۱۴۰۱/۱/۶
۱۳۸۴ نمایش
نویسنده: ندا یزدانی
در شمال غرب کشور و در نزدیکی شهر اسکو می‌توانید یکی از اعجاب‌آورترین روستاهای ایران را ببینید. روستایی صخرهای و اسرارآمیز که در پای دامنه‌های کوه آتشفشانی سهند جا خوش کرده است. این روستا یکی از نمونه‌های نادر روستاهای صخرهای جهان است که کماکان مردمانش در خانه‌های سنگی که به آن کران می‌گویند، زندگی می‌کند. اگر دوست دارید با این مکان جادویی بیشتر آشنا شوید، در سفر به طبیعت زیبای منطقه کندوان تبریز و بازدید از معماری صخرهای حیرت‌انگیز آن هم‌سفر کجارو باشید.
کندوان یکی از شگفت‌انگیزترین روستاهای صخرهای ایران و جهان و از جاهای دیدنی استان آذربایجان شرقی است که در دل صخره‌های کله قندی جای گرفته است .
به روستای کله قندی نیز شناخته می‌شود. این روستای ییلاقی و تاریخی، در پای دامنه‌های کوه آتشفشانی سهند و در کنار رودخانه کندوان قرار دارد.
کوهستانی بودن منطقه سبب ایجاد جویبارهایی در سطح مناطق شیب‌دار شده است که به‌سمت دره حرکت می‌کنند و سرشاخه‌های اولیه این رودخانه را تشکیل می‌دهند.
در اطراف این روستا مراتع سرسبز زیبایی وجود دارد که عشایر زیادی را به آن جا می‌کشاند. سراسر شرق دره را نیز درختان بید كوهستانی، گردو، نارون و بادام تشكیل می‌دهد.
ویژگی شاخص کندوان، معماری صخرهای و منازل روستایی آن است که از طریق حفر سنگ‌های کله قندی معروف به کران پدید آمده است.
این صخره‌های کله قندی در اثر فعل و انفعالات آتشفشانی کوه‌های سهند ایجاد شده‌اند.
توده‌ها و گدازه‌های مذاب آتشفشانی، به‌وسیله باد، برف و باران در طی هزاران سال متمادی شکل گرفته و به فرم کران درآمده است.
چنین منظره اعجا‌ب‌آوری در یکی از خوش آب‌وهواترین نقاط ایران ایجاد شده است.
روستای کندوان در اردیبهشت ۱۳۷۶ در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسیده است.
از ویژگی‌های دیگر این روستا، که آن را در میان روستاهای معروف صخرهای جهان مانند «گورمه» ترکیه و «داکوتای» آمریکا زبانزد کرده، جریان زندگی در آن است.
در حالی که این روستاها متروکه و خالی از سکنه هستند؛ مردمان کندوان همچنان به مانند گذشته در داخل خانه‌های سنگی که درون صخره‌ها کنده‌اند، زندگی می‌کنند.
به همین علت، کندوان یکی از نمونه‌های زنده معماری صخرهای و در حال سکونت دنیا محسوب می‌شود.
شکل‌گیری روستای کندوان و صخره‌های کله قندی آن مرهون موهبت طبیعت و فعالیت آتشفشانی کوه سهند است.
ارتفاعات سهند یکی از مهم‌ترین كوه‌های آتشفشانی خاموش ایران است. از دهانه‌های قلل آتشفشانی سهند و دیگر كوه‌های آتشفشانی، طی هزاران سال، مواد مذاب بیرون جهیده است.
این گدازه‌ها در طی قرون متمادی روی هم انباشته شده و به‌تدریج روی آنها پوسته‌ای از سنگ توف (Tuff) در طبقات مختلف ایجاد شده است.
صخرهای کله قندی روستای کندوان حاصل فعالیت‌های آتفشانی سهند است که در طی زمان در اثر عوامل طبیعی به این شکل در آمده‌اند
توف‌ها و گدازه‌های آتشفشانی، به‌وسیله باد، باران و برف در طی هزاران سال متمادی تغییر شكل یافته و به فرم كران در آمده است و كم كم قسمت‌های كم مقاومت و كمتر سخت كران، ریخته و بخش‌های سخت‌تر باقی مانده و وضعیت كنونی را ایجاد کرده است كه بیشتر به معجزه طبیعت شباهت دارد.
باد و باران مفرط به‌خصوص در كران‌های بخش ورودی روستای كندوان بیشتر مؤثر بوده و صدمه زیادی به آنها وارد كرده است؛ در صورتی كه در شرق و انتهای روستا به خاطر وجود تپه‌های مرتفع، كران‌ها بلندتر و سالم‌تر باقی مانده‌اند.
در مورد ساكنان اولیه روستای کندوان و قدمت آن نظریات متعددی وجود دارد.
گفته شده مردمان این روستا عشایری بودند كه قبلا از كندوان به‌عنوان ییلاق استفاده می‌كرده‌اند و از خانه‌های حفر شده در داخل كران‌ها، به‌عنوان منزل موقتی بهره می‌برده‌اند .
بعدها زحمت كوچ را كم کردند و در آن جا ساکن شدند.
برخی دیگر معتقدند که در گذشته عده‌ای از جنگجویانی كه از این محل می‌گذشتند، به‌علت موقعیت مناسب محل از نظر نظامی، به‌خصوص موقعیت توپوگرافی آن كه نفوذ از بالای دامنه را غیرممكن می‌سازد، آن را به‌عنوان پناهگاه خود برگزیدند و شروع به حفر خانه‌ها در داخل كران‌ها كردند.
عده‌ای نیز این روستا را مربوط به دوره‌های پیش از اسلام می‌دانند؛ اما روایتی که از بقیه قوی تر است قدمت روستای کندوان را به زمان حمله مغولان به ایران نسبت می‌دهد.
گفته می‌شود هنگامی که مغولان به این منطقه حمله کردند، مردمان روستای زیرزمینی حیله‌ور که در نزدیکی کندوان و دو کیلومتری غرب آن زندگی می‌کرده‌اند به صخره‌های کندوان پناه آوردند و با کندن داخل این صخره‌ها خانه‌های خود را برپا کردند. البته عوامل دیگر مانند بلایای طبیعی و سیل نیز در جابه‌جای اهالی حیله ور به کندوان موثر بوده است.
كندوان از دو كلمه «كند» و «وان» تشكیل شده است كه كند در زبان تركی به‌معنای روستا است؛ وان نیز پسوند اسم مكان است.
برخی می‌گویند كه كندوان از كلمه كندن و كنده گان یا كندوی عسل مشتق شده است كه به خاطر خوش آب‌وهوایی منطقه، پرورش زنبور عسل از دیر باز در این روستا رایج بوده است؛ یا اینكه كنده‌‌های تو خالی به كندوهای (كندی‌ها) غلات شباهت دارند و احتمالا از این كلمه اقتباس شده است.
بر اساس نظر دیگری، كندوان همان «كندیوان» یا «كندئوان» یک كلمه مركب از سه جزء «كندی»، «ائو»، «ان» است كه كندی به‌معنای خود و ائو به‌معنای خانه و ان پسوند مكان است. پس كندوان معنی «خانه‌ای از خود» را می‌دهد.
مردم کندوان در فضاها و خانه‌هایی زندگی می‌کنند که در اصطلاح محلی به آنها قیه (صخره) یا کران گفته می‌شود. اصطلاح کران از کلمه کراندن به معنی زخم زدن و بیرون ریختن و کندن هر شیء آمده است البته شاید به معنی بی‌کران هم باشد.
آنها بر اساس نیاز و تا آن جا كه نوع سنگ‌ها امكان كندن را می‌داده است، درون صخره‌های مخروطی شكل را می‌کندند و به‌صورت فضاهای زندگی در می‌آوردند.
کران‌ها به‌صورت چندتایی، جفتی، تكی، مخروطی شكل و دوک مانند و از جنس لاهار و ایگنمبریت هستند، بلندی این كران‌ها به بیش از ۶۰ متر نیز می‌رسد.
مردمان کندوان در فضاها و خانه‌هایی زندگی می‌کنند که به آن کران می‌گویند و به‌معنای بیرون ریختن و کندن است
اولین کران‌های حفر شده که در آنها سکونت یافته‌اند، در قسمت مرکزی روستا و در اطراف مسجد جامع قدیمی واقع شده و با افزایش جمعیت و نیاز به فضاهای سکونت بعدی، ابتدا صخره‌های غربی و در ادامه صخره‌های شرقی حفر شده‌اند. در ضمن اولین شرط ازدواج برای جوانان، داشتن خانه‌ای حفر شده بوده است كه هنگام ازدواج توسط فامیل‌های پسر كنده می‌شد.
شکل‌گیری افقی خانه‌ها به‌دلیل نبود صخره‌های طبیعی است. از سوی دیگر برای جلوگیری از شکستن صخره‌ها، ضخامت دیوارها باید زیاد باشد که این موضوع مانع گسترش بیش از اندازه خانه‌ها می‌شود؛ طوری که اگر تعداد طبقات زیاد باشند، از مقاومت بنای صخرهای کاسته می‌شود. به این ترتیب، شکل‌گیری بناها به طور کامل تحت تأثیر عوامل جغرافیایی است.
کران بیشتر دو طبقه هستند ولی كران‌ها سه و چهار طبقه نیز وجود دارد که طبقه همکف طویله، طبقه اول مسکونی، طبقه دوم اتاق مهمان، طبقه سه در صورت وجود انبار است
فضاهای داخلی كران‌ها و تعداد طبقات و فرم آنها بستگی به حجم و شكل آنها دارد و عموما دو طبقه است، ولی كران‌های سه و چهار طبقه نیز وجود دارد که طبقه همکف طویله، طبقه اول مسکونی، طبقه دوم اتاق مهمان و طبقه سه انبار است. ارتباط كران‌های طبقات بالایی از طریق پله‌های زیبایی از بدنه خود كران امكان‌پذیر است و از داخل هیچ نوع ارتباطی وجود ندارد. تنها ارتباط داخلی در یکی از كران‌ها مشاهده می‌شود كه پلكان داخلی، آستانه طبقه همكف را به زیرزمین (انبار) متصل می‌كند. ابعاد كران‌ها نیز به‌علت رعایت مسئله ایمنی و ایستایی آنها نسبتا كوچک است و در مواردی كه نیاز به فضاهای بزرگ‌تری همانند مسجد و آغل بوده، در وسط كران‌ها، ستون‌های قطوری از خود سنگ تراشیده‌اند تا موجب ایستایی سقف‌ها شود.
به‌طور کلی کران‌ها شامل فضای اصلی، یوک یری (جای رختخواب)، مطبخ، گزنه (صندوق خانه)، آستانا (ورودی)، آستانه، پنجره و آبریزگاه است.
فضای اصلی کران‌ها به‌عنوان نشیمن، اتاق پذیرایی و خواب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در برخی از كران‌ها محل خواب به‌صورت سكویی سنگی و با ارتفاع نسبتا كم و مفروش به گلیم و جاجیم در قسمتی از اطاق اصلی تعبیه شده و افراد خانواده روی آن می‌خوابند.
هنگام ورود به اكثر اتاق‌های اصلی در قسمت راست آنها محلی مخصوص قرارگیری ظروف آب، شیر و لبنیات وجود دارد كه جهت هدایت آب‌های زاید آن سوراخی به بیرون از كران كنده شده است.
در دیوارهای جانبی طاقچه‌ها و رف‌هایی كنده شده كه وسایلی نظیر چراغ و كتاب و آیینه در آنها گذاشته می‌شود جهت نصب چراغ در برخی از كران‌ها گیره‌هایی از وسط سقف تعبیه شده است.
كف اطاق‌های اصلی توسط پالاس و گلیم و فرش‌های دست‌باف محلی مفروش شده است در اكثر اتاق‌های اصلی، تنور نان پزی وجود دارد كه پیش از این علاوه بر طبخ، در زمستان‌ها نیز خاصیت گرمادهی داشته است.
ولی اكنون به‌علت استفاده ساكنان از نفت در گرمایش اتاق‌های اصلی، تنورهای درونی از كار افتاده و جهت طبخ از تنورهای داخل مطبخ یا از تنورهای خارج از كران‌ها استفاده می‌شود .
در نتیجه عدم ایجاد دود ناشی از تنور در داخل دیواره كران‌ها را سفیدكاری كرده‌اند.
پیش از این، سفید كاری با خاک سفیدی كه در محل موجود بوده، انجام می‌گرفته است؛ ولی در حال حاضر با گچی كه از اسكو آورده می‌شود، انجام می‌گیرد.
تنورها به‌صورت حفره‌هایی گرد هستند كه در كف سنگی كران‌ها حفر شده و اكثرا جهت تهویه دود ناشی از طبخ به حفره‌های قیفی شكل طبیعی منتهی میشوند.
تقریبا همه خانه‌ها را با تیشه دستی كنده‌اند؛ ولی چنان ظرافت و دقتی در ساختن دیوارها، طاقچه‌ها، جای درها و پنجره‌ها به كار برده‌اند كه تصور اینکه روزی همه این فضاها پر بوده و آنها را با تكه تكه كندن سنگ به وجود آورده‌اند، کمی دشوار است.
یوک یری
یوک کری خانه های کندوان
محل نسبتا بزرگ و مسطحی در دیواره اطاق اصلی است كه جهت گذاشتن لحاف، تشک، جاجیم و لباس مورد استفاده قرار می‌گیرد و به‌وسیله پرده از فضای اصلی جدا می‌شود.
آستانا
ورودی کران‌های روستای کندوان
قسمت ورودی هر كران در اصطلاح محلی آستانا نامیده می‌شود و دو نوع است.
در برخی كران‌های بزرگ كه محدودیت فضایی وجود ندارد، ورودی جداگانه وجود دارد و شست‌وشوی ظروف و لباس و حتی خود اهالی خانه نیز در این قسمت انجام می‌گیرد.
ولی در كران‌های كوچک‌تر جهت جلوگیری از ورود آب به محل نشیمن محل آستانا توسط دیواره كوتاه سنگی از بخش اصلی نشیمن جدا شده و كار شست‌وشو در قسمتی از خود محل نشیمن انجام می‌گیرد. محل شست‌وشو به‌صورت حوضچه سیمانی است كه به آب لوله‌كشی روستا متصل است و سوراخی به بیرون جهت دفع آب‌های زائد دارد.
مطبخ
تهویه خانه‌های روستای کندوان
آشپزخانه معمولا خارج از اتاق اصلی و در مجاورت آن قرار دارد. گاهی نیز در داخل كران اصلی، با استفاده از تنور آشپزی انجام می‌گیرد.
صندوق خانه (گزنه)
طاقچه خانه‌های روستای کندوان
گزنه به انبارهای كوچک درون كران گفته می‌شود كه مایحتاج هفتگی خانوار از قبیل حبوبات گندم، جو و آرد در آنها نگهداری می‌شود.
درب‌های ورودی
درب کران های کندوان
ساکنان روستای کندوان در خانه‌ها را به‌دلیل حفظ امنیت گونه‌ای قرار داده‌اند که امکان ورود حیوانات وحشی و نیز دشمنان احتمالی به داخل خانه‌ها وجود ندارد و درب‌ها و پنجره‌ها را کمی داخلی‌تر نصب می‌کنند. با توجه به‌سختی و محدودیت حفر آنها را به ارتفاع ۱٫۶ تا ۱٫۵ متر و عرض۱٫۳ تا ۱ متر حفر کردند و اكثرا از نوع چوب هستند که در سال‌های اخیر تعداد بسیار كمی از آنها تبدیل به درهای آهنی شده‌اند.
پنجره‌ها
پنجره یک کران در کندوان
با توجه به افزایش قطر و ضخامت قسمت‌های پایین كران‌ها، نورگیرها در طبقات بالای كران‌ها قرار گرفته‌اند و هر فضایی دارای حداقل سطح نورگیری است. جنس پنجره‌ها اكثرا چوبی وبه شكل چهارخانه با قطعات كوچک است. جهت جلوگیری از ورود برف و باران به درون فضاها، پنجره‌ها در داخل فضای دیوارها تعبیه شده‌اند.
آبریزگاه‌ها
دهلیزهای در روستای کندوان
در كندوان به‌علت آهكی بودن نوع خاک و مشكلات دفع فاضلاب و همچنین به‌علت نیاز و مصرف فضولات انسانی، كندن چاه فاضلاب مرسوم نیست؛ از این‌رو، آبریزگاه‌ها اكثرا در كنار معابر و در خارج از كران‌های مسكونی قرار گرفته و به‌صورت اطاقكی دست ساز و دو طبقه است كه طبقه پایین به‌صورت انبار فضولات است و با توجه به شیب زمین چند محل نشیمن و انباره داشتند. برخی آبریزگاه‌ها دارای دو چاه است كه در صورت پر شدن یكی، تا خشک شدن و استفاده از فضولات آن، از چاه دیگری استفاده می‌کنند.
این فضولات را با خاكستری كه از تنورها به دست می‌آید، مخلوط و خشک کرده و جهت تقویت خاک مزارع و باغات و رشد محصولات، به صورت کود استفاده می‌کنند.
پیش از این، هر چند خانوار از یك آبریزگاه مشترک استفاده می‌کرد؛ ولی در حال حاضر به‌دلیل مسائل بهداشتی هركس مجبور به تعبیه آبریزگاه خصوصی در حریم كران خود شده است.
ولی به‌ندرت در محل‌هایی كه محدودیت فضایی وجود دارد، آبریزگاهی مورد استفاده مشترک دو خانوار قرار می‌گیرد.
کوچه‌های روستای کندوان
کوچه روستای کندوان تبریز
مسیرهای پیاده در روستای كندوان در حقیقت همان شیارهای ناشی از جریان تخریبی آب‌های جاری است. روی بعضی از این شیارها پله‌هایی از چوب ساخته‌اند تا رفت‌وآمد در آن ساده شود.
پله‌های سنگی در فضاهای بیرون اغلب با ارتفاع بسیار بلند ساخته شده و روستاییان بدون احساس ناراحتی از آن بالا و پایین می‌روند.
راه‌های ارتباطی بین مخروط‌ها بسیار باریک است؛ ولی با این همه آنان در عبور و مرور از آنها احساس ناراحتی نمی‌كنند.
گسل‌ها مجموع بافت كندوان را به چند رشته تقسیم می‌كنند و در عین حال كه از نظر سیمای ده، لبه و حد تلقی میشوند، نقش هدایت فاضلاب و آب باران و برف را نیز به طرف رودخانه به عهده دارند و اغلب برف‌هایی كه به پهنه كوه و بالای مجموعه مخروط‌ها می‌نشیند، از این گسل‌ها جاری می‌شود و به رودخانه می‌ریزد.
شگفتی‌های معماری روستای کندوان
یک خانه روستای کندوان
جدار كران‌ها سخت بوده و به‌عنوان عایق عمل می‌کنند. به همین دلیل داخل کران‌ها در تابستان خنک و در زمستان گرم است و تبادل حرارتی نیز در این كران‌ها محسوس نیست. این ویژگی به‌دلیل این است که در طی زمان، دیواره‌های سست كران‌ها در اثر بارش فراوان و بادهای تند منطقه‌ای فرسایش یافته و از بین رفته‌اند و تنها قسمت‌های سخت سنگین توف آنها باقی مانده است.
با توجه به اقلیم منطقه کندوان، سنگ‌های کندوان از مقاومت بالایی برخوردار هستند و از هر نوع گزندی مصون هستند.
دیواره كران‌ها به‌دلیل حفره‌های طبیعی موجود در این مخروط‌ها گویای این نكته است كه ضمن به وجود آمدن این مجموعه، هوا یا گازهای موجود در داخل خمیره مخروط‌ها، آزاد شده و حفره‌هایی به‌صورت سوراخ‌های بزرگی به وجود آمده‌اند یا اینكه احتمال دارد كه مواد سبک‌تری در داخل آنها وجود داشته كه به‌تدریج در اثر عوارض و عوامل طبیعی از بین رفته‌اند و جای آنها به‌صورت حفره‌های بزرگی خالی باقی مانده است كه در ایجاد روشنایی طبیعی و تهویه كران مؤثرند.
جهت قرارگیری كران‌ها اكثرا رو به جنوب است و نحوه قرارگیری كران‌ها در كنار یكدیگر موجب شكسته شدن باد می‌شود. مردمان کندوان نیز با آگاهی در و پنجره‌ها را در داخل فضای دیوار حفر کردند تا مانع ورود برف و باران به داخل كران‌ها شوند. این امر در ایجاد عمق و سایه نیز كمک‌کننده است.
چون کران‌ها در قسمت شمالی روستا واقع شده‌اند، سطوح مخروط‌ها به‌طور كامل از نور آفتاب جنوب برخوردار است. باد معمولا در راستای طول دره، یعنی از جهت شرق و غرب می‌وزد. در مجموع، این عوامل نورگیری و تهویه طبیعی واحدهای مسكونی این روستا را حاصل می‌کنند.
مسیر روستای کندوانصخره‌های روستای کندوانخانه جدید در میان کران‌هاشب روستای کندوانزن و کودک کندوانی پشت بام خانه‌های کندوانبرف و سرما در روستای کندواندرب‌های خانه‌های روستای کندوان
بیشترین سطوح پنجره‌ها نیز در سمت جنوبی كران‌ها واقع شده‌اند تا در طول روز كران‌ها از نور طبیعی و گرمای بیرون حداكثر استفاده را کنند. در سمت شمالی هیچ‌گونه روزنه‌ای وجود ندارد. در كران‌های غربی روستا به‌دلیل آفتاب شدید ظهر در این ناحیه عمق فرورفتگی‌ها را بیشتر کرده‌اند.
ساكنان منطقه كندوان، منازل مسكونی خود را در طبقات اول و دوم احداث کرده و طبقه همكف را به آغل‌های خود اختصاص دادند. همچنین با اختصاص طبقه همكف یا زیرین به‌عنوان آغل از گرمای این فضا كه باعث گرم شدن منطقه مسكونی می‌شود نیز بهره‌مند میشوند.
از دلایل دیگر مسكونی نبودن طبقات زیرین کران‌ها عدم وجود نورگیرها در طبقات زیرین است كه این فضاها روشنایی لازم را نداشته است. همچنین باین فضاها نورگیر ندارند و دارای نم و رطوبت بسیار هستند. همچنین درون این فضاها جلبک‌ها رشد می‌کنند.
در بعضی از این خانه‌ها علاوه بر اتاق‌ها، با دقت و حوصله، بالكن وسیع و كشیده‌ای نیز، جلو پنجره‌ها كنده و درست كرده‌اند.
درها و پنجره‌های باریك به این بالكن‌ها باز میشوند. زنان با ذوق در قسمت‌هایی از این بالكن‌ها، گلدان‌های گل گذاشته‌اند و در مواقعی، بندی بر آنها كشیده و لباس‌های رنگارنگ شان را روی آن پهن می‌كنند تا خشک شود.
شكل این بالكن‌ها با هم متفاوت و متنوع بوده و بیشتر تابع شكل و فرم كوهی هستند كه در آن كنده شدند و این تراس‌ها فقط در جبهه جنوبی دیده میشوند.
آب و هوای روستای کندوان
چوپان روستای کندوان
روستای کندوان در ارتفاع ۲,۲۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و روستایی ییلاقی، كوهستانی و سردسیر با آب و هوایی مطبوع در تابستان است.
در فصل‌های پاییز و زمستان روستای کندوان آب و هوای سردی دارد؛ به‌گونه‌ای که مردمان آن ۱۸۰ روز از سال را در شرایط یخبندان می‌گذرانند.
شغل مردم روستای کندوان
اهالی روستای کندوان
حرفه اهالی کندوان تحت تأثیر آب‌وهوا و اقلیم این منطقه است. به‌علت ارتفاع بالا و وجود برف در تمام مدت سال و ذوب تدریجی برف‌ها، مراتع طبیعی در اطراف روستا وجود دارد که همین امر موجب شده تا دامداری جزو فعالیت‌های اصلی اهالی به شمار رود.
کشاورزی دیمی نیز در دامنه‌ها و زمین‌های ناهموار منطقه در مسیر چشمه‌سارهای پرآب کوهستانی انجام می‌شود. باغداری نیز از دیگر شغل‌های مردمان این روستا است.
سوغات روستای کندوان
گلیم روستای کندوان
عسل کوهستان یکی از مهم‌ترین محصولات کندوان است. لبنیات، آب‌معدنی، گردو، گیاهان دارویی، دوشاب یا شیره انگور، عسل و بادام از خوراکی‌هایی است که می‌توانید با خود از این روستا سوغات ببرید. همچنین گلیم، جاجیم و روسری‌های کلاقه‌ای نیز از صنایع‌دستی تولید شده این مردمان است.
خشکبار یکی دیگر از سوغات خطه آذربایجان است که به برکت آب و هوای مناسب در اکثر مناطق استان، محصولات خشکبار با کیفیت عالی عرضه می‌شود. در صورتی که در فصل تابستان به کندوان سفر کردید، از میوه‌های خوش‌مزه این فصل و این روستا مانند زردآلو و آلبالو غافل نشوید.
گاهی نیز در ایام نوروز نمایشگاه صنایع‌دستی در ورودی روستا برگزار می‌شود و هنرهای سنتی و سوغات کندوان در معرض نمایش و فروش قرار می‌گیرد. چاپ باتیک به‌عنوان هنر منحصربه‌فرد منطقه اسکو، سفال، انواع هنرهای چوبی از جمله منبت، معرق و کنده‌کاری، بافته‌های داری مانند قالی و گلیم و ورنی، شیشه‌گری سنتی، سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی، غذاهای محلی و خشکبار، همراه با عسل بسیار مرغوب کندوان و دیگر سوغاتی‌های استان در این نمایشگاه وجود دارد که می‌توانید از آنها خرید کنید.
جاهای دیدنی روستای کندوان
مناظر سرسبز روستای کندوان
معماری صخرهای روستای کندوان مهم‌ترین دلیل جذب گردشگران است. معماری حیرت‌انگیز و اعجاب‌آور که هر بیننده‌ای را برای لحظاتی هم که شده میخ‌کوب می‌کند.
غیر از معماری زیبای کندوان، طبیعت سرسبز و تماشایی با مناظر دلکش آن نیز بسیار دیدنی است.
آب و هوای مطبوع کوهستانی، وجود رودخانه پرآب، مناطق ییلاقی اطراف روستا و باغات سرسبز منطقه از دیگر جذابیت‌های این روستای ییلاقی است.
چشمه آب‌معدنی کندوان خاصیت درمانی دارد و از دیگر بهانه‌های مسافران برای سفر به این روستا محسوب می‌شود.
آب این چشمه جزو آب‌های کربنات کلسیم سرد با دمای ۱۰ درجه است و کمترین میزان آهک را دارد و برای بیماران کلیوی بسیار مفید است.
کندوان در زمان حاضر
خانه‌های صخرهای و جدید روستای کندوان
امروزه هرچند زندگی در کران‌های کندوان همچنان ادامه دارد، در طول زمان با افزایش جمعیت در روستای کندوان خانه‌هایی با ساختار متفاوت از کران‌ها با به کارگیری سنگ لاشه و ملات گلی ساخته شد. در طی ده‌های اخیر توسعه جدید روستا با ساختار و مصالح جدید سنگ، آجر، سیمان و تیرآهن در قسمت جنوب محور اصلی و نزدیک به ورودی روستا صورت گرفته است.
از دلایل اصلی این ساخت‌‌وسازها که بر سیما و منظر بافت روستای کندوان تأثیر گذاشته است می‌توان به فضای داخلی مرطوب و نامناسب کران‌ها، عدم توانمندی روستاییان در تجهیز بهینه فضای داخلی کران‌ها، فشار بسیار کم آب لوله‌کشی در داخل کران‌ها، دوری از ورودی اصلی روستا و مناسبات اقتصادی، عدم دسترسی مناسب به رودخانه و نیز چشمه روستا اشاره کرد. بیشتر بخش‌های افزوده شده خانه‌ها در این منطقه بعد از انقلاب اسلامی صورت گرفته است.
در حال حاضر عواملی معماری کندوان را تهدید می‌کند. نفوذ آب، فشار، تغییرات دما و عوامل این‌چنینی موجب شکست کران‌ها شده است. افزایش بی‌شمار گردشگران بدون داشتن برنامه و فراهم آمدن زیرساخت‌های لازم و هماهنگ با بافت کندوان موجب آسیب رسیدن به این روستای صخرهای و تاریخی ارزشمند شده است. این مسائل روند ثبت جهانی این روستا را در فهرست میراث جهانی یونسکو با مشکل مواجه کرده است.
روستای کندوان کجاست؟
روستای کندوان یکی از جاهای دیدنی اسکو استان آذربایجان شرقی است که در فاصله ۶۵ کیلومتری شهر تبریز، و ۱۸ کیلومتری از شهرستان اسکو، در میان درهای در کنار رودخانه کندوان واقع شده است. این روستا در دامنه شمالی ارشد داغ و قسمت غربی رشته کوه سهند به‌صورت پلکانی و با شیب تند حدود ۷۰ درجه قرار گرفته است.
مسیر روستای کندوان
جاده منتهی به روستای کندوان
برای رسیدن به روستای کندوان باید راهی استان آذربایجان شرقی شوید و مسیر شهر اسکو را در پیش بگیرید. بعد از گذر از اسکو و شهر اسفنجان به یک دوراهی در هفت کیلومتری جاده می‌رسید. راه سمت چپ شما را به روستای کندوان می‌رساند.
چنانچه بدون وسیله شخصی راهی این سفر شدید، در شهر اسکو پرس‌وجو کنید و سراغ ماشین‌های که به‌سمت روستای کندوان می‌روند را بگیرید.
فاصله کندوان تا تبریز: ۶۲ کیلومتری جنوب غربی تبریز
آدرس روستای کندوان: استان آذربایجان شرقی، ۱۸ کیلومتری جنوب شهر اسکو (مشاهده روی نقشه)
بهترین فصل سفر به روستای کندوان
چشم اندازی از روستای کندوان
روستای کندوان در پاییز و زمستان و بهار آب‌وهوای سردی دارد و میزان بارندگی در این منطقه زیاد است، بنابراین در این فصل‌ها ممکن است با بارش شدید برف و یخبندان مواجه شوید. در ابتدای بهار نیز کندوان هوای بسیار خنکی دارد. بهترین زمان سفر به این روستا اواخر بهار و فصل تابستان است.
اقامت در روستای کندوان
هتل لاله روستای کندوان
در روستای کندوان اقامتگاه‌های متعددی وجود دارد که می‌توانید زندگی در کران‌ها و خانه‌های کله قندی را برای یک شب هم شده تجربه کنید. اهالی روستا نیز خانه‌های خود را به مسافران و گردشگران اجاره می‌دهند.
برخی از اقامتگاه‌های روستای کندوان در ادامه معرفی شده‌اند:
هتل بین‌المللی صخرهای لاله کندوان: سومین هتل صخرهای در دنیا و نخستین هتل صخرهای زنده در دنیا
اقامتگاه بوم گردی هما: جنب مدرسه قدیمی
اقامتگاه بوم گردی مولایی: مقابل حمام قدیمی کندوان
اقامتگاه بوم گردی داریوش: مقابل چشمه آب معدنی
اقامتگاه بوم گردی سیروس رنجبر: محله گیله جان
اقامتگاه بوم گردی تورال (احمد رییسی)، اقامتگاه بوم گردی اصلانی و ...
دیدنی‌های اطراف روستای کندوان
روستاگردی در کندوان را با دیدن سایر جاذبه‌های دیدنی این منطقه کامل کنید. یکی از نزدیک‌ترین مکان‌های تماشایی به کندوان روستای حیله ور است که در همسایگی و دو کیلومتری آن قرار دارد. روستایی زیرزمینی و اسرارآمیز که چیزی از اعجاز و شگفتی کندوان کم ندارد.
پرسش‌های متداول
کندوان کجاست؟
روستای کندوان در ۱۸ کیلومتری شهر اسکو و ۶۲ کیلومتری شهر تبریز واقع است.
بهترین زمان سفر به کندوان کدام فصل است؟
کندوان روستایی ییلاقی است که هوای بسیار سردی در فصل زمستان و آب‌وهوای مطبوع و دلپذیری در تابستان دارد.
آیا امکان اقامت در روستای کندوان وجود دارد؟
روستای کندوان دارای هتلی ۵ ستاره و اقامتگاه‌های متعدد جهت پذیرایی از مسافران است.
سوغات روستای کندوان چیست؟
عسل، لبنیات، خشکبار، صنایع‌دستی و میوه‌های تابستانی از سوغات روستای کندوان است.