بازار املاک / سهم اجاره‌نشین‌ها از بازار مسکن

سهم اجاره‌نشین‌ها از بازار مسکن

ایرانی‌ها بیشتر اجاره‌نشین‌اند یا آلمانی‌ها؟/ چرا مردم سوئیس خانه نمی‌خرند؟ چند درصد از ایرانی‌ها صاحب‌خانه هستند و چند درصد از آنها اجاره‌نشین‌اند؟ این پرسش در سال‌های مختلف در ایران پاسخ‌های مختلفی گرفته، اما از آنجا که مسکن همواره مهم‌ترین موضوعِ اقتصادی در سطح اقتصاد خُرد برای ایرانی‌ها بوده است، پاسخ به این پرسش هم اهمیتی دو چندان پیدا می‌کند.

آمارهای مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۸ نشان می‌دهد که حدود ۶۷ درصد از جمعیت شهری کشور در آن سال در واحدهایی سکونت داشته‌اند که مالک آن بوده‌اند. این شاخص برای مناطق روستایی در آن سال معادل ۸۶ درصد بوده است.

همین آمارها نشان می‌دهند که در سال ۱۳۹۸، حدود ۲۴٫۱ درصد از شهرنشینان ایرانی اجاره‌نشین بوده‌اند و وضعیت اقامت ملکی حدود ۸٫۹ درصد هم در گروه «سایر» قرار می‌گرفته که به این معنی است که آنها وضعیت سکونت‌شان را مشخص نکرده‌اند. (وضعیت در روستاها البته متفاوت است.)

همین آمارها، بیش و کم در سراسر دهه ۱۳۹۰ خورشیدی ثابت بوده‌اند: در سراسر این دهه تقریبا همیشه بین ۶۰ تا ۷۰ درصد از خانوارهای شهری در ایران مالک خانه بوده‌اند و نزدیک به ۲۵ درصد هم اجاره‌نشین. اما آیا در کشورهای دیگر هم وضع به همین ترتیب است؟

خانه‌دارها و اجاره‌نشین‌ها

واقعیت این است که این موضوع، به شدت به فرهنگ، وضعیت اقتصاد کلان، سابقه بخش مسکن و چندین و چند عامل دیگر بستگی دارد. به این ترتیب، کشورهای مختلف در دنیا هم از این نظر وضعیت‌های متفاوتی را تجربه می‌کنند.

به عنوان نمونه، داده‌های «یورواستات» (Eurostat) که در واقع همان اداره آمار اتحادیه اروپا است، نشان می‌دهد که شهروندان رومانی در شرق اروپا تقریبا همگی صاحب‌خانه‌اند. در سال ۲۰۱۹ میلادی، تقریبا ۹۶ درصد از جمعیت این کشور صاحب‌خانه بوده‌اند. (همه آمارهایی که در ادامه می‌خوانید، جمعیت ۱۸ تا ۶۴ ساله‌ها را در هر کشور در بر می‌گیرد.)

نسبت اجاره‌نشینی و مالکیت خانه‌های مسکونی در ترکیه، تقریبا مشابه ایران است.

این آمار در مجارستان به حدود ۹۱٫۳ درصد و در اسلواکی و لیتوانی هم به حدود ۹۰ درصد می‌رسد. از میان کشورهای غیراروپایی هم لائوس با نزدیک به ۹۶ درصد از مجموع جمعیت، بیشترین تعداد مالکان خانه‌های شخصی را دارد.

روس‌های خانه‌دار و سوئیسی‌های اجاره‌نشین

داده‌های سایت «استاتیستا» (Statista) در سال ۲۰۲۱ میلادی نشان می‌دهد که در روسیه، حدود ۸۷ درصد از شهروندان مالک خانه بوده‌اند و سهم اجاره‌نشینی از بازار مسکن در این کشور هم تنها ۱۱ درصد بوده است. (دقت کنید که جمع این دو الزاما برابر با ۱۰۰ درصد نیست.)

چینی‌ها هم وضعیت مشابهی را تجربه می‌کنند. در چین، حدود ۸۳ درصد از جمعیت صاحب‌خانه‌اند و ۱۴ درصد از جمعیت هم اجاره‌نشین. در میان کشورهای اروپایی هم ایتالیا صاحب‌خانه‌های بیشتر و اجاره‌نشین‌های کمتری دارد: در این کشور ۷۱ درصد از شهروندان مالک خانه هستند و ۲۴ درصد اجاره‌نشین‌اند.

با این همه، وضعیت برای برخی کشورهای به شدت توسعه‌یافته اروپایی متفاوت است. در فرانسه، سهم مالکان واحدهای مسکونی و اجاره‌نشین‌ها تقریبا مساوی است: در این کشور حدود ۵۰ درصد از جمعیت مالک‌اند و حدود ۴۷ درصد هم اجاره‌نشین. (باز هم دقت کنید که قرار نیست الزاما جمع این دو برابر با ۱۰۰ درصد باشد!)

بحران خانه‌های خالی گریبان کشورهایی مانند چین را هم گرفته است.

در آلمان، بخش عمده جمعیت اجاره‌نشین هستند: ۳۵ درصد مالک خانه و ۶۴ درصد اجاره‌نشین‌اند. سوئیسی‌ها هم به دلیل قیمت‌های بالای ملک در این کشور، ظاهرا چاره‌ای جز اجاره‌نشینی ندارد و سوئیس از این نظر، ظاهرا در اروپا بی‌رقیب است. در این کشور، حدود ۶۸ درصد از جمعیت اجاره‌نشین‌اند و حدود ۳۱ درصد هم مالک‌اند. (شهر-کشورهای خاص مانند «موناکو» را در نظر نگرفته‌ایم.)

در کشورهایی مانند نیجریه، وضعیت مالکیت خانه‌های مسکونی حتی عجیب‌تر است. در این کشور که بزرگ‌ترین اقتصاد قاره آفریقا را دارد، تنها حدود ۲۵ درصد از جمعیت مالک خانه هستند. وضعیت در ترکیه هم تا اندازه‌ای شبیه به ایران است. داده‌های «یورواستات» نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۹ میلادی، نزدیک به ۶۰ درصد از جمعیت در این کشور صاحب‌خانه بوده‌اند.

اما آیا این آمارها می‌توانند چیزی راجع به اقتصاد کشورهای مختلف به ما بگویند؟ بالا بودن آمار مالکیت واحدهای مسکونی در یک کشور، می‌تواند همزمان نشانه‌ای از چند چیز مختلف باشد: بالا بودنِ حجم ساخت‌وساز واحدهای مسکونیِ جدید، عدم رشد چشم‌گیرِ جمعیت در سال‌های اخیر و حتی «بُعد خانوار» (تعداد افرادی که در هر خانواده با هم زندگی می‌کنند).

برخی تحلیل‌ها می‌گویند میزانِ بالای اجاره‌نشینی در کشورهایی مانند آلمان، به دلیل حجم گسترده تخریب منازل مسکونی در جریان جنگ‌های جهانی و عدم جایگزینی آنها بوده است. علاوه بر این، در کشوری مهاجرپذیر مانند آلمان، تقاضا برای واحدهای مسکونی جدید سریع‌تر از ساخت واحدهای مسکونی جدید رشد می‌کند و به همین دلیل کمبود مسکن همواره جدی است.

چرا با وجود این همه خانه خالی، هنوز هم تهیه مسکن برای ایرانی‌ها دشوار است؟

یک تفاوت دیگر هم میان ایران و آلمان جالب توجه است. جمعیت دو کشور کم و بیش یکسان است، اما تعداد خانوارها در دو کشور به شدت متفاوت است و به همین دلیل، تقاضا برای مسکن هم در آلمان بالاتر است.

چرا این همه خانه خالی داریم؟

در واقع، آمارها نشان می‌دهند که حدود ۴۰ درصد از تمام خانوارهای آلمانی «تک‌نفره» هستند، در حالی که در ایران، تنها حدود ۹ درصد از خانوارها تک‌نفره‌اند. به این ترتیب، نزدیک به ۱۶ میلیون آلمانی تنها زندگی می‌کنند، در حالی که در ایران، نزدیک به ۹ میلیون نفر چنین وضعیتی دارند.

اما کمبود مسکن، دلایلی دیگری هم دارد. در ایران، واحدهای مسکونی خالی از سکنه بسیار زیادی وجود دارد، اما با وجود آنکه تقاضا برای خرید مسکن هم بالا است، این خانه‌های خالی نمی‌توانند پاسخگویِ تقاضا باشند. اما چرا چنین است؟

محمود محمودزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی در دولت حسن روحانی، دقیقا یک سال پیش (در فروردین ماه سال ۱۴۰۰) گفته بود که تعداد خانه‌های خالی از سکنه در ایران، تقریبا ۱۰ برابرِ کشور انگلیس است. این در حالی است که جمعیت انگلیس از ایران کمتر است.

به گفته معاونِ وقتِ وزارت راه و شهرسازی، در آن زمان حدود ۲٫۵ میلیون واحد مسکونی خالی از سکنه در ایران وجود داشته که تقریبا معادل ۱۰ تا ۱۱ درصد از کل آمار موجودیِ خانه‌های مسکونی در ایران را تشکیل می‌داده است. (سرشماری عمومیِ نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، سهم خانه‌های خالی از سکنه از کل موجودیِ مسکن در ایران را حدود ۱۱٫۳ درصد نشان می‌داد.)

نخست اینکه آمارهای جهانی در این زمینه هم گونه‌گون هستند: در بسیاری از کشورها سهم خانه‌های خالی از کل موجودیِ مسکن حدود ۱۰ درصد است، اما در کشورهای موفق در زمینه سیاست‌های مسکن، همچون فرانسه و بریتانیا، این آمار به ترتیب برابر با ۷ درصد و ۳ درصد است.

سهم اجاره‌نشین‌ها از کل بازار مسکن در ایران در یک دهه گذشته تقریبا ثابت بوده است.

به نظر می‌رسد که دلیل بروز این وضعیت در ایران، عدم آمایش سرزمینیِ مناسب، کاهش شدید قدرت خرید خانوار و تغییرات به‌نسبت سریعِ جمعیتی و اقتصادی بوده است: بر اساس آمارها، حدود ۶۵ درصد از خانه‌های خالی از سکنه در ایران بالاتر از ۱۰۰ مترمربع مساحت دارند. 

در تهران، عمده این خانه‌ها هم در مناطق گران‌قیمتِ شهر قرار گرفته‌اند و از آنجا که وضعیت عمومیِ اقتصاد قدرت خرید خانوار را به شدت کاهش داده، خانه‌های بزرگ‌متراژ با قیمت‌های بالا که قرار است تنها ۲ نفر در آنها زندگی کنند، مشتری چندانی ندارد.

اما تحلیل این وضعیت به این سادگی نیست و مجالی جداگانه می‌طلبد. همین‌قدر می‌توان گفت که ایرانی‌ها اکنون خانه‌هایی کوچک‌تر، در مناطق ارزان‌ترِ شهرها و با سهم بالاترِ وام خرید مسکن را ترجیح می‌دهند.

هزینه مسکن تبدیل به ابرهزینه

در سال 90 شهروندان تهرانی قدرت خرید 4 مترمربع از یک خانه را داشتند اما اکنون توانایی خرید حداکثر ۲ متر مربع را دارند. راهکار فرار از فقر مسکن کدام است؟ شاخص اصلی برای بررسی رفاه خانوارها با درآمد سرانه مشخص می‌شود. آمارهای به دست آمده در دهه اخیر حاکی از جایگزینی فقر ملکی به جای رفاه متعارف در زندگی ایرانی‌ها است.

وعده جدید وزیر راه

در نهضت ملی مسکن برای ساکنان شهر تهران، ایوانکی استان سمنان که مراکز صنایع است برنامه‌ریزی شده، اراضی به شکل ویلایی واگذار می‌شود. وزیر راه و شهرسازی از واگذاری زمین نهضت ملی مسکن به‌صورت ویلایی در برخی شهرهای جدید کشور خبر داد.

پول ساخت مسکن را دولت از چه کسی می‌گیرد

با مصوبه مجلس، رقم کل تسهیلات پرداختی از سوی بانک‌ ها برای ساخت یک‌ میلیون واحد مسکونی در سال آینده افزایش یافت. به گزارش زنهار، در جریان تصویب لایحه بودجه ۱۴۰۱ در مجلس، مصوب شد بانک‌ها برای سال آینده دست‌کم ۴۰۰‌هزار میلیارد تومان برای ساخت یک‌میلیون واحد مسکونی در راستای اجرای قانون جهش تولید مسکن، پرداخت کنند.

خبر مهم برای مستاجران

افزایش سقف تسهیلات کمک ودیعه مسکن به ۷۰ میلیون تومان، تشکیل نظام اجاره‌داری حرفه‌ای در همراهی با شرکت‌های خصوصی و همچنین اجرای مالیات بر خانه‌های خالی، سه راهکار وزارت راه و شهرسازی برای ساماندهی بازار اجاره عنوان شده است.

تخریب ویلاهای مجلل حاشیه رودخانه ها

ویلاهای مجلل حاشیه رودخانه ها را تخریب می کنید؛ چرا به کسانی که مجوز ساخت اینها را داده اند کار ندارید؟ یکی از این بناها که پریروز تخریب شد، ویلای بسیار مجللی بود که به گفته یک مسئول قضایی حاضر در محل، ساختمان اولیه آن در سال ۵۴ ساخته شده است و طی سال های گذشته، بازسازی و به طور غیرقانونی با تخلفات ساختمانی، بخش‌هایی به آن اضافه شده است.

بالا رفتن آمار اجاره نشینی

آمار‌ها نشان می‌دهد در سال ۹۰ حدود ۲۶ درصد خانوار کشور اجاره‌نشین بودند. اما تا پایان سال ۹۹ تعداد خانوار مستاجر به بیش از ۳۸ درصد رسیده است. اطلاعات مراکز آماری نشان می‌دهد بیشترین رشد اجاره‌نشینی مربوط به ۴ سال گذشته است. در سال ۹۵، بر اساس سرشماری نفوس و مسکن، از ٢٣ میلیون و ٥٨٠ هزار و ٢٢١ خانوار در واحد‌های مسکونی کشور، ۶۰،۵ درصد از خانوار‌ها مالک و ۳۰، ۷ درصد خانوار‌ها اجاره‌نشین بودند. اما در پایان سال ۹۹ این عدد با رشد ۸ درصدی به بیش از ۳۸ درصد رسیده است.

روند کار پروژه کارخانه سیمان

فرماندار ویژه دهلران گفت: به تازگی به همت دولت و پیگیری مجموعه‌های نظارتی و دستگاه قضایی روند کار تسریع شده است و سرمایه گذار پای کار آمده اما از روند کار راضی نیستیم. لطیف صادقی فرماندار ویژه دهلران صبح امروز در گفت‌وگو گفت: اشتغال، ارزآوری و کاهش قیمت سه دستاورد مهم کارخانه سیمان دهلران است؛ این کارخانه با سرمایه گذاری بخش خصوصی در حال انجام است و با توجه به مشکلات سرمایه گذار شاهد تعلل در تکمیل پروژه هستیم.

احداث بیش از ۲۷۰۰۰ واحد مسکونی برای...

مدیر نظارت پروژه های هلدینگ ساختمانی تدبیر مطرح کرد اشتغال زایی برای ۱۳۴۰۰ نفر در ۱۰ استان پیرزاده، مدیر نظارت پروژه های هلدینگ ساختمانی تدبیر به بازار گفت: از ۳۰ هزار واحد مسکونی، تجاری و اداری در دست گروه توسعه ساختمان تدبیر بیش از ۲۷ هزار واحد مربوط به پروژه مسکن ملی است.

قیمت خانه‌های ارزان و گران تهران

این خانه متری ۱۴۰ میلیون تومان قیمت دارد قیمت آپارتمان در تهران با عمر بنای بین یک تا ۲۵ سال را می‌توانید در این گزارش مشاهده کنید.

ساخت مسکن اجاره‌ای کلید خورد اجاره...

معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: شرکت‌هایی در قالب اجاره داری حرفه‌ای در کنار بازارهای سنتی راه انداری می‌شوند تا از این طریق بتوانیم قیمت‌ها را در بازار اجاره کنترل کنیم. در طرح اجاره‌داری حرفه‌ای، سرمایه‌گذاران می‌توانند در اراضی دولتی اقدام به ساخت‌وساز کنند و سپس واحدهای ساخته‌ شده را با تعرفه‌های در نظر گرفته‌ شده از سوی وزارت راه و شهرسازی، به اقشار بدون مسکن، خانه اولی‌ها، زوج‌های جوان و… برای مدت معلوم واگذار کنند.

خسارت زلزله 4.2 ریشتری در پارسیان

فرماندار پارسیان گفت: زلزله 4.2 ریشتری روز گذشته در بندرمقام، سبب خسارت به 3 منزل مسکونی مردم در بخش مرکزی این شهرستان شده است. خسارت زلزله 4.2 ریشتری به 3 منزل مسکونی در پارسیان فرهنگ سالمی فرماندار پارسیان صبح امروز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در پارسیان اظهار کرد: دنبال وقوع زلزله 4.2 ریشتری روز گذشته در بندرمقام، گزارش خسارت در روستاهای دمتیر شمالی و جنوبی دریافت شد که بازدیدی از این دو روستا داشتم.

نوسازی بافت‌های فرسوده در تهران کلید...

شهردار تهران گفت: نوسازی بافت‌های فرسوده در ۱۳۰ هزار واحد مسکونی شهر تهران کلید خورد. نوسازی بافت‌های فرسوده در شهر تهران کلید خورد زاکانی گفت: نیار تهران به ساخت وساز بالا است و باید در این بخش توجه ویژه‌ای به آن شود‌.

مالیات بر خانه‌های خالی به 60 نفر...

تعداد پرداخت‌کننده‌های مالیات بر خانه‌های خالی به 60 نفر نرسید! اعتماد نوشت:به نظر می‌رسد مالیات بر خانه‌های خالی به بن‌بست رسیده باشد؛ این را می‌توان از پرداخت مالیات تنها 60 نفر از دارندگان ملک خالی فهمید.براساس گفته‌های جهانگیر رحیمی، مدیرکل دفتر طراحی و تحلیل فرآیندهای مالیاتی سازمان مالیات «از ۵۶۸ هزار واحد مسکونی خالی شناسایی شده از سوی وزارت راه و شهرسازی، بین ۵۰ تا ۶۰ مالک مالیات خود را پرداخت کرده‌اند.»

محاسبه مالیات خانه‌های خالی

سرپرست تحلیل فرآیندهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی درخصوص نحوه محاسبه مالیات بر خانه‌های خالی توضیحاتی ارائه داد. مالیات خانه‌های خالی چگونه محاسبه می شود؟ سرپرست تحلیل فرآیندهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی درخصوص نحوه محاسبه مالیات خانه‌های خالی توضیحاتی ارائه داد.

۳ وام بدون ضامن مسکن

در حال حاضر سه نوع وام بدون ضامن در بانک مسکن پرداخت می شود که البته سقف این وام ها ۸۰ میلیون تومان است. پریسا شاکری؛ در حال حاضر سه نوع وام بدون ضامن در بانک مسکن پرداخت می شود. اولین مدل وامی که در بانک مسکن پرداخت می شود وام جعاله یا تعمیرات مسکن است که تا سقف ۸۰ میلیون تومان پرداخت می شود.

عرصه‌های ملی کشور سند کاداستری شدند

رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور از صدور اسناد کاداستری به اراضی کشاورزی و مسکونی خبر داد حسن بابایی، معاون رئیس قوه قضائیه و رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در تبریز با اشاره به برنامه‌ریزی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در تعمیم صدور اسناد کاداستری به اراضی کشاورزی و مسکونی اظهار کرد:

باید شهردار تهران درباره مسکن به شورای...

عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران گفت: یکی از راه حل‌های سریع و عاجل برای حل مشکل بافت‌های فرسوده در تهران همکاری تنگاتنگ و ویژه دولت و شهرداری تهران برای استفاده از ظرفیت بافت‌های فرسوده در طرح مسکن ملی است.

مشمولان مالیات خانه‌های خالی

در شرایطی که براساس اعلام سازمان امور مالیاتی، صاحبان خانه‌های خالی فقط یک روز دیگر برای پرداخت مالیات متعلقه فرصت دارند، آن دسته از مشمولان که نسبت به مشمولیت خود به دلیل خالی نبودن واحد مسکونی مورد نظر، ثبت نکردن اطلاعات سکونتی در سامانه املاک و اسکان و ... اعتراض دارند، می‌توانند پرداخت این مالیات را با ذکر توضیح قبول نکنند.

مشارکت خیرین برای احداث مسکن به...

ساخت ۱۵۰ واحد مسکونی برای محرومان ماکو امسال برای ۱۵۰ خانوار شهری و روستایی در قالب طرح مسکن محرومان، اماکن مسکونی احداث می‌شود

میلگرد در بازار آهن ایران

کارخانه‌هایی که با یک جستجوی ساده می‌توانید به میزان اعتبار آن‌ها پی ببرید.ملاک شما برای انتخاب میلگرد مناسب چیست؟ برخی بر اساس توصیه همکاران و دوستان متخصص میلگرد می‌خرند، برخی بر اساس توصیه فروشنده و برخی هم بر اساس تحقیق و جستجوی شخصی. اگر جزء دسته سوم هستید، ممکن است در تحقیقات شما بسیار کارآمد باشد. اگر هم جزء دسته اول و دوم هستید، شاید نظر شما را در مورد روش انتخاب میلگرد، عوض کند.

تحولات منطقه در قیمت مسکن

پیش بینی بازار مسکن در سال آینده معاملات مسکن درحال‌حاضر به دو سوم وضعیت نرمال خود رسیده است، اما با اتفاقات سیاسی و اقتصادی مهمی که اقتصاد ایران در شرف آن است تحرکات بازار مسکن در سال آینده چگونه پیش‌بینی می‌شود؟ تحولات منطقه چه تاثیری در قیمت مسکن خواهد داشت؟