بازار املاک / سهم اجاره‌نشین‌ها از بازار مسکن

سهم اجاره‌نشین‌ها از بازار مسکن

ایرانی‌ها بیشتر اجاره‌نشین‌اند یا آلمانی‌ها؟/ چرا مردم سوئیس خانه نمی‌خرند؟ چند درصد از ایرانی‌ها صاحب‌خانه هستند و چند درصد از آنها اجاره‌نشین‌اند؟ این پرسش در سال‌های مختلف در ایران پاسخ‌های مختلفی گرفته، اما از آنجا که مسکن همواره مهم‌ترین موضوعِ اقتصادی در سطح اقتصاد خُرد برای ایرانی‌ها بوده است، پاسخ به این پرسش هم اهمیتی دو چندان پیدا می‌کند.

آمارهای مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۸ نشان می‌دهد که حدود ۶۷ درصد از جمعیت شهری کشور در آن سال در واحدهایی سکونت داشته‌اند که مالک آن بوده‌اند. این شاخص برای مناطق روستایی در آن سال معادل ۸۶ درصد بوده است.

همین آمارها نشان می‌دهند که در سال ۱۳۹۸، حدود ۲۴٫۱ درصد از شهرنشینان ایرانی اجاره‌نشین بوده‌اند و وضعیت اقامت ملکی حدود ۸٫۹ درصد هم در گروه «سایر» قرار می‌گرفته که به این معنی است که آنها وضعیت سکونت‌شان را مشخص نکرده‌اند. (وضعیت در روستاها البته متفاوت است.)

همین آمارها، بیش و کم در سراسر دهه ۱۳۹۰ خورشیدی ثابت بوده‌اند: در سراسر این دهه تقریبا همیشه بین ۶۰ تا ۷۰ درصد از خانوارهای شهری در ایران مالک خانه بوده‌اند و نزدیک به ۲۵ درصد هم اجاره‌نشین. اما آیا در کشورهای دیگر هم وضع به همین ترتیب است؟

خانه‌دارها و اجاره‌نشین‌ها

واقعیت این است که این موضوع، به شدت به فرهنگ، وضعیت اقتصاد کلان، سابقه بخش مسکن و چندین و چند عامل دیگر بستگی دارد. به این ترتیب، کشورهای مختلف در دنیا هم از این نظر وضعیت‌های متفاوتی را تجربه می‌کنند.

به عنوان نمونه، داده‌های «یورواستات» (Eurostat) که در واقع همان اداره آمار اتحادیه اروپا است، نشان می‌دهد که شهروندان رومانی در شرق اروپا تقریبا همگی صاحب‌خانه‌اند. در سال ۲۰۱۹ میلادی، تقریبا ۹۶ درصد از جمعیت این کشور صاحب‌خانه بوده‌اند. (همه آمارهایی که در ادامه می‌خوانید، جمعیت ۱۸ تا ۶۴ ساله‌ها را در هر کشور در بر می‌گیرد.)

نسبت اجاره‌نشینی و مالکیت خانه‌های مسکونی در ترکیه، تقریبا مشابه ایران است.

این آمار در مجارستان به حدود ۹۱٫۳ درصد و در اسلواکی و لیتوانی هم به حدود ۹۰ درصد می‌رسد. از میان کشورهای غیراروپایی هم لائوس با نزدیک به ۹۶ درصد از مجموع جمعیت، بیشترین تعداد مالکان خانه‌های شخصی را دارد.

روس‌های خانه‌دار و سوئیسی‌های اجاره‌نشین

داده‌های سایت «استاتیستا» (Statista) در سال ۲۰۲۱ میلادی نشان می‌دهد که در روسیه، حدود ۸۷ درصد از شهروندان مالک خانه بوده‌اند و سهم اجاره‌نشینی از بازار مسکن در این کشور هم تنها ۱۱ درصد بوده است. (دقت کنید که جمع این دو الزاما برابر با ۱۰۰ درصد نیست.)

چینی‌ها هم وضعیت مشابهی را تجربه می‌کنند. در چین، حدود ۸۳ درصد از جمعیت صاحب‌خانه‌اند و ۱۴ درصد از جمعیت هم اجاره‌نشین. در میان کشورهای اروپایی هم ایتالیا صاحب‌خانه‌های بیشتر و اجاره‌نشین‌های کمتری دارد: در این کشور ۷۱ درصد از شهروندان مالک خانه هستند و ۲۴ درصد اجاره‌نشین‌اند.

با این همه، وضعیت برای برخی کشورهای به شدت توسعه‌یافته اروپایی متفاوت است. در فرانسه، سهم مالکان واحدهای مسکونی و اجاره‌نشین‌ها تقریبا مساوی است: در این کشور حدود ۵۰ درصد از جمعیت مالک‌اند و حدود ۴۷ درصد هم اجاره‌نشین. (باز هم دقت کنید که قرار نیست الزاما جمع این دو برابر با ۱۰۰ درصد باشد!)

بحران خانه‌های خالی گریبان کشورهایی مانند چین را هم گرفته است.

در آلمان، بخش عمده جمعیت اجاره‌نشین هستند: ۳۵ درصد مالک خانه و ۶۴ درصد اجاره‌نشین‌اند. سوئیسی‌ها هم به دلیل قیمت‌های بالای ملک در این کشور، ظاهرا چاره‌ای جز اجاره‌نشینی ندارد و سوئیس از این نظر، ظاهرا در اروپا بی‌رقیب است. در این کشور، حدود ۶۸ درصد از جمعیت اجاره‌نشین‌اند و حدود ۳۱ درصد هم مالک‌اند. (شهر-کشورهای خاص مانند «موناکو» را در نظر نگرفته‌ایم.)

در کشورهایی مانند نیجریه، وضعیت مالکیت خانه‌های مسکونی حتی عجیب‌تر است. در این کشور که بزرگ‌ترین اقتصاد قاره آفریقا را دارد، تنها حدود ۲۵ درصد از جمعیت مالک خانه هستند. وضعیت در ترکیه هم تا اندازه‌ای شبیه به ایران است. داده‌های «یورواستات» نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۹ میلادی، نزدیک به ۶۰ درصد از جمعیت در این کشور صاحب‌خانه بوده‌اند.

اما آیا این آمارها می‌توانند چیزی راجع به اقتصاد کشورهای مختلف به ما بگویند؟ بالا بودن آمار مالکیت واحدهای مسکونی در یک کشور، می‌تواند همزمان نشانه‌ای از چند چیز مختلف باشد: بالا بودنِ حجم ساخت‌وساز واحدهای مسکونیِ جدید، عدم رشد چشم‌گیرِ جمعیت در سال‌های اخیر و حتی «بُعد خانوار» (تعداد افرادی که در هر خانواده با هم زندگی می‌کنند).

برخی تحلیل‌ها می‌گویند میزانِ بالای اجاره‌نشینی در کشورهایی مانند آلمان، به دلیل حجم گسترده تخریب منازل مسکونی در جریان جنگ‌های جهانی و عدم جایگزینی آنها بوده است. علاوه بر این، در کشوری مهاجرپذیر مانند آلمان، تقاضا برای واحدهای مسکونی جدید سریع‌تر از ساخت واحدهای مسکونی جدید رشد می‌کند و به همین دلیل کمبود مسکن همواره جدی است.

چرا با وجود این همه خانه خالی، هنوز هم تهیه مسکن برای ایرانی‌ها دشوار است؟

یک تفاوت دیگر هم میان ایران و آلمان جالب توجه است. جمعیت دو کشور کم و بیش یکسان است، اما تعداد خانوارها در دو کشور به شدت متفاوت است و به همین دلیل، تقاضا برای مسکن هم در آلمان بالاتر است.

چرا این همه خانه خالی داریم؟

در واقع، آمارها نشان می‌دهند که حدود ۴۰ درصد از تمام خانوارهای آلمانی «تک‌نفره» هستند، در حالی که در ایران، تنها حدود ۹ درصد از خانوارها تک‌نفره‌اند. به این ترتیب، نزدیک به ۱۶ میلیون آلمانی تنها زندگی می‌کنند، در حالی که در ایران، نزدیک به ۹ میلیون نفر چنین وضعیتی دارند.

اما کمبود مسکن، دلایلی دیگری هم دارد. در ایران، واحدهای مسکونی خالی از سکنه بسیار زیادی وجود دارد، اما با وجود آنکه تقاضا برای خرید مسکن هم بالا است، این خانه‌های خالی نمی‌توانند پاسخگویِ تقاضا باشند. اما چرا چنین است؟

محمود محمودزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی در دولت حسن روحانی، دقیقا یک سال پیش (در فروردین ماه سال ۱۴۰۰) گفته بود که تعداد خانه‌های خالی از سکنه در ایران، تقریبا ۱۰ برابرِ کشور انگلیس است. این در حالی است که جمعیت انگلیس از ایران کمتر است.

به گفته معاونِ وقتِ وزارت راه و شهرسازی، در آن زمان حدود ۲٫۵ میلیون واحد مسکونی خالی از سکنه در ایران وجود داشته که تقریبا معادل ۱۰ تا ۱۱ درصد از کل آمار موجودیِ خانه‌های مسکونی در ایران را تشکیل می‌داده است. (سرشماری عمومیِ نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، سهم خانه‌های خالی از سکنه از کل موجودیِ مسکن در ایران را حدود ۱۱٫۳ درصد نشان می‌داد.)

نخست اینکه آمارهای جهانی در این زمینه هم گونه‌گون هستند: در بسیاری از کشورها سهم خانه‌های خالی از کل موجودیِ مسکن حدود ۱۰ درصد است، اما در کشورهای موفق در زمینه سیاست‌های مسکن، همچون فرانسه و بریتانیا، این آمار به ترتیب برابر با ۷ درصد و ۳ درصد است.

سهم اجاره‌نشین‌ها از کل بازار مسکن در ایران در یک دهه گذشته تقریبا ثابت بوده است.

به نظر می‌رسد که دلیل بروز این وضعیت در ایران، عدم آمایش سرزمینیِ مناسب، کاهش شدید قدرت خرید خانوار و تغییرات به‌نسبت سریعِ جمعیتی و اقتصادی بوده است: بر اساس آمارها، حدود ۶۵ درصد از خانه‌های خالی از سکنه در ایران بالاتر از ۱۰۰ مترمربع مساحت دارند. 

در تهران، عمده این خانه‌ها هم در مناطق گران‌قیمتِ شهر قرار گرفته‌اند و از آنجا که وضعیت عمومیِ اقتصاد قدرت خرید خانوار را به شدت کاهش داده، خانه‌های بزرگ‌متراژ با قیمت‌های بالا که قرار است تنها ۲ نفر در آنها زندگی کنند، مشتری چندانی ندارد.

اما تحلیل این وضعیت به این سادگی نیست و مجالی جداگانه می‌طلبد. همین‌قدر می‌توان گفت که ایرانی‌ها اکنون خانه‌هایی کوچک‌تر، در مناطق ارزان‌ترِ شهرها و با سهم بالاترِ وام خرید مسکن را ترجیح می‌دهند.

پلمب مشاوران املاک بدون مجوز

دستور استاندار لرستان برای راه‌اندازی سامانه آمار و اطلاعات مسکن پلمب مشاوران املاک بدون مجوز در دستور کار قرار گرفت استاندار لرستان خواستار قانونمند شدن فعالیت همه مشاوران املاک شد و گفت: دفاتر مشاوران املاک بدون مجوز باید پلمب شود و از طرفی سامانه آمار و اطلاعات مسکن نیز باید رفع مشکل شده و فعال شود.

سرطانی شدن تورم درکشور

روایت رئیس‌کل پیشین بانک مرکزی از سرطانی شدن تورم درکشور عبدالناصر همتی، رئیس‌کل پیشین بانک مرکزی در یادداشتی نوشت: تورم، به بیان ساده، افزایش مداوم قیمت‌ها در اقتصاد است و شکل فزاینده آن‌که درواقع شتاب گرفتن رشد قیمت‌ها است، دردآورتر هست.

سنگینه رکود بازار مسکن

آمار از کند شدن آهنگ رشد قیمت مسکن در سال گذشته نسبت به سه سال قبل از آن حکایت دارد. نرخ افزایش سالیانه آن به ۱۶ درصد رسید، به طوری که در مقایسه با سال ۱۳۹۶ تعداد معاملات مسکن شهر تهران ۵۷ درصد افت کرد. جامعه ۲۴ سال ۱۴۰۰ با وجود ثبات نسبی قیمت مسکن شهر تهران، رکود این بازار در مقایسه با سالهای قبل از آن عمیق‎تر شد.

اوراق مسکن از ۱۰۰ هزار گذشت

هر برگ اوراق مسکن دوباره از ۱۰۰ هزار تومان عبور کرد قیمت اوراق تسهیلات مسکن که سال پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته و تا ۱۶۰ هزار تومان هم افزایش یافته بود. در سال جدید توانست به زیر ۱۰۰ هزار تومان برسد اما این روند ادامه نداشت و قیمت هر برگ دوباره به بیش از ۱۰۰ هزار تومان رسیده است. بررسی آخرین وضعیت قیمت اوراق مسکن نشان می‌دهد که هر برگ اوراق تسهیلات مسکن در فروردین و اردیبهشت و خرداد سال گذشته به ترتیب ۱۰۲ هزار و ۵۰۰، ۱۰۴ هزار و ۳۰۰ و ۱۰۴ هزار و ۱۰۰ تومان قیمت دارند.

خریداران مسکن ملی حذف از فهرست متقاضیان

مدیرکل راه و استان تهران گفت: متقاضیان مجرد اگر تعهدنامه محضری خود را در سامانه ثمن بارگذاری نکنند، از فهرست متقاضیان نهضت ملی مسکن حذف خواهند شد. متقاضیان مرد مجرد بالای ۲۳ سال با ورود به سامانه نهضت ملی مسکن به آدرس saman.mrud.ir، باید تعهد نامه محضری را دانلود و سپس به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه کنند و پس از تکمیل تعهد نامه و ثبت محضری، اسکن تعهدنامه تکمیل شده را مجددا در سایت بارگذاری کنند تا شرایط احراز توسط اداره کل راه و شهرسازی استان تهران پیگیری و دنبال شود.

افتتاح خانه های روستایی مقاوم سازی شده

۳۰ واحد مسکونی مقاوم سازی شده روستایی در چالدران به بهره برداری رسید. برای احداث هر یک از این واحدهای مسکونی بیش از 1 میلیارد ریال تسهیلات کم بهره از سوی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی پرداخت شده است. عبدالله نژاد فرماندار چالدران گفت: در راستای مقاوم سازی واحدهای مسکونی روستایی در چالدران امسال برنامه ریزی شده 600 واحد مسکونی با اعتبار 120 میلیارد تومان در قالب تسهیلات بهسازی شوند . در این خصوص 30 میلیارد تومان نیز تسهیلات بلاعوض به روستاییان پرداخت خواهد شد.

آپارتمان در تهران ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۱

قیمت آپارتمان در تهران با عمر بنای بین یک تا ۲۵ سال براساس مشاهدات میدانی در مناطق مختلف تهران با توجه به امکانات اطراف منزل و موقعیت آن قیمت‌های مختلفی را می‌بینیم. در این گزارش از مناطق ۲۲ گانه تهران یک مورد قیمت مسکن را با عمر بنای بین یک تا ۳۰ سال و متراژ بین ۴۰ تا ۲۰۰ متر گردآوری کردیم.

طرح نهضت ملی بیمه کیفیت می‌شد

معاون وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد که واحدهای مسکونی طرح نهضت ملی از سه تا ۱۰ سال بیمه کیفیت می‌شوند. محمود محمودزاده معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی در نشست شورای هماهنگی برنامه‌های حوزه مسکن گفت: تفاهم نامه‌ای با بیمه امضا شد که براساس آن واحدهای مسکونی طرح نهضت ملی از سه تا ۱۰ سال بیمه کیفیت می‌شوند.

صدور پروانه ساختمانی اسیر بوروکراسی...

کندی روند صدور پروانه های ساختمانی باعث شده تا نوسازی واحد های فرسوده به تعویق بیفتد. برای نوسازی و ترغیب ساکنین بافت فرسوده مشوق های در نظر گرفته شد که می توان به ارا ئه تسهیلات به دارندگان واحد ها در بافت فرسوده ، تخفیف در صدور پروانه های ساختمانی و کاهش 50 درصدی درهزینه های نظام مهندسی اشاره کرد اما با وجود این مشوق ها ، آمار های صدور پروانه های ساختمانی در سال گذشته ، نشان ازکاهش 18.5 درصدی صدور پروانه های ساختمانی در تهران است.

نقلی‌های زیر یک میلیارد تومان در تهران

با بودجه کمتر از یک میلیارد تومان می‌توانید آپارتمان‌های بین ۳۰ تا ۷۱ با سن بنای ۶ تا بیش از ۳۰ را خریداری کنید. ارزان‌ترین فایل موجود یک واحد ۷۱متری در خانی‌آباد است که هر متر آن ۱۰.۵ میلیون تومان نرخ‌گذاری شده و خرید آن با بودجه ۷۵۰ میلیون تومانی امکان‌پذیر است. در تهران‌پارس شرقی هم یک آپارتمان ۶ ساله با متراژ ۶۰ متر به صورت قولنامه‌ای متری ۱۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان و با قیمت کل ۸۰۰ میلیون تومان برای فروش آگهی کرده‌اند.

افزایش قیمت ها و سکوت وتماشا و تکذیب...

دولت درباره گرانی_منشا بیشتر گرانی ها خود دولت وشرکت های دولتی هستند جدا از اینکه قیمت تقریبا تمام کالاها وخدمات از نیمه فروردین به شدت روبه افزایش بوده و رکوردهای جدیدی را ثبت کرده است،فرآیند خاموش اما ملموس حذف ارز۴۲۰۰ تومانی هم آغاز شده وبه قطارگرانی ها سرعت بخشیده است و تمام اینها درحالی است که واکنش دولت و وزارتخانه های عریض و طویل به این موضوع فعلا سکوت است.

کمتر از یک میلیارد تومان خانه بخرید

در این مناطق از تهران با کمتر از یک میلیارد تومان خانه بخرید آپارتمان های 50 متری در مناطق جنوبی تهران که کمتر از یک میلیارد قیمت گذاری شده است، می پردازیم. آنجایی که به دلیل قیمت مسکن و آپارتمان نوساز ، خرید خانه در تهران جزو سخت ترین کار هاست و برای این کار سرمایه نسبتا زیادی لازم است، برای افرادی که سرمایه کمتری دارند مناطق جنوبی تهران می‌تواند انتخاب خوبی باشد. در این گزارش به بررسی منازل ۵۰ متری و آپارتمان نوساز در جنوب تهران پرداخته‌ایم.

50 واحد مسکونی به محرومان کمیته

تحویل 50 واحد مسکونی به محرومان کمیته امداد خراسان شمالی مدیرکل کمیته امداد خراسان شمالی از تحویل 50 واحد مسکونی محرومان از محل تفاهم نامه با یکی از کارخانجات خبرداد. عصر امروز مجید الهی راد، مدیرکل کمیته امداد خراسان شمالی در گفت‌وگو با خبرنگاران در رابطه با ساخت مسکن محرومان، اظهارکرد: یکی از کارخانجات تعهد ساخت ۵۰ واحد مسکونی برای محرومان استان را داشت که هم اکنون این واحد ها در حال اتمام هستند.

قیمت آپارتمان۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۱

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه معاصر، براساس مشاهدات میدانی در مناطق مختلف تهران با توجه به امکانات اطراف منزل و موقعیت آن قیمت‌های مختلفی را می‌بینیم. در این گزارش از مناطق ۲۲ گانه تهران یک مورد قیمت مسکن را با عمر بنای بین یک تا ۳۰ سال و متراژ بین ۴۰ تا ۲۰۰ متر گردآوری کردیم.

ریزش قیمت مسکن

پیش‌بینی عجیب رییس اتحادیه املاک درباره قیمت مسکن رییس اتحادیه مشاوران املاک با اعلام اینکه سال ۱۴۰۱ سال کاهش قیمت مسکن است، گفت: این شرایط تا دو تا سال آینده نیز در کشور ادامه دارد و شاهد تداوم کاهش قیمت مسکن خواهیم بود.

چگونه وام ۴۸۰ میلیونی مسکن بگیریم؟

هزینه وام مسکن نسبت به حدود ۱۰ روز قبل تفاوت چندانی نداشته و بر این اساس متاهل‌های ساکن تهران میتوانند با پرداخت ۹۱ میلیون تومان، نسبت به اخذ وام ۴۸۰ میلیون تومانی اقدام کنند.بررسی آخرین وضعیت قیمت اوراق مسکن نشان می‌دهد که هر برگ اوراق تسهیلات مسکن در فروردین و اردیبهشت و خرداد سال گذشته به ترتیب ۹۸ هزار و ۳۰۰، ۹۳ هزار و ۲۰۰ و ۹۴ هزارتومان قیمت دارند.

رهن و اجاره در پونک تهران

قیمت رهن و اجاره مسکن در منطقه پونک تهران یک دستگاه واحد مسکونی حدود ۱۳۰ متر، واقع در منطقه پونک با عمر بنای ۶ سال، با مبلغ ۴۵۰ میلیون تومان ودیعه و ۵ میلیون تومان اجاره داده می‌شود.فهرست رهن و اجاره آپارتمان در منطقه پونک تهران به شرح زیر است؛

ساخت مسکن مهر ارتش در خرم‌آباد

سرپرست اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی لرستان خبر داد؛ ساخت ۱۲۰۰ واحد مسکونی توسط تعاونی مسکن مهر ارتش در خرم‌آباد سرپرست اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان لرستان از ساخت ۱۲۰۰ واحد مسکونی توسط تعاونی مسکن مهر ارتش در خرم‌آباد خبر داد. روز چهارشنبه در سومین روز از هفته کارگر سرپرست اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان لرستان از پروژه مسکن مهر لشکر ۸۴ خرم آباد بازدید کرد.

تسهیلات بافت فرسوده دوگنبدان

رئیس بنیاد مسکن گچساران گفت: با پیگیری های انجام شده میزان تسهیلات بافت فرسوده این شهرستان افزایش یافته است. محمد مراد راغ پور در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در گچساران اظهار کرد: افزون بر یک هزار میلیارد ریال اعتبار در قالب تسهیلات بانکی ارزان قیمت و ۲۲۰ میلیارد ریال به صورت بلاعوض برای احیای بافت فرسوده دوگنبدان هزینه شده است. این میزان تسهیلات برای نوسازی ۲ هزار و ۲۰۰ واحد مسکونی در بافت فرسوده دوگنبدان پرداخت شده است.

قیمت آپارتمان چهارشنبه ۷ اردیبهشت ۱۴۰۱

قیمت آپارتمان در مناطق ۲۲ گانه تهران را می‌توانید در این گزارش مشاهده کنید. براساس مشاهدات میدانی در مناطق مختلف تهران با توجه به امکانات اطراف منزل و موقعیت آن قیمت‌های مختلفی را می‌بینیم. در این گزارش از مناطق ۲۲ گانه تهران یک مورد قیمت مسکن را با عمر بنای بین یک تا ۳۰ سال و متراژ بین ۴۰ تا ۲۰۰ متر گردآوری کردیم.

۵۲ درصدخانه از بی دوام است

مدیر بنیاد مسکن گرگان از مجموع ۳۲ هزار واحد مسکونی روستایی در گرگان، ۱۷ هزار واحد معادل ۵۲ درصد بی دوام هستند. در گرگان ۹۳ روستا داریم و براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ تعداد واحدهای مسکونی روستایی ۳۲ هزار و ۵۰۷ واحد بوده که از این تعداد ۱۵ هزار و ۵۰۳ واحد بادوام و ۱۷ هزار و ۷۵ واحد بی دوام است؛ یعنی ۵۲ درصد واحدهای روستایی گرگان بی دوام هستند.