ایران شناسی / مسجد کبود تبریز

مسجد کبود تبریز

استان آذربایجان شرقی _تبریز_نام محلی:کؤی مچید، گؤی مسجید_نام‌های دیگر:مسجد جهانشاه عمارت مظفریه معروف به مسجد کبود یا مسجد جهانشاه از مسجدهای تاریخی تبریز مربوط به دوران حکمرانی قراقویونلوها در قرن نهم هجری است. مادام ژان دیولافوا، مهندس راه و ساختمان و باستان‌شناس فرانسوی که همراه همسرش از سوی دولت فرانسه برای انجام کاوش‌های باستان‌شناسی به ایران سفر کرده بود. در کتاب خود از این مسجد با نام مسجد آبی تبریز (فرانسوی: La Mosquée bleue de Tauris‎) نام برده‌است.

تاریخچه

نام اصلی این بنا بنا به انچه که در سردر آن و نیز وقف نامه و شناسنامه این بنا آمده.
عمارت مظفریه میباشد (عمارت المبارکه المظفریه) این مسجد طبق کتیبهٔ سردر آن، در سال ۸۴۵ هجری شمسی و در زمان سلطان جهانشاه، مقتدرترین حکمران سلسلهٔ قراقویونلو و به دستور دختر او، صالحه خانم بنا شده‌است.
 پاسکال کوست در گذشته از این مسجد با نام مسجد سنی و مسجدی که شیعیان تمایلی به استفاده از آن ندارند، یاد شده‌است.
کتیبه‌ای کاشی‌کاری سردر اصلی مسجد کبود به سال ۸۷۰ (قمری) برابر با ۱۴۶۶ میلادی و ۸۴۵ شمسی نصب شده‌است.
این کتیبه و دیگر کتیبه‌های سردر مسجد، به خط نعمت‌الله البواب خوشنویس مشهور سدهٔ نهم است و سرکاری و نظارت بر ساخت آن با عزالدین بن ملک قاپوچی بوده‌است. 
بعد از فتح تبریز در اواخر سال ۸۷۵ هجری قمری برابر با ۸۵۰ هجری شمسی و ۱۴۷۱ میلادی، کاشی‌کاری‌هایی بر روی دیوار بیرونی مسجد با نام خلفای راشدین انجام شد که هنوز هم وجود دارند.
 و این مطلب با توجه به سنی بودن اوزون حسن صحت دارد.

زمین‌لرزه ۱۱۵۸

در زلزله سال ۱۱۸۵ شمسی (۱۷۸۰ میلادی) آسیب فراوانی به مسجد وارد آمد و در اثر این زلزله گنبدهای مسجد فرو ریخت.

مرمت مسجد کبود

مرمت این بنا بی بدیل زمانی آغاز شد که پیش از دو قرن به صورت مخروبه ای در گوشه ای از شهر مظلومانه چشم انتظار توجه مردانی بود .
 دیگر بار کمر همت به بازسازی آن بسته و شکوه دیرینه آن را به آن باز گردانند و درنهایت با همیاری گروهی از هنرمندان و فرهنگ دوستان این سرزمین مقدمات بازسازی آن فراهم شد .
در این مرمت آن قسمتی که همواره هدف اصلی و اساسی مرمت است زیر کاری و سفید کاری شد طرح ها و کتیبه ها و نقش و نگارها نیز بازآفرینی شدند و بر روی دیوار جای گرفتند.
 اطراف خطوط بعد از شیار زنی رنگ آمیزی شد و در انتنها با لایه پارالویید ثابت شد از سال 1376مرمت نقش و نگارها و از سال 1377 مرمت کتیبه ها آغاز شده است . 
در شبستان اصلی نیز چهار پایه کتیبه های هفت پایه تکمیل و دوباره نویسی شد . 
حالا طرح های گره بندی اضلاع طرح های لچک و ترنج چهارگوشه شبستان و کتیبه های فوقانی لچک و ترنج مراحل نهایی مرمت را می گذرانند . 
کاشی های شش گوشه لانه زنبوری به کار رفته در شبستان کوچک نیز به صورت نقاشی مرمت شده اند مابقی کار به صورت کادربندی انجام می شود . 

بازسازی مسجد کبود

خرابه‌های مسجد برای بیش از ۱۵۰ سال بدون تعمیر باقی ماند تا آنکه با سال ۱۳۱۸ تعمیرات و دوباره‌سازی مسجد به منظور حفاظت و بازسازی بخش‌های باقی‌مانده شامل طاق‌ها و پایه‌ها آغاز شد. 
در ۱۳۵۵ کارهای ساختمانی آن به اتمام رسید بازسازی گنبد اصلی و گنبد کوچک با طرح و استادکاری استاد محمدرضا معماران بنام انجام شد. بازسازی کاشیکاری داخلی و خارجی همچنان ادامه دارد.

خرابکاری در بنای مسجد کبود ۱۳۹۳

در آذرماه ۱۳۹۳ جمعیتی ۵۰ نفری با بهانه برپایی نماز جماعت به سمت این مسجد حرکت نمودند. 
آن‌ها توانستند بدون هیچ گونه مداخله‌ای از سوی نهادهای مسول و پلیس مسجد را به اشغال خود درآورند. 
جمعیت معترض پس از تسخیر این بنای تاریخی نماز جماعت را در این مکان تاریخی به جای آورند. در ادامه آن‌ها کف کاشی کاری شده مسجد را مفروش نمودند. 
با آغاز فصل سرما با لوله کشی نامناسب گاز شهری بخشی از دیوارهای تاریخی مسجد تخریب شد. با تسخیر مسجد بازسازی کاشی کاری‌های آن نیز ناتمام ماند.
معماری ساختمان و کاشی‌کاری

مسجد کبود با تنوع و ظرافت کاشی‌کاری و انواع خطوط به‌کاررفته در آن و به ویژه به دلیل رنگ لاجوردی کاشی‌کاری‌های معرق آن به «فیروزهٔ اسلام» شهرت یافته‌است.
 سبک معماری این بنا به شیوه آذری است..
صحن بزرگ مسجد مربع شکل است که حوضی برای وضو در آن قرار داشت و شبستانهایی نیز جهت پناهگاه مستمندان، و درس خواندن در آن وجود داشته‌اند.

بنای اصلی مسجد کبود بنایی آجری می‌باشد.

 این بنا دارای گنبد اصلی و گنبد جنوبی می‌باشد که بر روی صحن بزرگ و صحن جنوبی کوچک‌تر واقع شده‌اند. 
بنا دارای هفت گنبد کوچکتر می‌باشد که سقف شبستان‌های شرقی و غربی و ورودی مسجد را پوشانده‌اند. در ساختمان گنبدهای مسجد کبود از هیچ سازه‌ای استفاده نشده‌است .
 کار بازسازی گنبدها را با مشکل مواجه نموده‌بود چه معماران معاصر از چگونگی طراحی و ساخت گنبد بدون سازه مسجد آگاهی نداشتند. 
مشکل بازسازی سرانجام با طرح استاد معماران بنام حل شد و بنا مجدداً بدون استفاده از سازه بازسازی گردید. 

بنای مسجد شامل:

 صحن اصلی یا صحن بزرگ می‌باشد که به شکل مربع و در زیر گنبد اصلی واقع شده‌است. 
یک صحن کوچک نیز می‌باشد که در قسمت جنوبی مسجد و زیر گنبدی کوچکتر واقع می‌باشد. 

در جنوبی‌ترین قسمت مسجد (در جنوب صحن کوچک) سردابه‌ای وجود دارد با دو مقبره که در هنگام بازسازی مسجد کشف شده‌اند و تصور می‌شود .
این دو مقبره متعلق به جهانشاه و دخترش باشند. در حیاط مسجد در شمال و شرق رواق‌هایی وجود دارد که اخیراً به بقایایی مسجد افزوده شده‌اند.

کاشی‌کاری‌های ایوان ورودی مسجد که با کاشی‌کاری‌های معرق تزئین شده‌است.

کتیبه‌ای دارد به خط رقاع که به سال ۸۷۰ (قمری) نصب شده‌است.
 این کتیبه و دیگر کتیبه‌های سردر مسجد به سبک خط کوفی و ثلث می‌باشند و خطاطی آن‌ها توسط نعمت‌الله البواب خوشنویس سده نهم انجاد شده‌است.
 سرکاری و نظارت بر ساخت مسجد با عزالدین بن ملک قاپوچی بوده‌است.
 در دیوارهای شبستان کوچک سنگ‌های مرمر که آیه‌هایی از قرآن بر روی آن‌های حک شده‌است قرار دارند.
از ستون‌های واقع در صحن اصلی مسجد راه‌پله‌هایی برای دسترسی به ایوان‌ها ناظر بر صحن اصلی وجود دارد. 
در پایه ستون‌های مسجد محفظه‌های کوچکی وجود دارند. گمان می‌شود از این محفظه‌ها برای جاکفشی نمازگزاران استفاده می‌شده‌است که امروزه سبک و معماری آن عوض شده است.

مقبره جهانشاه

در پشت محراب قدیمی، قسمت دیگری از این مسجد شامل اتاقی بزرگ با کفپوش و دیوارهای مرمرین وجود دارد و در انتها به سردابی کوچک ختم می شود.
 در این محل جهانشاه و همسرش خاتون جان بیگم که چند سال بعد از اتمام ساخت مسجد فوت شدند، دفن اند.
 این بخش، خاکی و خالی است و گفته می شود بعد از زمین لرزه تبریز، هر چه در این بخش بوده حتی بخش هایی از مرمر تزئینی آن به تاراج رفته است.

با کمترین هزینه بیشترین لذت از سفر

چگونه میتوانیم با کمترین هزینه بیشترین لذت را از سفر خود ببریم؟ سفر کم هزینه به کیش جزیره کیش یکی از مهم ترین قطب های گردشگری ایران شناخته می‌شود که هر ساله پذیرای صدها هزار گردشگر از سرتاسر نقاط کشور است. فرقی نمی‌کند تابستان باشد یا زمستان، هر زمان به کیش سفر کنید با جمعیت زیادی از مسافران روبه‌رو می‌شوید.

روستا و بندر لافت قشم

روستای لافت و بندر لافت قشم یکی از زیباترین روستاهای جزیره قشم به حساب می­‌آید. این روستا را به عنوان بندر تاریخی لافت نیز می­‌شناسند. غروب آفتاب در این روستا چشم‌­انداز بی­نظیری خلق می­‌کند. این بندر قابلیت آن را دارد که در لحظه اول شما را شیفته خود کند. معماری‌­های زیبای این روستا در کنار فرهنگ مردم روستای لافت، جاذبه‌­های تاریخی و چشم­اندازهای طبیعی همگی از زیبایی‌­های این منطقه محسوب می­‌شوند.

خانه لاری‌ها تاریخیه یزد

شهر یزد را می‌توان یکی از نمادهای فرهنگی ایران دانست که از اهمیت و ارزش بسیار بالایی برخوردار است. بناها و خانه ‌های تاریخی یزد به دلیل آنکه در بافت کویری قرار گرفته‌اند، به سبک خاصی ساخته شده و از ویژگی‌های خاصی برخوردارند. شهر یزد به دلیل بهره‌مندی از آثار تاریخی و بناهای قدیمی از شهرت خاصی در میان سایر شهرهای ایران برخوردار بوده و لقب عروس کویر ایران به حق برازنده آن است. در ادامه به معرفی و فلسفه کهن خانه های تاریخی یزد خواهیم پرداخت؛ همراه جاباما باشید.

معماری ۵ هزارساله سیستان و بلوچستان

معماری غنی سیستان و بلوچستان قدمتی به درازای تاریخ ۵ هزارساله منطقه دارد که متأسفانه مغفول مانده و معماری بی‌هویت غربی جای آن را گرفته است.از قدیم‌الایام مسکن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و شاید اولین نیازهای بشر مطرح بوده است و طبق تعریف کوچک‌ترین عنصر سکونتگاه‌ها را تشکیل می‌دهد، مسکن زائیده مهم‌ترین نیاز انسان‌ها و یکی از پدیده‌های جغرافیایی هر منطقه است.

ساحل صخره ای چابهار

هیمشه وقتی صحبت از ساحل پیش می آید در ذهن همه ما تصویر ساحلی شنی یا ماسه ای نقش می بندد که موج های آرامی در آن به ساحل می آیند و می روند. دقیقا بر خلاف چیزی که در ساحل صخره ای چابهار انتظار شما را می کشد. تماشای ساحل صخره ای تنها بندر اقیانوسی ایران که موج هایی بلند به آن می خورند یکی از زیباترین تصاویری است که در سفر به چابهار می توانیم آن را ببینیم. شهری ساحلی که با صخره های بلندش رو به دریا ایستاده

دریاچه مهارلو _استان فارس شیراز

یکی از جاذبه‌های طبیعی و تماشایی استان فارس و جاهای دیدنی شیراز، تالاب مهارلو یا دریاچه مهارلو است که در حدود ۱۸ کیلومتری جنوب شرقی این شهر قرار دارد. دریاچه مهارلو به‌عنوان دریاچه صورتی نیز شناخته می‌شود و دلیل صورتی و قرمز بودن این دریاچه، رشد نوعی جلبک در آب آن است. این دریاچه بخشی از منطقه شکار ممنوع مهارلو در شیراز محسوب می‌شود و پناهگاه و زیستگاه پرندگان مهاجری چون فلامینگوها است.

کاخ سعدآباد تهران

در شلوغی و هیاهوی تهران هر کسی به دنبال راه گریزی است تا دقایقی را به دور از این هیاهو و روزمرگی‌های روزانه سپری کند و اگر کمی چشم بگرداند چاره کار را در شمال شهر پیدا می‌کند. جایی که در جوار کوهپایه‌های توچال و طبیعت سرسبز دربند مجموعه ای شگفت انگیز و چشم نواز با ۱۸۰ هکتار جنگل طبیعی، باغ‌ها، خیابان‌ها، چشمه‌ها، کاخ‌ها و کوشک‌های متفاوت با قدمتی تاریخی قرار گرفته و با آغوش باز پذیرای گردشگران و میهمانان خود است.

پل ورگان

گمنامی پل فلاورجان در میان پل‌های اصفهان/ وقتی تنها پل 2 قوسی زاینده‌رود از دید گردشگران مخفی می‌ماند پل‌های تاریخی فلاورجان یا همان «وَرگان» و پل بابا محمود ۲ پل تاریخی شهرستان فلاورجان هستند که همه ساله میزبان گردشگران داخلی و خارجی می‌شوند، پل فلاورجان تنها پل تاریخی ۲ قوسی ساخته شده بر روی رودخانه زاینده‌رود به شمار می‌رود.

پل جوبی

در دوران صفویه در کتاب ژان شاردن. در سمت راست آن کاخ سعادت‌آباد، بالای کاخ عمارت آیینه‌خانه، سمت راست آیینه‌خانه عمارت نمکدان است.

حمام شیخ‌بهایی اصفهان

راز گرم شدن حمام شیخ‌بهایی تنها با یک شمع/ توقف تعمیرات حمام اصفهان- حمام شیخ‌بهایی با راز نامکشوف خود یعنی گرم شدن منبع حمام با شمعی که همواره روشن بوده، تبلور هنر معماری و ذهن خلاق ایرانیان در طراحی بناها است؛ موضوعی که سالها ذهن دانشمندان جهان را مشغول کرد.شیخ بهایی از بزرگ ترین دانشمندان عصر صفوی است که در علوم فلسفه، منطق، هیئت و ریاضیات تبحر داشت و مجموعه تالیفاتی که از او بر جای مانده در حدود ۸۸ کتاب و رساله است.

سفر به کاشان

شهر گلاب و خانه‌های تاریخی راهنمای سفر به کاشان؛ شهر گلاب و خانه‌های تاریخی کاشان شهری‌ست که، به قول سهراب سپهری، جور دیگر باید دیدش! شهری که با عنوان‌های شهر گل و گلاب، پایتخت فرش جهان و خانه‌های تاریخی‌اش بر سر زبان‌هاست و با مردم خونگرم و مهمان‌دوستش پذیرای گردشگران و مسافران از هرجای جهان. در هر فصلی از سال، سفر به کاشان لطف و صفای خودش را دارد. تنها چیزی‌که نباید یادتان برود، راهنمای کاشان‌گردی‌ست. در این مطلب از اسنپ‌تریپ برایتان از قصه‌ی کاشان شروع کرده‌ایم، و از دیدنی‌ها و خوردنی‌ها و ه

بنای تاریخی مقبرةالشعرا

نمایی از مقبرهٔ شهریار به عنوان آخرین شاعر مدفون در مقبرةالشعرا. مقبرةالشعرا (آرامگاه شاعران، گورستان سرخاب) یکی از گورستان‌های تاریخی شهر تبریز است.

مسجد جامع تبریز

مسجد جامع تبریز یکی از بناهای تاریخی شهر تبریز است. این مسجد که در کتاب‌های تاریخی از آن به‌عنوان «جامع کبیری نیز نام برده شده، از ابتدای تأسیس مسجد جامع شهر تبریز بوده و بازار تبریز، گرداگرد آن شکل گرفته‌است. مسجد جامع تبریز از دوره سلجوقیان تا دوره قاجار بوده است و در تبریز، خیابان شهید مطهری واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۷۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

کیش جزیره رویایی

گاهی دلتان می‌خواهد از همۀ شلوغی شهر و هوای آلوده‌اش فاصله بگیرید و به سفر بروید اما نمی‌دانید کجا می‌تواند مقصد رویایی گشت‌و‌گذار و آرامش روح و جسمتان باشد دور از هیاهوی شهرهای بزرگ، در دل خلیج فارس زیبا، جزیرۀ کیش مانند یاقوتی درخشان و بکر سرشار از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی قرار دارد که همین جزیره‌بودن باعث شده نسبت به مناطق دیگر ایران آلودگی هوای بسیار کمتری داشته باشد.

معرفی روستای کندوان_ آذربایجان شرقی

در شمال غرب کشور و در نزدیکی شهر اسکو می‌توانید یکی از اعجاب‌آورترین روستاهای ایران را ببینید. روستایی صخره‌ای و اسرارآمیز که در پای دامنه‌های کوه آتشفشانی سهند جا خوش کرده است. این روستا یکی از نمونه‌های نادر روستاهای صخره‌ای جهان است که کماکان مردمانش در خانه‌های سنگی که به آن کران می‌گویند، زندگی می‌کند. اگر دوست دارید با این مکان جادویی بیشتر آشنا شوید، در سفر به طبیعت زیبای منطقه کندوان تبریز و بازدید از معماری صخره‌ای حیرت‌انگیز آن هم‌سفر کجارو باشید.

حفظ فرهنگ "قوم ترک"درآذربایجان

در حالیکه همه اقوام می توانند فرهنگ قومی خودرا نگهدارند وتنها در قاره آسیا، ترکان هستندکه از آن حقوق ،محروم فرهنگی شده اند . کاری کرده اند که اقوام کوچک ایرانی هم حاضر به پذیرش ایرانی بودن قوم ترک نباشند وبا همین نوع رفتاردوگانه نیز باعث شده ا ند. جابجایی جمعیتی بزرگی در قاره آسیا بوجود آید که سکنه صلح جوی ترک آسیاِِِیی مجبور به جابجایی جغرافیایی جمعیت ترک خود بشوند.

بازسازی قصر دارالامان

حکومت چهار سال را برای باز سازی این کاخ تعیین کرده است و قراراست تا دو سال دیگر کار باز سازی این قصر پایان یابد. اما اکنون کار باز سازی متوقف است. مهندسان کاخ دارالامان می‌گویند که در بهار سال آینده کار بازسازی این کاخ ازسرگرفته خواهد شد. این مهندسان می‌گویند که آنان اکنون روی طرح و دیزاین اتاق‌های کاخ کار می‌کنند. درهمین حال، وزارت شهر سازی می‌گوید که قرار داد بازسازی کاخ دارالامان به داوطلبی گذاشته شده است و این قرارداد به شرکتی که تجربۀ ساخت بازمانده‌های باستانی راداشته باشد سپرده خواهد ش

بازسازی خانه های ایرانی

بازسازی خانه های قدیمی از ساختمانی که قرار است از ابتدا ساخته شود برای تیم بازسازی دشوارتر است. دلیل این دشواری چهار چوبی است که برای طراح تعیین می‌شود و دست و پایش را در امر بازسازی می‌بندند. قبل از انجام بازسازی تحقیقات و بررسی‌های لازم را انجام دهید تا از سختی این امر آگاه باشید. وقتی صحبت از خانه های قدیمی می‌شود همه در فکرشان اتاق‌هایی دور تا دور حیاط، باغچه‌ای با گل‌های بنفشه و حوض آبی را تصور می‌کنند.

مرمت گنبد سلطانیه زنجان

مرمت بناهای تاریخی پاورپوینت مرمت گنبد سلطانیه زنجان چندی پیش شروع مرمت گنبد سلطانیه زنجان که پیشینه ساخت آن به دوره ایلخانی باز می‌گردد . به دستور اُلجایتو، ایلخان مغول و ملقب به سلطان محمد خدابنده ساخته شده است.

مرمت و بازسازی حمام شاهزاده‌ها

حمام شاهزاده ها از سال ۵۳ متروکه شده بود و کاربردی نداشت به همین دلیل بسیاری از بخش های بنای آن آسیب دیده بود.بیش از سه هزار سال پیش ایرانیان در شهر‌های خود حمام عمومی داشته‌اند و احتمال می‌رود نخستین حمام تاریخ در ایران ساخته شده باشد.

طاق کسری

طاق کسری یکی از آثار تاریخی به جا مانده از حکومت ساسانیان در زمان ایران باستان است که در حال حاضر در کشور عراق قرار دارد. در ساخت این بنا معماران ایرانی از کمترین ابزار و امکانات استفاده کرده‌اند و به همین دلیل امروزه از طاق کسری با عنوان شاهکار مهندسی ایران باستان یاد می‌شود. این بنای تاریخی از برجسته‌ترین نمونه‌های معماری طاق نما در زمان ساسانیان به شمار می‌رود.