بازار املاک / سهم اجاره‌نشین‌ها از بازار مسکن

سهم اجاره‌نشین‌ها از بازار مسکن

ایرانی‌ها بیشتر اجاره‌نشین‌اند یا آلمانی‌ها؟/ چرا مردم سوئیس خانه نمی‌خرند؟ چند درصد از ایرانی‌ها صاحب‌خانه هستند و چند درصد از آنها اجاره‌نشین‌اند؟ این پرسش در سال‌های مختلف در ایران پاسخ‌های مختلفی گرفته، اما از آنجا که مسکن همواره مهم‌ترین موضوعِ اقتصادی در سطح اقتصاد خُرد برای ایرانی‌ها بوده است، پاسخ به این پرسش هم اهمیتی دو چندان پیدا می‌کند.

آمارهای مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۸ نشان می‌دهد که حدود ۶۷ درصد از جمعیت شهری کشور در آن سال در واحدهایی سکونت داشته‌اند که مالک آن بوده‌اند. این شاخص برای مناطق روستایی در آن سال معادل ۸۶ درصد بوده است.

همین آمارها نشان می‌دهند که در سال ۱۳۹۸، حدود ۲۴٫۱ درصد از شهرنشینان ایرانی اجاره‌نشین بوده‌اند و وضعیت اقامت ملکی حدود ۸٫۹ درصد هم در گروه «سایر» قرار می‌گرفته که به این معنی است که آنها وضعیت سکونت‌شان را مشخص نکرده‌اند. (وضعیت در روستاها البته متفاوت است.)

همین آمارها، بیش و کم در سراسر دهه ۱۳۹۰ خورشیدی ثابت بوده‌اند: در سراسر این دهه تقریبا همیشه بین ۶۰ تا ۷۰ درصد از خانوارهای شهری در ایران مالک خانه بوده‌اند و نزدیک به ۲۵ درصد هم اجاره‌نشین. اما آیا در کشورهای دیگر هم وضع به همین ترتیب است؟

خانه‌دارها و اجاره‌نشین‌ها

واقعیت این است که این موضوع، به شدت به فرهنگ، وضعیت اقتصاد کلان، سابقه بخش مسکن و چندین و چند عامل دیگر بستگی دارد. به این ترتیب، کشورهای مختلف در دنیا هم از این نظر وضعیت‌های متفاوتی را تجربه می‌کنند.

به عنوان نمونه، داده‌های «یورواستات» (Eurostat) که در واقع همان اداره آمار اتحادیه اروپا است، نشان می‌دهد که شهروندان رومانی در شرق اروپا تقریبا همگی صاحب‌خانه‌اند. در سال ۲۰۱۹ میلادی، تقریبا ۹۶ درصد از جمعیت این کشور صاحب‌خانه بوده‌اند. (همه آمارهایی که در ادامه می‌خوانید، جمعیت ۱۸ تا ۶۴ ساله‌ها را در هر کشور در بر می‌گیرد.)

نسبت اجاره‌نشینی و مالکیت خانه‌های مسکونی در ترکیه، تقریبا مشابه ایران است.

این آمار در مجارستان به حدود ۹۱٫۳ درصد و در اسلواکی و لیتوانی هم به حدود ۹۰ درصد می‌رسد. از میان کشورهای غیراروپایی هم لائوس با نزدیک به ۹۶ درصد از مجموع جمعیت، بیشترین تعداد مالکان خانه‌های شخصی را دارد.

روس‌های خانه‌دار و سوئیسی‌های اجاره‌نشین

داده‌های سایت «استاتیستا» (Statista) در سال ۲۰۲۱ میلادی نشان می‌دهد که در روسیه، حدود ۸۷ درصد از شهروندان مالک خانه بوده‌اند و سهم اجاره‌نشینی از بازار مسکن در این کشور هم تنها ۱۱ درصد بوده است. (دقت کنید که جمع این دو الزاما برابر با ۱۰۰ درصد نیست.)

چینی‌ها هم وضعیت مشابهی را تجربه می‌کنند. در چین، حدود ۸۳ درصد از جمعیت صاحب‌خانه‌اند و ۱۴ درصد از جمعیت هم اجاره‌نشین. در میان کشورهای اروپایی هم ایتالیا صاحب‌خانه‌های بیشتر و اجاره‌نشین‌های کمتری دارد: در این کشور ۷۱ درصد از شهروندان مالک خانه هستند و ۲۴ درصد اجاره‌نشین‌اند.

با این همه، وضعیت برای برخی کشورهای به شدت توسعه‌یافته اروپایی متفاوت است. در فرانسه، سهم مالکان واحدهای مسکونی و اجاره‌نشین‌ها تقریبا مساوی است: در این کشور حدود ۵۰ درصد از جمعیت مالک‌اند و حدود ۴۷ درصد هم اجاره‌نشین. (باز هم دقت کنید که قرار نیست الزاما جمع این دو برابر با ۱۰۰ درصد باشد!)

بحران خانه‌های خالی گریبان کشورهایی مانند چین را هم گرفته است.

در آلمان، بخش عمده جمعیت اجاره‌نشین هستند: ۳۵ درصد مالک خانه و ۶۴ درصد اجاره‌نشین‌اند. سوئیسی‌ها هم به دلیل قیمت‌های بالای ملک در این کشور، ظاهرا چاره‌ای جز اجاره‌نشینی ندارد و سوئیس از این نظر، ظاهرا در اروپا بی‌رقیب است. در این کشور، حدود ۶۸ درصد از جمعیت اجاره‌نشین‌اند و حدود ۳۱ درصد هم مالک‌اند. (شهر-کشورهای خاص مانند «موناکو» را در نظر نگرفته‌ایم.)

در کشورهایی مانند نیجریه، وضعیت مالکیت خانه‌های مسکونی حتی عجیب‌تر است. در این کشور که بزرگ‌ترین اقتصاد قاره آفریقا را دارد، تنها حدود ۲۵ درصد از جمعیت مالک خانه هستند. وضعیت در ترکیه هم تا اندازه‌ای شبیه به ایران است. داده‌های «یورواستات» نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۹ میلادی، نزدیک به ۶۰ درصد از جمعیت در این کشور صاحب‌خانه بوده‌اند.

اما آیا این آمارها می‌توانند چیزی راجع به اقتصاد کشورهای مختلف به ما بگویند؟ بالا بودن آمار مالکیت واحدهای مسکونی در یک کشور، می‌تواند همزمان نشانه‌ای از چند چیز مختلف باشد: بالا بودنِ حجم ساخت‌وساز واحدهای مسکونیِ جدید، عدم رشد چشم‌گیرِ جمعیت در سال‌های اخیر و حتی «بُعد خانوار» (تعداد افرادی که در هر خانواده با هم زندگی می‌کنند).

برخی تحلیل‌ها می‌گویند میزانِ بالای اجاره‌نشینی در کشورهایی مانند آلمان، به دلیل حجم گسترده تخریب منازل مسکونی در جریان جنگ‌های جهانی و عدم جایگزینی آنها بوده است. علاوه بر این، در کشوری مهاجرپذیر مانند آلمان، تقاضا برای واحدهای مسکونی جدید سریع‌تر از ساخت واحدهای مسکونی جدید رشد می‌کند و به همین دلیل کمبود مسکن همواره جدی است.

چرا با وجود این همه خانه خالی، هنوز هم تهیه مسکن برای ایرانی‌ها دشوار است؟

یک تفاوت دیگر هم میان ایران و آلمان جالب توجه است. جمعیت دو کشور کم و بیش یکسان است، اما تعداد خانوارها در دو کشور به شدت متفاوت است و به همین دلیل، تقاضا برای مسکن هم در آلمان بالاتر است.

چرا این همه خانه خالی داریم؟

در واقع، آمارها نشان می‌دهند که حدود ۴۰ درصد از تمام خانوارهای آلمانی «تک‌نفره» هستند، در حالی که در ایران، تنها حدود ۹ درصد از خانوارها تک‌نفره‌اند. به این ترتیب، نزدیک به ۱۶ میلیون آلمانی تنها زندگی می‌کنند، در حالی که در ایران، نزدیک به ۹ میلیون نفر چنین وضعیتی دارند.

اما کمبود مسکن، دلایلی دیگری هم دارد. در ایران، واحدهای مسکونی خالی از سکنه بسیار زیادی وجود دارد، اما با وجود آنکه تقاضا برای خرید مسکن هم بالا است، این خانه‌های خالی نمی‌توانند پاسخگویِ تقاضا باشند. اما چرا چنین است؟

محمود محمودزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی در دولت حسن روحانی، دقیقا یک سال پیش (در فروردین ماه سال ۱۴۰۰) گفته بود که تعداد خانه‌های خالی از سکنه در ایران، تقریبا ۱۰ برابرِ کشور انگلیس است. این در حالی است که جمعیت انگلیس از ایران کمتر است.

به گفته معاونِ وقتِ وزارت راه و شهرسازی، در آن زمان حدود ۲٫۵ میلیون واحد مسکونی خالی از سکنه در ایران وجود داشته که تقریبا معادل ۱۰ تا ۱۱ درصد از کل آمار موجودیِ خانه‌های مسکونی در ایران را تشکیل می‌داده است. (سرشماری عمومیِ نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، سهم خانه‌های خالی از سکنه از کل موجودیِ مسکن در ایران را حدود ۱۱٫۳ درصد نشان می‌داد.)

نخست اینکه آمارهای جهانی در این زمینه هم گونه‌گون هستند: در بسیاری از کشورها سهم خانه‌های خالی از کل موجودیِ مسکن حدود ۱۰ درصد است، اما در کشورهای موفق در زمینه سیاست‌های مسکن، همچون فرانسه و بریتانیا، این آمار به ترتیب برابر با ۷ درصد و ۳ درصد است.

سهم اجاره‌نشین‌ها از کل بازار مسکن در ایران در یک دهه گذشته تقریبا ثابت بوده است.

به نظر می‌رسد که دلیل بروز این وضعیت در ایران، عدم آمایش سرزمینیِ مناسب، کاهش شدید قدرت خرید خانوار و تغییرات به‌نسبت سریعِ جمعیتی و اقتصادی بوده است: بر اساس آمارها، حدود ۶۵ درصد از خانه‌های خالی از سکنه در ایران بالاتر از ۱۰۰ مترمربع مساحت دارند. 

در تهران، عمده این خانه‌ها هم در مناطق گران‌قیمتِ شهر قرار گرفته‌اند و از آنجا که وضعیت عمومیِ اقتصاد قدرت خرید خانوار را به شدت کاهش داده، خانه‌های بزرگ‌متراژ با قیمت‌های بالا که قرار است تنها ۲ نفر در آنها زندگی کنند، مشتری چندانی ندارد.

اما تحلیل این وضعیت به این سادگی نیست و مجالی جداگانه می‌طلبد. همین‌قدر می‌توان گفت که ایرانی‌ها اکنون خانه‌هایی کوچک‌تر، در مناطق ارزان‌ترِ شهرها و با سهم بالاترِ وام خرید مسکن را ترجیح می‌دهند.

شرایط دریافت وام مسکن

چندی پیش بود که وزیر راه و شهرسازی پیشنهاد افزایش وام خرید مسکن ۷۰۰ میلیون تومانی را داد. اما در ازای دریافت این وام افراد چقدر باید بازپرداخت داشته باشند؟ طبق محاسبات، اقساط تسهیلات ۷۰۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۱۸ درصد و مدت بازپرداخت ۱۲ ساله به حدود ۱۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان می‌رسد؛ این در شرایطی است که بسیاری از اقشار جامعه توان پرداخت چنین تسهیلاتی را ندارند. بر همین اساس، کارشناسان اعتقاد دارند این وام تاثیری در قدرت خرید متقاضیان واقعی خرید خانه ایجاد نمی‌کند.

تاثیر حذف ارز بر قیمت مسکن

یک کارشناس مسکن معتقد است که بازار مسکن، نه از ارز ترجیحی بلکه از تورم تاثیر می‌گیرد که دولت باید تلاش کند ترمز آن را بکشد، کما اینکه قیمت مسکن در تهران از سال ۱۳۹۷ تاکنون بیش از ۶۰۰ درصد رشد کرده و به متوسط ۳۴ میلیون تومان در هر متر مربع رسیده است. بسیاری از کارخانجات تولید نهاده‌های ساختمانی طی چهار سال گذشته ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت می‌کردند اما از آن زمان تاکنون نه قیمت مصالح کاهش یافت و نه رشد قیمت مسکن کاملا متوقف شد؛ بر این اساس یک کارشناس مسکن معتقد است بازار مسکن، نه از ارز ترجیحی بلکه از

۳۰۰۰۰ مستأجر در استان خراسان شمالی

30000 مستأجر در استان خراسان شمالی گرفتار بروکراسی بانکی برای دریافت وام ودیعه مسکن بنا بر برآوردها٬ بیش از ۳۰ هزار نفر در استان خراسان شمالی مستأجر یا همان خوش‌نشین‌های سابق هستند که بیش از ۲۰ هزار نفر آنان در مرکز استان ساکن شده‌اند.که بیش از 20 هزار نفر آنان در مرکز اسان ساکن شده‌اند.

ساخت روستای جدیدجاسک

فرمانده نیروی دریایی سپاه: روند ساخت روستای جدیدالاحداث «لیره ای» جاسک ۹۰ درصد پیشرفت دارد روستای مسکونی جدیدالاحداث لیره ای جاسک توسط مهندسی نیروی دریایی سپاه با پیشرفت بالای ۹۰ درصدی در حال ساخت است.

دَرد مسکن و هزار و ۶۵ خانه خالی

دَرد مسکن و هزار و ۶۵ خانه خالی در خراسان جنوبی| ۳.۵میلیارد مالیات به مالکان تعلق گرفت بیرجند-درحالی یک هزار و ۶۵ خانه خالی در خراسان جنوبی شناسایی شده که بسیاری از مردم در زمینه تامین و اجاره مسکن با مشکل مواجه هستند و طرح مالیات برخانه های خالی هنوز گرهی از بازار مسکن باز نکرده است.

نهضت ملی مسکن در کهگیلویه و بویراحمد

با حضور جمعی از مسئولین استانی؛ عملیات اجرایی طرح نهضت ملی مسکن در کهگیلویه و بویراحمد آغاز شد یاسوج- با حضور جمعی از مسئولین استانی عملیات ساخت سه هزار واحد مسکونی طرح نهضت ملی مسکن در کهگیلویه و بویراحمد آغاز شد. نماینده ولی فقیه در استان در این مراسم گفت: یکی از مشکلات مردم موضوع مسکن است که باید مسئولان به این موضوع توجه جدی داشته باشند.

تهران وام اجاره‌خانه ۱۰۰ میلیونی شد

وام کمک ودیعه مسکن از سال ۱۳۹۹ در راستای حمایت از مستاجران وارد شبکه بانکی کشور شد که اکنون با موافقت شورای پول و اعتبار، سقف پرداخت این تسهیلات در سال جاری افزایش یافته است. با شیوع ویروس کرونا، یکی از برنامه‌های ستاد ملی کرونا پرداخت تسهیلات ودیعه مسکن برای حمایت ستاجران بود که در سال ۱۳۹۹ پرداخت این وام در شبکه بانکی آغاز شد.

ساخت هزاران خانه توسط تعاونی ها

در راستای اجرای پروژه ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی در کشور، هدفگذاری ساخت ۴۰۰ هزار واحد مسکونی در چهار سال آینده به تعاونی‌ها سپرده شده است. به گزارش منیبان، با ابلاغ قانون جهش تولید مسکن، طرح دولت سیزدهم درباره ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی از پشتوانه قوی قانونی برخوردار شد. دولت در این راستا بخش تعاون را مکلف کرده که از ۴ میلیون واحد مسکونی، ۴۰۰ هزار واحد در بخش تعاون ساخته شود.

سرمایه گذاری در املاک

اگر قصد سرمایه گذاری در حوزه املاک را داریدسرمایه‌ گذاری در املاک، مسئله‌ای است که افراد زیادی را به سمت خود جذب می‌کند. این روش سرمایه‌ گذاری، اگر با دقت کافی و رعایت نکات و قوانین انجام شود. سود کلانی برای شما به همراه دارد. این املاک می‌تواند خانه یا مغازه باشد. اما سوال اصلی این است که خرید کدام یک بهتر است؟

خانه دار شدن مردم

تصمیم دولت برای خانه دار شدن مردم؟ فردین یزدانی کارشناس مسکن گفت: هیچ سیاستی برای بهبود بازار مسکن نمی تواند در کوتاه مدت تاثیر مثبتی بر بازار بگذارد ولی سیاست هایی مثل تولید مسکن اجاره ای و کمک به سرمایه گذاری برای ساخت و عرضه مسکن می تواند به بهبود وضع بازار کمک کند. بازار نابسامان مسکن در سال های اخیر بسیاری از اقشار کم در آمد را برای خرید خانه و تمدید اجاره بها با مشکل روبرو کرده است.

طرح دو فوریتی ساماندهی اجاره‌بهای مسکن

نماینده مردم تهران در مجلس جزئیات طرح دو فوریتی ساماندهی اجاره بهای مسکن را تشریح کرد. علی خضریان نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی مجلس با اشاره به تصویب طرح کنترل و ساماندهی اجاره بها املاک مسکونی در کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی گفت: تصویب دوفوریتی طرح کنترل و ساماندهی اجاره بها املاک مسکونی در صحن علنی نشان دهنده دغدغه نمایندگان در این مورد است.

کوچ مستاجران به حاشیه شهرها

افزایش ۲۵ درصدی اجاره‌بها برای پایتخت‌نشینان تصویب شد با فرا رسیدن فصل جابه‌جایی مستاجران و افزایش سرسام‌آور اجاره مسکن در هفته‌های اخیردستگاه‌های سیاست‌گذار بخش مسکن کنترل‌کننده بازارها و نهاد قانون‌گذاری به‌دنبال یافتن راه‌هایی هستند تا بازار اجاره مسکن از وضعیت کنونی رهایی یابد. بر همین اساس مجلس شورای اسلامی با هدف ساماندهی بازار، بررسی دوفوریت طرح کنترل و ساماندهی اجاره‌بهای املاک مسکونی را در دستور کار قرار داد و نمایندگان با ۱۵۰ رأی موافق با فوریت این طرح موافقت کردند.

خرید میلگرد از کارخانه به پروژه شما

با شناسایی نزدیک ترین کارخانه به محل پروژه، بیشترین سود را از پروژه‌هایتان داشته باشید. میلگردها به دو شکل ساده و آجدار تولید می‌شوند و برای صنایع مختلف، از جمله ساخت‌وساز یا صنایعی که به جوشکاری نیاز دارند، به کار می‌روند. میلگرد یکی از اصلی‌ترین محصولاتی است که کارخانه‌های فولاد در ایران تولید می‌کنند. پیمانکاران پروژه‌ها هنگام خرید میلگرد و برآورد بودجه مورد نیاز برای پروژه‌شان، به عوامل مختلفی توجه می‌کنند

ریزش ساختمان تجاری ۱۰ طبقه در آبادان

سگ های زنده‌یاب و امدادگران هلال‌احمر اعزام شدند فرماندار آبادان هم گفت: آمار دقیقی از تلفات درحال حاضر وجود ندارد. تمامی دستگاه ها در منطقه حضور دارند و درحال انجام وظایف خود هستند. پساختمان درحال ساخت بوده و احتمال افزایش تلفات به دلیل حضور در منطقه مسکونی را دارد. دستور تخلیه مناطق اطراف ساختمان داده شده است.

شرط خانه‌دار شدن کارگران

عضو کانون عالی شوراهای اسلامی کار اولین شرط برای خانه دار شدن کارگران را داشتن امنیت شغلی آنها دانست و گفت: کارگری که قرارداد کارش موقت و سه ماهه و شش ماهه باشد چطور می تواند خانه ای را یکسال اجاره کند یا از عهده پرداخت اقساط وام مسکن برآید؟ علی اصلانی درباره پروژه ساخت ۴۰۰ هزار مسکن کارگری اظهار کرد: معتقدم ساخت سالی یک میلیون واحد مسکونی با شعار صورت نمی گیرد و باید در عمل به تولید مسکن روی آوریم.در حال حاضر شرایط برای ورود به طرح‌های مسکن دشوار است چون کارگران آورده ای ندارند و اگر داشته

قیمت آپارتمان تهران 1 خرداد

قیمت آپارتمان در مناطق ۲۲ گانه تهران در 1 خرداد اعلام شد. جدول قیمت آپارتمان در مناطق ۲۲ گانه تهران | این منطقه سر به فلک کشید!

عمیق‌تر شدن فقر مسکن

نیک نفس با اشاره به سخنان اخیر رئیس‌جمهور در شورای عالی مسکن، بیان کرد: با شناختی که از ساختار وزارت مسکن دارم، بعید می‌دانم که مقامی در این نهاد حضورداشته باشد که مانع تحقق محوری‌ترین وعده رئیس‌جمهور شود و آقای رئیسی توان برکناری او را نداشته باشد. رئیس‌جمهور در سومین جلسه شورای عالی مسکن در خصوص وعده ساخت ۴ میلیون مسکن در طول 4 سال

هیزم در آتش گرانی مسکن

عضو هیات رئیسه کمیسیون عمران مجلس: دلالان مسکن هیزم در آتش گرانی کرایه خانه می‌ریزند چارچوب گذاری مجلس برای اجاره مسکن شاوردیان، عضو هیات رئیسه کمیسیون عمران مجلس از بررسی و چکش کاری طرح دوفوریتی کنترل و ساماندهی اجاره مسکن در کمیسیون متبوع خود خبر داد.

سورپرایز جدید دولت

سورپرایز جدید دولت برای خریداران مسکن اجرای نهضت ملی مسکن تغییر کرد؟ قاسمی، وزیر راه و شهرسازی: اکنون در سطح کشور ۸ میلیون مستاجر داریم، حدود ۵۰ درصد از هزینه سبد خانوار مربوط به مسکن است که تصمیم داریم در این ۴ سال به طور میانگین سالانه یک میلیون واحد مسکن بسازیم. نهضت ملی مسکن طرحی برای اقشار با درآمد پایین است. نهضت ملی مسکن برای کسانی است که شرایط خاصی را همچون بیوگی، اعتیاد و ... داشته باشند.

ارزان‌ترین خانه‌های تهران

به گزارش زنهار، قیمت آپارتمان در مناطق ۲۲ گانه تهران را می‌توانید در این گزارش مشاهده کنید.

تسهیلات نوسازی بافت فرسوده

نحوه دریافت وام نوسازی بافت فرسوده متقاضیان باید چه شرایطی داشته باشند؟ بافت فرسوده قزوین مدیرعامل بانک مسکن از پرداخت ۲ هزار و ۷۰۰ میلیاردتومان تسهیلات نوسازی در بافت فرسوده از ابتدای سال ۹۸ تاکنون خبر داد.