در سطح کلان اقتصاد رخ دهد، نرخ تورم مهار شود و سیاست‌های حمایتی واقعی از سمت دولت اعمال شود. در این میان، کارشناسان نسبت به تشدید بحران هشدار می‌دهند.

 اگر دولت نتواند راه‌حلی برای تحریک تقاضای مؤثر و تسهیل در ساخت‌وساز ارائه دهد، رکود ممکن است به سال‌های آینده نیز تسری یابد.

اصلاح اقتصاد پیش نیاز حل مساله مسکن
دکتر افشین خاندوزی، کارشناس اقتصاد شهری و بازار مسکن، تأکید می‌کند که «اصلاح بازار مسکن بدون اصلاح اقتصاد کلان ممکن نیست».

به گفته او، «وقتی تورم بالا و نرخ بهره غیرواقعی است، تسهیلات مسکن اثربخشی ندارد. قدرت خرید مردم دائماً در حال کاهش است. 

در چنین شرایطی، طرح‌هایی مانند نهضت ملی مسکن هم اگر موفق شوند، نهایتاً عرضه را افزایش می‌دهند اما تقاضا همچنان در رکود می‌ماند.»

او معتقد است باید به‌جای تمرکز بر ساخت مسکن دولتی، بسته‌های حمایتی هدفمند برای خانه‌اولی‌ها، تسهیلات ارزان‌قیمت و افزایش شفافیت بازار زمین و املاک در دستور کار قرار گیرد.

راهکارهای خروج از بحران
با توجه به پیچیدگی و عمق رکود، راهکارهای خروج از این وضعیت نیز باید چندلایه و هماهنگ باشند:

۱. کنترل تورم و تثبیت اقتصادی

اولین و مهم‌ترین گام، مهار تورم و ایجاد ثبات در اقتصاد کلان است. بدون ثبات اقتصادی، هیچ برنامه‌ای در بخش مسکن به نتیجه نمی‌رسد. دولت باید با اصلاح سیاست‌های مالی و پولی، جلوی کاهش بیشتر قدرت خرید مردم را بگیرد.

۲. ارائه تسهیلات هوشمند و قابل دسترس

وام‌های مسکن باید با نرخ سود مناسب و بازپرداخت بلندمدت در اختیار خانه‌اولی‌ها قرار گیرد. بانک‌ها باید از مدل‌های روز دنیا مانند وام رهنی با پشتوانه ملک استفاده کنند تا شرایط پرداخت برای خانوارها قابل‌تحمل باشد.

۳. اصلاح ساختار عرضه و تشویق بخش خصوصی

بخش خصوصی باید با مشوق‌های مالیاتی، اعطای زمین رایگان یا ارزان، و تضمین خرید از سوی دولت، به ساخت‌وساز بازگردد. همچنین دولت می‌تواند با حمایت از تعاونی‌های مسکن، روند ساخت را تسریع کند.
۴. راه‌اندازی بازار اجاره حرفه‌ای

توسعه بازار اجاره با قراردادهای بلندمدت، تعیین سقف اجاره‌بها و حمایت از موجر و مستأجر می‌تواند بخشی از فشار تقاضا برای خرید مسکن را کاهش دهد

۵. ایجاد پایگاه اطلاعاتی شفاف

شفاف‌سازی اطلاعات بازار املاک، قیمت‌ها، معاملات و ساخت‌وسازها می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از سوداگری و افزایش بهره‌وری سرمایه‌گذاری ایفا کند.

نتیجه‌گیری
رکود کم‌سابقه در بازار مسکن، بازتابی از بحران‌های عمیق‌تر در اقتصاد ایران است. این رکود فقط نشانه‌ای از ضعف یک بازار خاص نیست، بلکه علامتی هشداردهنده درباره کاهش شدید توان اقتصادی جامعه است. 

راهکارهای رفع این بحران تنها در حد پروژه‌های ساخت‌وساز باقی نخواهد ماند، مگر آن‌که با اصلاحات کلان اقتصادی، احیای اعتماد عمومی و سیاست‌گذاری بلندمدت همراه شود.

تنها راه رفع بحران مسکن، اصلاح...

طی روزهای اخیر در حالی برخی از نمایندگان مجلس و فعالان حوزه مسکن، با اتکاء به "طرح کنترل و ساماندهی اجاره بها املاک مسکونی" بر فراهم شدن زمینه مهار قیمت ها در بازار مسکن تاکید دارند که بر خلاف آنچه که عنوان می شود تا زمانی که رویه های معیوب این بازار اصلاح نشود به هیچ وجه نمی توان به ساماندهی این بازار دلخوش بود.

سرعت فرآیند ایمن‌سازی ساختمان‌های...

نائب رئیس شورای شهر تهران با اشاره به اینکه حرکت ایمن سازی ساختمانهای ناایمن لاک پشتی است تاکید کرد: در شورای شهر تهران موضوع تعامل با قوه قضائیه در حال پیگیری است تا به فرآیند موثر و صحیحی دست پیدا کنیم.

قیمت تمام شده مسکن ملی مقطوع نخواهد بود

مدیر کل راه و شهرسازی استان تهران از اعلام نهایی قیمت تمام شده مسکن ملی در استان تهران تا ۴۸ ساعت آینده خبر داد و در عین حال تاکید کرد که این قیمت کاملا کارشناسی و بر اساس جمع بندی اعضای حاضر در جلسه شورای مسکن استان تهران تعیین شده است.

تا زمانی‌که بافتهای فرسوده وجود دارند...

مدیر عامل شرکت بازآفرینی شهری با اشاره به اینکه آمارهای عنوان شده از سوی رسانه ها در خصوص کاهش ساخت وساز در بافت فرسوده صحت ندارد تاکید کرد: با وجود بافتهای فرسوده نیازی نیست در بیابان خانه بسازیم.

نظارت شهرداری‌ها بر عملکرد مهندسان ناظر

معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران بر لزوم بازنگری در قوانین حوزه ساخت و ساز تاکید کرد و خواستار سپردن فرآیند نظارت بر عملکرد مهندسان ناظر به شهرداری شد.

صنعتی سازی و افزایش عمر مفید ساختمان‌ها

شهردار تهران با اشاره به اینکه حرکت به سمت صنعتی سازی مسکن از جمله راهکارهای افزایش عمر مفید ساختمان ها است در عین حال پایین بودن سن بناهای ساختمانی را فاجعه بار قلمداد کرد که به گفته وی سبب هدر رفت سرمایه های ملی می شود.

امید به خانه دار شدن با فروش متری مسکن...

در حالی خرید خانه در تهران دیگر رویاست اما فروش متری مسکن در بورس کمی امید ها را بالا برده است.

انتقاد معاون وزیر راه از تطویل فرآیند...

معاون وزیر راه و شهرسازی برای چندمین بار نسبت به طولانی شدن زمان صدور پروانه ساختمانی انتقاد کرد و سازمان نظام مهندسی ساختمان را به عنوان یکی از عوامل اطاله زمان صدور مجوزهای ساختمانی عنوان کرد.

در نهضت ملی مسکن با عقب افتادگی مواجه...

عضو کمیسیون عمران مجلس با بیان اینکه در نهضت ملی مسکن با عقب افتادگی مواجه هستیم در عین حال نسبت به عدم همکاری بانکها با نهضت ملی مسکن انتقاد کرد.

راهکارهایی برای ساماندهی بازار...

نماینده تهران در مجلس با بیان اینکه سال گذشته تهرانی‌ها ۴۶ تا ۵۵ درصد افزایش ‌نرخ اجاره‌بها داشتند، گفت: قیمت مسکن در تهران طی ۱۷ سال ۵۲ برابر شده است.

مسکن همدان، قیمت‌های نجومی و سربه فلک...

این روزها مردم برای داشتن یک خانه اجاره‌ای، کاری از پیش نمی‌برند وای به حال داشتن یک سقف از همین رو به نظر می‌رسد در این وانفسای قیمت مسکن در همدان نمایندگان مردم و مسئولان ارشد باید بی‌معطلی کاری کنند و ضمن اقدام جهادی نظارت پیشه سازند.

تسهیلات نوسازی بافتهای فرسوده

در حالیکه گفته می‌شود بسته تشویقی نوسازی بافت‌های فرسوده می‌تواند در درازمدت به سیاستی پررونق برای تولید مسکن در بافت فرسوده تبدیل شود اما شواهد حاکی از آن است که با گذشت حدود دو ماه و نیم از ابتدای سال جاری هنوز برنامه تسهیلات بانک‌ها در بافت فرسوده ابلاغ نشده است.

سکته قیمت در بازار مسکن

بازار معاملات مسکن طی روزهای سپری‌شده از خرداد با «چرخش انتظارات» همراه شد؛ اما این تغییر معنادار با کدام محرک‌ها رقم خورد؟

ایمن‌سازی ساختمان‌های ناایمن باید پایش...

رئیس شورای اسلامی شورای شهر تهران در واکنش به حواشی مطرح شده در خصوص اسامی ساختمان های ناایمن گفت: ایمن سازی ساختمانهای ناایمن باید مورد پایش قرار بگیرد.

قیمت ساخت مسکن ۱۴۰۲

بررسی‌‌‌های کارشناسی نشان می‌دهد بخش عمده رشد قابل‌توجه هزینه ساخت مسکن در سال‌جاری به تورم بالای مصالح ساختمانی بازمی‌گردد و سهم دستمزد کارگران ساختمانی در این موضوع کمتر است. به این ترتیب دولت باید تمرکز خود را بر مهار تورم مصالح ساختمانی معطوف و به این ترتیب از رشد بیش از پیش هزینه‌‌‌های ساختمانی در فصول آتی سال ۱۴۰۲ جلوگیری کند.

طرح ساماندهی اجاره بهای املاک مسکونی

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی امروز (هفتم خرداد) خود به ادامه رسیدگی به گزارش کمیسیون عمران در مورد طرح دو فوریتی کنترل و ساماندهی اجاره بهای املاک مسکونی خواهند پرداخت.

چگونه مسکن در ۱۷ سال، ۵۲ برابر گران شد؟

عضو هیات مدیره کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن می‌گوید: با شوآف و شعار و اعلام آمارهای میلیونی، نه مردم صاحب مسکن می‌شوند و نه تولیدی به اسم مسکن خواهیم داشت.

آشفتگی بازار مسکن

در شرایط فعلی بخش عمده خریداران و حتی فروشنده‌هایی که برای خریدوفروش آپارتمان در شهر تهران به دنبال کشف قیمت واقعی برای انجام هر چه سریع‌تر معامله مدنظر خود هستند از معاملات خود بازمانده‌اند.

خرید مسکن آسان‌تر می‌شود؟

خبر تازه وزیر اقتصاد درباره فروش متری مسکن وزیر اقتصاد نوسان را ذات و ماهیت بازار سرمایه دانست و گفت: باید تاحد ممکن ابزارهای لازم برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم عامه مردم و غیرحرفه‌ای ها را فراهم کنیم. اما برخی در زمان نوسان بازار به دنبال این بودند تا بر طبل واکنش های هیجانی بکوبند.

اقساط سنگین وام نهضت‌ملی مسکن

در حالی تمرکز برای تامین نیاز مردم به سرپناه در قالب اجرای طرح نهضت ملی مسکن در دولت سیزدهم برنامه‌ریزی شده که شواهد حاکی از عدم توانایی اقشار میان درآمدی برای تامین آورده و بازپرداخت سود تسهیلات این طرح است. برنامه‌ای که چنانچه در آن اصلاحاتی انجام نشود دولت را برای ادامه این مسیر با چالش مواجه می‌کند.

افزایش هزینه عوارض ساختمانی، به گرانی...

افزایش هزینه عوارض ساختمانی به گرانی مسکن دامن نمی‌زند. در حالی که بسیاری از سازندگان مسکن، افزایش نرخ عوارض ساختمانی را به عنوان یکی از عناصر اصلی گرانی نهاده های تولید مسکن میدانند. همچنین سلب انگیزه آنها برای سرمایه گذاری در این بازار عنوان می کنند. اما در مقابل مهندس مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران بر این باور است که با توجه به اینکه عوارض ساختمانی تنها بین یک تا دو درصد از هزینه کل ساختمان را شامل می شود. بنابراین افزایش آن تاثیر چندانی بر گرانی مسکن ندارد.