بازار املاک / تفاوت اجاره به شرط تملیک با رهن و اجاره معمولی

تفاوت اجاره به شرط تملیک با رهن و اجاره معمولی

وقتی قیمت مسکن بالا می‌رود، کارشناسان تلاش می‌کنند طرح تازه‌ای پیش بکشند تا شاید زهر بازار را بگیرند. ایده اجاره به شرط تملیک فقط یکی از این موارد است.

اجاره به شرط تملیک
پیش از این کشورهای مختلفی «اجاره به شرط تملیک» را امتحان کرده‌اند و بعضی‌هایشان جواب گرفته‌اند. 

این روش از نظر فنی مدلی است میان اجاره و خرید و برای اجرا به کمک نظام بانکی نیاز دارد. برای شک و تردید در اجرایی بودن طرح همین مسئله کافی به نظر می‌رسد اما ساختار خود بازار مسکن هم در ایران کاملا متفاوت از اروپاست.

 پس چرا هنوز گروهی از کارشناسان معتقدند می‌توان به کمک طرح اجاره به شرط تملیک گره کور بازار مسکن و قیمت آپارتمان را باز کرد؟ 

اجاره به شرط تملیک روشی است که در آن مستأجر ابتدا ملک را اجاره می‌کند اما با پرداخت تدریجی اجاره‌بها و انجام تعهدات مشخص، در پایان دوره قرارداد مالک آن خانه می‌شود.

این روش در واقع نوعی ترکیب میان اجاره و خرید اقساطی است.

 یعنی شخص هم از ملک استفاده می‌کند (مثل مستأجر معمولی) و هم به تدریج اقساط مالکیت را می‌پردازد (مثل خریدار اقساطی). 

در پایان قرارداد هم اگر تمام اقساط پرداخت شده باشد، مالکیت رسمی ملک به نام مستأجر منتقل می‌شود.

مکانیزم اجاره به شرط تملیک معمولاً در قالب یک قرارداد بین سه‌ طرف جلو می‌رود؛ اول مالک یا شرکت سازنده که ملک را عرضه می‌کند. دوم مستأجر یا متقاضی خرید خانه و سوم نهاد حمایتی یا بانک که وظیفه تأمین مالی طرح را بر عهده دارد.

کل فرآیند را می‌توان به روش ساده توضیح داد. ابتدا بانک یا مؤسسه مالی، خانه‌ای را خریداری و به نام خود ثبت می‌کند. سپس آن را با قرارداد اجاره به شرط تملیک در اختیار متقاضی قرار می‌دهد.

متقاضی ماهانه مبلغی را به عنوان اجاره‌بها به اضافه قسط تملیک می‌پردازد و در پایان یک دوره مثلاً پنج تا ۱۰ ساله، مالکیت کامل به او منتقل می‌شود.

 در طول مدت قرارداد اگرچه مالک رسمی «بانک» است اما مستأجر حق استفاده و سکونت در آن را دارد. پس از پایان اقساط و عمل به تعهدات، بانک سند را به نام مستأجر می‌زند.

بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه پیش از این طرح اجاره به شرط تملیک را با نام‌ها و قالب‌های متفاوت به کار گرفته‌اند.

 به‌عنوان مثال این روش در انگلستان به اسم Hire-Purchase ، در آمریکا و کانادا با عنوان Leasing یا Rent-to-Own و در فرانسه به اسم Credit-Bail شناخته می‌شود. در بعضی کشورهای عربی نیز به آن «شراء مؤاجره» می‌گویند.

در آمریکای شمالی و به‌ویژه کانادا، این روش به مستأجرانی که امتیاز اعتباری پایین یا نقدینگی کافی برای پیش‌پرداخت سنتی ندارند، فرصت می‌دهد در طول زمان برای خرید خانه آماده شوند.

در آمریکا این روش به شکلی پرحاشیه اجرا می‌شود. گزارش‌های متعددی وجود دارد مبنی بر اینکه به دلیل ضعف قوانین حمایت از مصرف‌کننده، اگر مستأجری در نهایت قادر به خرید خانه نبود، تمام سرمایه‌‌اش را از دست می‌دهد!

این قراردادها در برخی کشورهای اروپایی مانند ایتالیا، در قالب مسکن اجتماعی توسط دولت‌ها اجرا می‌شود.

 یعنی دولت خانه‌های ارزان‌قیمت را برای دوره‌ای مشخص (مثلاً هشت سال) به افراد کم‌درآمد اجاره می‌دهد تا در نهایت خودشان برای مالکیت این خانه‌ها بجنگند. 

این رویکرد باعث می‌شود برعکس آمریکا با یک ابزار حمایتی و اجتماعی برای خانه‌دار کردن اقشار کم‌درآمد روبرو باشیم.

در کشورهای اسلامی جنوب شرق آسیا، مانند مالزی و اندونزی، نیز شاهد اجرای طرح اجاره به شرط تملیک هستیم. 

بانک‌های اسلامی این کشورها با رعایت اصول شرعی، خانه را خریداری کرده و در قالب قرارداد اجاره به شرط تملیک به متقاضی واگذار می‌کنند. نتیجه این مدل، افزایش دسترسی اقشار متوسط به مسکن بدون نیاز به وام ربوی بوده است.

قیمت مسکن خرید آپارتمان مستاجر اسباب‌کشی [کلیک و کشیدن برای جابجایی] بزرگ‌ترین چالش اجرای طرح اجاره به شرط تملیک در ایران، وجود تورم لجام‌گسیخته و نوسانات شدید قیمت مسکن است

اجاره به شرط تملیک با بازار مسکن ایران سازگار است؟
بازار مسکن ایران در سال‌های اخیر با افزایش شدید قیمت‌ها، کاهش قدرت خرید و نرخ بالای اجاره روبه‌رو بوده است. بعضی کارشناسان اعتقاد دارند در چنین شرایطی، اجاره به شرط تملیک می‌تواند یک میان‌بر برای خانه‌دار شدن اقشار متوسط و جوانان باشد.

اجاره به شرط تملیک از نظر فقهی و حقوقی در ایران شناخته شده است و در قانون عملیات بانکی بدون ربا (مصوب ۱۳۶۲) به‌عنوان یکی از شیوه‌های اعطای تسهیلات بانکی پذیرفته شده است.

 با این حال، استفاده از آن در بخش خصوصی و بازار مسکن عادی کشور با چالش‌هایی روبروست.

اجازه بدهید موضوع را به طور خلاصه مطرح کنیم؛ این روش فقط زمانی کارآیی دارد که نظام مالی کشور از قراردادهای بلندمدت حمایت کند. ثبات نسبی بازار مسکن، یک شرط دیگر است.

نرخ سود بانکی نیز باید قابل پیش‌بینی و کنترل‌شده باشد. غیاب این سه شرط ممکن است باعث افزایش بدهی خانوارها یا ایجاد ریسک برای بانک‌ شود.

بزرگ‌ترین چالش اجرای طرح در ایران، وجود تورم لجام‌گسیخته و نوسانات شدید قیمت مسکن است. اگر قیمت نهایی ملک را ارزش آن در ابتدای قرارداد در نظر بگیریم، مالک در پایان به‌شدت متضرر خواهد شد. 

از طرف دیگر چنانچه قیمت را به روز محاسبه کنیم، مستأجر (خریدار) تضمینی برای حفظ توانایی و قدرت خرید خود در آینده ندارد، چون ممکن است قیمت آپارتمان چند برابر شود.

وام مسکن آمپر چسباند !

تخفیف ۵۰ درصدی دریافت تسهیلات اوراق مسکن در حالی تمدید شده است که قیمت این اوراق از ۱۴۰ هزار تومان نیز گذر کرده است و اکنون زوج‌های تهرانی برای دریافت این وام باید بیش از ۶۹ میلیون تومان هزینه کنند، درحالی که این میزان هفته قبل حدود ۵۶ میلیون تومان بود.

مشکل مسکن فراتر از توان شهرداری

رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران گفت: بخشی از روند کنترل مشکل مسکن باید بر اساس سیاست عمومی کشور برای آسان کردن مسیر ساخت و ساز مسکن ارزان قیمت پیش برود.

قیمت‌گذاری مسکن یک بحران اجتماعی است

اگر قرار باشد باز هم طرح جدید دولت برای ساخت مسکن دچار همان شرایط سابق شود و به دست عده‌ای دلال قیمت‌ها رقم بخورد، هرگز مشکل مسکن حل نمی‌شود. نماینده ورامین در مجلس اظهار کرد: موضوع مسکن یکی از مسائل مهم و اثرگذار اقتصاد است. در حال حاضر، بخش مهمی از درآمد مردم صرف اجاره یا خرید خانه می‌شود که البته با شرایط کنونی اگر کسی در گذشته خانه‌دار نشده، اکنون بعید است بتواند خانه بخرد!

تحویل ۴۷ واحد مسکونی به مددجویان...

۴۷ واحد مسکونی همزمان با دهه فجر افتتاح و کلید آن‌ها به مددجویان بهزیستی استان قزوین تحویل داده شد.مرکز قزوین، علی دهباشی پور مدیرکل بهزیستی استان گفت: امروز به مناسبت ایام الله دههتحویل ۴۷ واحد مسکونی به مددجویان بهزیستی قزوین فجر در جلسه‌ای ویدئو کنفرانسی با حضور علی محمد قادری معاون وزیر و رئیس بهزیستی کشور، ۴۷ واحد مسکونی مددجویی در استان قزوین با بیش از هفت میلیارد تومان اعتبار افتتاح شد.

افتتاح پروژه از ۳ طرح عمرانی در تربت...

در ششمین روز دهه فجر انقلاب اسلامی از ۳ طرح عمرانی در روستاهای بخش مرکزی تربت حیدریه بهره برداری شد. عبدالله زاده مدیر کمیته امداد تربت حیدریه اظهار کرد: در ششمین روز دهه فجر انقلاب اسلامی از ۳ طرح عمرانی در روستاهای بخش مرکزی تربت حیدریه بهره برداری شد.

ساخت چهار میلیون واحد مسکونی از برنامه...

رییس کمیسیون عمران مجلس اظهار داشت: در حال حاضر متاسفانه از برنامه زمان بندی ساخت چهار میلیون واحد مسکونی در چهار سال عقب هستیم.محمدرضا رضایی کوچی درباره اخرین وضعیت و پیشرفت پروژه نهضت ملی مسکن، اظهار داشت: تنها یک وزارتخانه راه‌وشهرسازی نمی‌تواند ساخت چهار میلیون واحد مسکونی در چهار سال یا همان طرح نهضت ملی مسکن را جلو ببرد باید کل حاکمیت و دولت پای کار بیایند اما متاسفانه در حال حاضر هماهنگی‌های مناسبی بین دستگاه‌ها برای اجرای این طرح وجود ندارد.

خانه های که از سیلو های قدیمی غلات به...

خلاقیت برای تبدیل سازه‌های قدیمی به خانه‌های ساده و کم هزینه ادامه دارد و این بار یک سیلوی قدیمی غلات به خانه‌ای کوچک و دوطبقه مبدل شده است. پیش از این اخباری در مورد تبدیل زباله دانی های بزرگ یا کارگاه‌ها و کارخانه‌های قدیمی به خانه و مجتمع مسکونی منتشر شده بود . این بار استلا ون بی رز فارغ التحصیل آکادمی طراحی آیندهوون مستقر در هلند از یک سیلو غلات قدیمی، خانه‌ای منحصر به فرد ساخته شده است.

دارندگان ملک با امضای قطعنامه ۵۹۸ سکته...

رئیس اتحادیه مشاوران املاک .وضعیت قیمت مسکن بعد از احیای برجام.خسروی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک با تاکید بر اینکه وعده های رئیسی برای ساخت ۴ میلیون مسکن دور از دسترس نیست، گفت: قیمت مسکن بعد از احیای برجام ابتدا به ثبات و سپس کاهش می یابد.گروه راه و مسکن: اولین تاثیر بازگرداندن معافیت تحریمی برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را امروز در بازار ارز دیدیم و آنطور که از این بازار گزارش شد روند نزولی به خود گرفت و آنطور که فعالان بازار ارز وعده می دادند اگر برجام احیا شود قیمت ها روند نزولی خود را ادامه

سودهای کلان برای دلال‌ها، فقر برای...

قدرت خرید کارگران هر روز کمتر می‌شود دستمزد توافقی یعنی پذیرش بی‌قید و شرط سازکار بازار وقتی در بلند مدت به روند قیمت‌ها نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم کسی که ارز و طلا و زمین و مسکن خریده سود هنگفتی نصیبش شده، در صورتی که قدرت خرید مزد بگیران روز به روز کاهش پیدا کرده است. به روزهای پایانی سال نزدیک می‌شویم و این روزها خبرهایی که از جلسات شورایعالی کار در رابطه با تعیین حداقل دستمزد بیرون می‌آید برای کارگران اهمیت زیادی دارد.

کارشناس حوزه مسکن مطرح کرد

چسبندگی قیمت عامل گرانی مِلک مَسکن مانند بازارهای موازی ریزش قیمت ندارد گرگان- دامرودی، کارشناس مسکن و مدیرعامل استارتاپ هومنگر گفت: بارها شاهد کاهش قیمت دلار در کشور هستیم اما چسبندگی قیمت مسکن سبب می شود نه تنها کاهشی اتفاق نیفتد بلکه انتظار افزایش قیمت هم وجود دارد. داود دامرودی در گفتگو با خبرنگار بازار اظهارکرد: قیمت مسکن منطبق با شیب تورم است، به عنوان مثال در سال ۱۳۸۰ قیمت آپارتمان در منطقه سروش جنگل گرگان متری یک میلیون تومان بوده و در آن زمان قیمت دلار هم هزار تومان بود.

سال آینده مسکن به کدام سو می رود

کاهش انتظارات تورمی به دلیل اخبار مثبت از مذاکرات هسته‌ای و ثبات بازار ارز در آرامش بازار مسکن تاثیرگذار بوده و برخی افراد منتظر افت قیمت مسکن هستند اما اگرچه قیمت خانه در یک سال گذشته افزایش محسوسی نداشته، با کاهش نیز مواجه نشده است. از طرف دیگر رشد تا ۵۰ درصدی قیمت ساخت می‌تواند به عنوان یک عامل بازدارنده در کاهش قیمت خانه عمل کند.

با شعار‌های توخالی مشکلات ‌مردم حل...

کرباسچی: بحران‌های اقتصادی شدیدتر از آن است که به دعواهای سیاسی‌ ادامه دهیم.وضعیت اقتصادی این روزهای ایران به‌قدری سخت است که شاید مردم هیچ‌گاه در چهار دهه گذشته چنین شرایطی را تجربه نکرده باشند.گرانی‌ها به میزانی بر مردم فشار آورده که حتی خرید نان هم برای بخش‌هایی از مردم به یک‌ بحران تبدیل شده است، چه رسد به نیازهای اساسی دیگر مانند مسکن، پوشاک، آموزش و… . چنین شرایطی پیامدهای جانبی بسیاری را هم به‌ دنبال داشته است.

۷۰ تا ۸۰ متری‌های پایتخت

در بازار مسکن برای خرید آپارتمان‌های 70 تا 80 متری نوساز تا 16 سال باید بودجه‌ای بین حدود یک میلیارد و 700 میلیون تا 7.5 میلیارد تومان در نظر بگیرید. بررسی فایل‌های فروش آپارتمان‌های 70 تا 80 متری نشان می‌دهد در قیطریه و در نزدیکی پارک یک واحد 80 متری را می‌توان به قیمت 93 میلیون و 750 هزار تومان و با قیمت کل 7.5 میلیارد تومان خریداری کرد.

افتتاح و کلنگ زنی۳۶ پروژه در لردگان

فرماندار لردگان: لردگان- فرماندار لردگان از کلنگ زنی و افتتاح ۳۶ پروژه همزمان با دهه فجر در این شهرستان خبر داد. رضا بابامیر در گفتگو اظهار کرد: همزمان با دهه فجر ۲۸ پروژه در شهرستان لردگان افتتاح و به بهره برداری می‌رسد.

یک نفر رانتی ۳۰۰۰ واحد مسکن مهر را به...

فردی که ۳۰۰۰ واحد را به تملک خود درآورده ۳۰۰۰ میلیارد تومان سرمایه دارد؛ در حالی که اوایل دهه ۹۰ تمامی این واحدها را کمتر از ۸۰ میلیارد تومان خریداری کرده است.روز گذشته خبر رسید که یک نفر ۳۰۰۰ واحد مسکن مهر در اختیار دارد؛ این در حالی است که ارزش این تعداد واحد در اوایل دهه ۹۰ به کمتر از ۸۰ میلیارد تومان می‌رسید، حالا اما به دلیل برخورداری مالک این تعداد واحد از زیرساخت‌ها و امکانات دولتی، صاحب حدود ۳۰۰۰ میلیارد تومان سرمایه است.

خرید زمین خارج از محدوده شهر خودداری...

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر قم گفت: شهروندان باید از خرید زمین خارج از محدوده و در حریم شهری خودداری کنند و قبل از خرید زمین در هر منطقه از شهر، استعلامات لازم از شهرداری در خصوص کاربری آن بگیرند تا دچار مشکل نشوند.

تسهیلات ۹۲ میلیون یورویی پرداختی یک...

سرپرست معاونت هماهنگی اقتصادی استانداری گلستان از پرداخت تسهیلات ۹۲ میلیون یورویی یک بانک در چند سال اخیر به یک فرد خاص خبر داد. سیدمحمد دهنوی سرپرست معاونت هماهنگی اقتصادی استانداری گلستان بعدازظهر امروز در جلسه شورای برنامه‌ریزی استان گلستان اظهار کرد: این تسهیلات میلیاردی به یک فرد خاص با ضمانت ملک یک فرد خاص پرداخت شده آن وقت تولیدکننده ما در استان باید پشت درب بانک‌ها التماس کند و ضجه بزند تا بتواند یک تسهیلات چندصد میلیون تومانی دریافت کند.

مشکل اسناد مالکیت در محلات شهر بندرعباس...

فاطمه جراره رئیس شورای اسلامی شهر بندرعباس از تلاش برای رفع مشکل سند مالکیت منازل مسکونی در محلات بافت محله‌ چاهستانی‌های و..بندرعباس خبرداد.هدف از تشکیل جلسات در مساجد و دل محلات دیدن و شنیدن مشکلات مردم از نزدیک است چرا که یکی انتقاداتی که در سال‌های گذشته وجود داشت همین عدم حضور مسئولین در بین مردم بود و بنای شورای ششم بر حضور بین مردم قرار گرفته‌ است که هم مشکلات ببینیم، هم بشنویم و هم از شهرداری دعوت کنیم تا آن‌ها هم موضوعات را زبان مردم بشنوند.

مالیات بر خودرو و مسکن دلال‌ها پولدارتر...

حجم مالیات‌های دریافتی از دارایی‌هایی، چون خودرو و مسکن به اندازه‌ای نازل است که کمکی به حل مشکل کسری بودجه نمی‌کند، تنها تاثیری که این تصمیم در ساختار اقتصادی کشور به جای می‌گذارد آن است که باعث افزایش قیمت خودرو می‌شود.آلبرت بغزیانآلبرت بغزیان؛ این روزها، موضوع دریافت مالیات از ثروت که اخیرا از سوی دولت در بطن بودجه ۱۴۰۱ گنجانده شده، منشأ مباحث فراوانی در فضای عمومی و محافل تخصصی کشور شده است.

مسکن دولتی چه نتیجه‌ای را در بازار...

بررسی‌ها نشان می‌دهد در فاصله سال‌های ۹۶ تاکنون قیمت مصالح به طور میانگین ۵.۳ برابر شده و قیمت زمین ۶.۱ برابر شده و در عین حال مسکن تقریبا رشد ۸ برابری را تجربه کرده است که نشان می‌دهد مصالح و زمین به‌طور متناسب نقش مهمی در رشد قیمت مسکن داشته اند و سایر مولفه‌ها از جمله انتظارات تورمی و یا فشارهای نقدینگی و ... سهم کمتری را بر عهده داشته است.

100 واحد مسکونی سپاه قزوین برای...

در چارچوب امضای تفاهم‌نامه بین بسیج سازندگی و کمیته امداد امام خمینی(ره) ۱۰۰ واحد مسکونی برای محرومان و مددجویان کمیته امداد خواهیم ساخت. سردار سرتیپ‌دوم پاسدار رستمعلی رفیعی آتانی در جلسه انعقاد تفاهم‌نامه احداث مسکن مددجویی بین بسیج سازندگی و کمیته امداد امام‌ خمینی(ره) استان قزوین اظهار داشت: در چارچوب امضای این تفاهم‌نامه 100 واحد مسکونی برای محرومان و مددجویان کمیته امداد خواهیم ساخت.