بازار املاک / ظرفیتِ بحرانِ مسکن

ظرفیتِ بحرانِ مسکن

بازدید از صفحه اول نسخه چاپی ارسال به دوستان ذخیره فایلالفالف هشداری جدی در رابطه با آینده وضعیت سکونت شهروندان مستند به آمارهای رسمی‌ منتشر شده در رابطه با «زمان انتظار برای خرید مسکن» برای تهران، طی سال‌های 1398، 1399 و 1400 به ترتیب 28 سال، 66 سال و 109 سال بوده است. این زمان برای کشور طی سال‌های 1398 و 1399 اعداد 23 سال و 49 سال را نشان می‌دهد.

آمارهای رسمی‌ و همچنین توجه به نظریات مسکن 


برنامه‌ریزی مسکن بیان‌گر این واقعیت نامبارک است که در صورت عدم چاره‌اندیشی جامع 
جدی و فوری دولت برای بحران مسکن در سال‌های پیشرو شاهد تشدید و تعمیق این بحران خواهیم بود
 بحرانی که علاوه بر وارد نمودن صدمات گران و جدی به نهاد خانواده، سبب م‌ شود مسکن از بحرانی اقتصادی – اجتماعی به بحرانی سیاسی – امنیتی تغییر ماهیت دهد.

بحران مسکن زمانی شکل می‌گیرد و شدت می‌یابد


 که به دلیل عدم سیاست‌گذاری و نظارت صحیح نهادهای متولی، میزان افزایش قیمت مسکن بیش از افزایش درآمد جامعه باشد
 به مرور زمان امکان خرید مسکن از بخش قابل توجهی از مردم سلب شود و بخش عمده سبد هزینه‌ی خانوار (برای خانوارهای مستاجر) مربوط به هزینه اجاره‌نشینی و تامین سرپناه شود.

بررسی آمارهای مربوط به دو شاخص «زمان انتظار برای خرید مسکن» و «سهم اجاره‌بهای مسکن در سبد خانوار»
 طی سال‌های 1398 تا 1400 و رجوع به آمار «سهم هزینه مسکن در سبد خانوار شهری ایران» در بهار سال 1400، علاوه بر اینکه تشریحی مستند و روشن از بحران مسکن در وضع موجود است
آمارها مورد اشاره در ارائه تصویری واقع‌بینانه از آینده بحران مسکن در ایران نقش موثری خواهند داشت.


مستند به آمارهای رسمی‌ منتشر شده در رابطه با «زمان انتظار برای خرید مسکن» برای تهران، طی سال‌های 1398، 1399 و 1400 به ترتیب 28 سال
66 سال و 109 سال بوده است، این زمان برای کشور طی سال‌های 1398 و 1399 اعداد 23 سال و 49 سال را نشان می‌دهد.

در ارتباط با «سهم اجاره‌بهای مسکن در سبد خانوار» برای واحد مسکونی 75 متر مربعی در تهران طی سال‌های 1398 و 1399
 اعداد ارائه شده در مستندات مرکز آمار به ترتیب 56 درصد و 58 درصد است که همین آمارها در رابطه با کشور در سال‌های 1398 و 1399 شامل 37 درصد و 28 درصد است.

بابک نگهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس 


در «همایش الزامات و سازوکارهای فنی، اجتماعی و اقتصادی تحقق نهضت ملی مسکن» که در 13 تیرماه 1401 برگزار شد 
«سهم هزینه مسکن در سبد خانوارهای شهری ایران» را بین 60 تا 70 درصد اعلام کرد. 
بی‌شک این اعداد سندی محکم بر وجود بحران مسکن در وضع موجود است.

به دلایل سیاسی، تحریم‌ها و تعدد تصمیمات غیرکارشناسی در حوزه مسکن در سال‌های گذشته و پیش‌بینی ادامه چنین روندی برای سال‌های آینده
 ترسیم تصویری واقع‌بینانه از آینده مسکن و قیمت مسکن براساس مدل‌های پیش‌بینی مرسوم چندان نمی‌ تواند مفید و مثمرثمر باشد
 لذا بهره‌گیری از تکنیک سناریوسازی می‌ تواند نتایج بهتری از آینده بحران مسکن به همگان ارائه دهد.

«عرضه مسکن» یکی از متغیرهای تعیین کننده قیمت مسکن است 


که تغییر در سه نهاده عمده (زمین، مصالح ساختمانی و نیروی کار) به همراه چشم‌انداز آینده سیاسی و اقتصادی کشور بیشترین تاثیرگذاری را در ایجاد نوسان در ساخت و ساز مسکن (عرضه مسکن) دارند.
براساس مطالعات طرح جامع مسکن با در نظر گرفتن نیازهای انباشه و نیازهای جدید در حوزه مسکن سالانه باید 900 هزار واحد مسکونی در کشور ساخته می‌‌شد 
ساخت 560 هزار واحد مسکونی نیز به عنوان کف ضروری تولید مسکن جدید اعلام شده بود.

براساس آمارهای مستند، روند ساخت مسکن در کشور از سال 1393 تا 1400 نشان می‌‌دهد ساخت‌وسازها حدود دو سوم کف نیاز ضروری به تولید مسکن در هر سال بوده است.
براساس آمارهای مرکز آمار ایران، تعداد پروانه‌های احداث ساختمان توسط شهرداری‌های کشور در سال 1400 نسبت به سال 1399 حدود 7/26 درصد کاهش داشته است و در مجموع در سال 1400، 395 هزار واحد مسکونی در کشور ساخته شد و این در حالی است که براساس نسخه به روزشده طرح مسکن در این سال می‌‌باید یک میلیون واحد مسکونی در کشور ساخته می‌شد.

وضعیت صدور پروانه احداث ساختمان در فصل اول سال جاری نسبت به بهار 1400 حکایت از تداوم و تشدید رکود در بخش مسکن دارد.
 چرا که براساس اطلاعات رسمی‌ منتشر شده به عنوان مثال در تهران تولید مسکن در سه‌ماهه اول سال جاری به کم‌ترین میزان در 18 سال اخیر رسیده
جملگی این آمارها نشان دهنده این است که از سال 1393 تا کنون در هیچ سالی به اندازه 560 هزار واحد مسکونی که به عنوان کف ضروری تولید مسکن تعیین شده بود، مسکن در کشور ساخته نشده است.

دلایل متعددی برای تداوم رکود هشت‌ساله مسکن و تشدید این رکود در دو سال اخیر می‌‌توان برشمرد در یک دسته‌بندی کلان و مختصر مهم‌ترین این علل شامل: 

نبود سیاست‌های تشویقی، رشد خیره کننده هزینه‌های تولید مسکن، سقوط قدرت خرید مردم 
سردرگمی‌ و نداشتن هیچ چشم‌انداز و تصویری نسبت به آینده اقتصادی کشور تحت تاثیر بلاتکلیفی مسئله هسته‌ای از سوی سازندگان، می‌ باشد.
مطالعات صورت گرفته در رابطه با نحوه تاثیرگذاری تحریم‌ها بر بازار مسکن نشان می‌‌دهد که تحریم‌ها به سبب تاثیر بر تورم عمومی‌ و نرخ ارز بر هر دو سوی بازار مسکن (سمت عرضه – سمت تقاضا) تاثیر منفی می‌‌گذارد.
 که نتیجه این اثرگذاری شامل افزایش قیمت مسکن و تشدید رکود ساخت‌وساز است.

بررسی تورم مسکن طی سه دهه گذشته نشان می‌‌دهد دو عامل بیشترین تاثیر را بر تورم مسکن داشته‌اند که این عوامل عبارتند :


از تورم عمومی‌ و شوک ارزی، دو نیروی بیرونی موثر بر مسکن که بیشترین تاثیر را از تحریم‌ها می‌‌پذیرند.
نقش افزایش حجم نقدینگی به عنوان یکی دیگر از دلایل رشد قیمت در بازار مسکن و بازار سایر دارایی‌ها (طلا، ارز، خودرو و...) بر کسی پوشیده نیست. 

براساس آمارهای بانک مرکزی از ابتدای شهریور 1400 که دولت سیزدهم مستقر شده، تا مرداد 1401 که آخرین آمار نقدینگی منتشر شده، 1400 هزار میلیارد تومان
 به رقم نقدینگی کشور اضافه شده که این رقم معادل 35 درصد کل نقدینگی کشور در ابتدای دولت سیزدهم است. 
لازم به ذکر است که رشد بالای 35 درصد نقدینگی طی یک سال گذشته منجر به افزایش 49 درصدی شاخص قیمت مصرف‌کننده، افزایش 40 درصدی قیمت مسکن و ...شده است.


مهم‌ترین متغیرهای درون‌زا و برون‌زای تاثیرگذار بر بازار مسکن عبارتند از «نقدینگی»، «انتظارات تورمی»، «رکود عرضه خانه»، « بازار ارز»، «هزینه‌های ساخت»، «تورم عمومی» و «ریسک‌های سیاسی». 
بررسی تاثیر تحریم‌ها بر شش متغیر اول بیانگر این موضوع است که سناریوهای آینده بحران مسکن در ایران را براساس دو شرط حصول توافق هسته‌ای و عدم توافق هسته‌ای می‌‌باید طرح‌ریزی نمود.

در صورت عدم توافق هسته‌ای و رفع نشدن تحریم‌ها نظر به وضعیت بازارهای دارایی 


متغیرهای کلان اقتصادی بعد از خروج ترامپ از توافق برجام می‌ توان انتظار داشت بازارها با شوک دیگری مواجه شوند 
در این صورت هزینه ساخت مسکن بالاتر خواهد رفت، موتور انتظارات تورمی‌ روشن می‌شود 
و در چنین شرایطی بازار مسکن دچار رکود تورمی‌ عمیقی خواهد شد و کاهش تیراژ ساخت مسکن را می‌توان پیش‌بینی کرد. 

با توجه به نوع رفتار سازندگان در سال‌های اخیر، چندان دور از انتظار نخواهد بود اگر سازندگان برای ادامه فعالیت به کشورهای همسایه مهاجرت کنند. 
با نوسان انتظارات تورمی‌ تحت تاثیر عدم حصول توافق هسته‌ای باید انتظار افزایش تقاضای سرمایه‌ای در بازار مسکن را داشت
که نتیجه این تحریک تقاضای سرمایه‌ای به حاشیه رانده شدن تقاضای مصرفی در بازار است.

در رابطه با وضعیت اجاره‌بهای مسکن در صورت عدم توافق هسته‌ای، از آن‌جا که بازار اجاره مسکن تحت تاثیر دو عامل
 قیمت مسکن و تورم عمومی‌ کشور است (بیشتر از عوامل موثر دیگر) با توجه به تاثیر تحریم‌ها بر این دو نیرو شاهد تشدید هر چه بیشتر بحران اجاره‌بها نیز خواهیم بود.

سناریوی دوم در رابطه با آینده بحران مسکن در صورت احیای برجام مطرح می‌‌شود
 در چنین شرایطی و با توجه به کاهش تحریم‌ها، تسهیل در تجارت خارجی و
 آزادسازی پول‌های بلوکه شده بی‌شک کاهش و تثبیت نرخ قیمت‌های پایین‌تر از نرخ‌های فعلی دور از انتظار نیست. 

با تثبیت نرخ ارز، کاهش انتظارات تورمی‌ و کاهش هزینه‌های ساخت مسکن، سازندگان ترغیب می‌‌شوند
 که برای ساخت‌وساز و توسعه فعالیت اقدام نمایند و لذا با توجه به افزایش ساخت مسکن کاهش قیمت مسکن را شاهد خواهیم بود.

برای مدیریت بحران مسکن چه باید کرد؟


می‌‌توان لیستی بلند از راه‌کارهای خرد و کلان برای مدیریت بحران مسکن در حال و آینده ارائه کرد اما واقع مطلب آن است 
که بررسی عملکرد دولت‌های مختلف در چهار دهه گذشته در سیاست‌گذاری حوزه مسکن و تاثیر آن بر بازار مسکن بیان‌گر این است 

که بحران مسکن نه با تکیه بر سیاست تولید انبوه مسکن در بیابان‌های اطراف شهرها مدیریت می‌شود 
و نه با تعیین نرخ‌های دستوری اجاره‌بها. چرا که در چهار دهه گذشته مستند به مطالعات علمی‌ صورت گرفته تورم عمومی‌ و شوک ارزی به عنوان دو نیروی بیرونی
بیشترین تاثیر را بر تورم مسکن داشته‌اند، دو نیرویی که تحت تاثیر مستقیم تحریم‌ها و شدت تحریم‌ها هستند.

نگارنده به عنوان یک شهروند 

 البته مطلع به وضعیت مسکن این هشدار جدی، صریح و روشن را به مسئولان می‌‌دهد که اگر چاره‌ای جامع و فوری برای بحران مسکن اندیشیده نشود
 در سال‌های آینده بحران مسکن چنان پیچیده و هزینه‌ساز خواهد شد که آثار آن را در تشدید سرخوردگی عمومی

 افزایش فقر، تعمیق و گسترش احساس فقر، زایش و انباشت خشم در جامعه و اضمحلال بنیان خانواده و حتی بحران‌های امنیتی می‌توان شاهد بود.
لازم به تذکر است مراد نگارنده از چاره‌اندیشی جامع و فوری

 اجرای طرح‌های نمایشی و ناکارآمدی چون تولید انبوه مسکن در بیابان‌های اطراف شهرها و کلان‌شهرها نیست 
چرا که چاره این درد در رفع ریسک‌های غیراقتصادی جهت کنترل و مدیریت دو نیروی بیرونی موثر بر بازار مسکن(تورم عمومی‌ و شوک ارزی) می‌‌باشد.

بهای اجاره مسکن یوسف آباد تهران

یک دستگاه واحد مسکونی حدود ۸۱ متر، واقع در منطقه یوسف آباد با عمر بنای ۲۷ سال، با مبلغ ۳۰۰ میلیون تومان ودیعه و ۷ میلیون تومان اجاره داده می‌شود. فهرست رهن و اجاره آپارتمان در منطقه یوسف آباد تهران به شرح زیر است. توجه کنید که قیمت‌ها بر حسب مترمربع به تومان بوده و تقریبی است، چراکه قیمت اجاره مسکن با توجه به نوع ساختمان، امکانات، خیابان و یا نظر مالک تغییر می‌کند.

کلنگ زنی ۱۰۰۰۰ واحد مسکونی

با حضور معاون وزیر راه و شهرسازی انجام شد؛ کلنگ زنی ۱۰۰۰۰ واحد مسکونی طرح نهضت ملی در خراسان شمالی خراسان شمالی طی بعد از ظهر امروز ۱۰ هزار واحد مسکونی طرح نهضت ملی در این استان و شهرستان شیروان با حضور معاون حقوقی، امور مجلس و استان های وزارت راه و شهرسازی کلنگ زنی شد. دکتر فرامرز نجات نیا در این مراسم اظهار کرد: طرح نهضت ملی مسکن یکی از شعارهای دولت مردمی دکتر رئیسی و تعهد دولت است.

حرکتی ویژه برای کاهش قیمت مسکن

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران گفت: افزایش عرضه آپارتمان‌های نوساز در بافت فرسوده که بخشی از سند تحول دولت مردمی است، قیمت مسکن را به مرحله ثبات و کاهش رسانده است. محمد آئینی درباره برنامه دولت برای نوسازی و بهسازی بافت فرسوده و تاثیر آن روی کاهش قیمت مسکن، گفت: آمار‌های قبلی نشان می‌دهد که از هر پلاک فرسوده که در موعد نوسازی قرار می‌گیرد، حداقل ۳ واحد آپارتمانی قابل تولید است و یک پلاک فرسوده کم و دو واحد اضافی هم تولید می‌شود.

قیمت مسکن در مناطق لاکشریه تهران

مرکز آمار ایران به تازگی گزارشی را منتشر کرده که نشان می دهد نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به اسفند 1400 برای خانوارهای کل کشور (مجموع شهری و روستایی) به 40.2 درصد رسیده است. جدیدترین قیمت مسکن در مناطق لاکچری تهران

ازقیمت تمام شده مسکن طفره نروید

رئیس انجمن انبوه سازان گلستان مطرح کردتورم چندگانه ثمره تاخیر در انعقاد قراردادها گرگان- مرتضوی، رئیس انجمن انبوه سازان گلستان با بیان این که تورم نتیجه تأخیر در انعقاد قراردادهای طرح جهش تولید مسکن است، گفت که دولت باید قیمت تمام شده را به صورت شفاف بیان کند.

نظارت استاندارد برارائه خدمات...

رئیس مرکز اندازه‌شناسی سازمان ملی استاندارد: خرم‌آباد- رئیس مرکز اندازه‌شناسی، اوزان و مقیاس‌های سازمان ملی استاندارد ایران از نظارت این سازمان بر روند ارائه خدمات مراکز اقامتی و رستوران‌ها به مسافران نوروزی خبر داد.

مالیات خانه‌های خالی

پس از کش‌وقوس‌های بسیارمالیات خانه‌های خالی در ۱۴۰۰ کلید خورد پس از معطلی‌های بسیار در سال گذشته برای اخذ مالیات از خانه‌هالی خالی، سازمان امور مالیاتی سرانجام در اواخر دی ماه سال گذشته، لیست خانه‌های خالی را اعلام و فرایند اخذ مالیات از این واحدهای مسکونی را آغاز کرد که توانست حدود یک میلیارد وصول مالیات از این محل داشته باشد.

تأمین مصالح واحدهای مسکونی وجود دارد

دبیر کانون سراسری انجمن های انبوه سازان: توان تأمین مصالح یک میلیون واحد مسکونی در کشور وجود دارد گرگان- پورحاجت، دبیر کانون سراسری انجمن های انبوه سازان با اشاره به طرح جهش تولید مسکن، گفت: توان تولید و تأمین مصالح یک میلیون واحد مسکونی در کشور وجود دارد. فرشید پورحاجت در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار کرد: اولویت بنگاه‌های اقتصادی تولیدی کشور مانند سیمان و فولاد، صادرات است و آنها تحت هیچ شرایطی صادرات خود را قطع نمی‌کنند.

وام ارزان 600 میلیونی دریافت کنید

معاون وزیر راه و شهرسازی از تسهیلات دولت در قالب وام ارزان و تخفیف در پروانه ساخت برای نوسازی ۱۵۰ هزار واحد مسکونی بافت‌های فرسوده خبر داد. در مورد نقش نوسازی بافت‌های فرسوده در ایجاد اشتغال گفت: بخش مسکن به صورت مستقیم ۵ درصد و به صورت غیرمستقیم ۱۲ تا ۱۳ درصد از تولید ناخالص کشور را تشکیل می‌دهد که با ساخت هر یک میلیون واحد مسکونی می‌توان انتظار داشت، حدود یک میلیون و ۲۵۰ هزار نفر اشتغال مستقیم و یا یک میلیون و ۵۵۰ هزار نفر اشتغال غیرمستقیم در کشور ایجاد و یا تثبیت شود.

فرار سرمایه گذاران از بازار مسکن

رویکرد تقابلی شهرداری گرگان با سیاست دولت| فرار سرمایه گذاران از بازار مسکن محتمل است قدس مفیدی، عضو هیئت مدیره نظام مهندسی ساختمان گلستان با بیان این که رویکرد شهرداری گرگان در افزایش عوارض با سیاست دولت همخوانی ندارد، گفت: این امر به فرار سرمایه گذاران از بازار ختم می شود.

ساخت ۱۲ واحد مسکونی در محله عشایر

ساخت ۱۲ واحد مسکونی در محله عشایری گراب سبزوار محله عشایری گراب بخش روداب سبزوار در ایام نوروز میزبان گروه‌های جهادی است.

رویکرد کمیسیون عمران در سال جدید

نظارت بر ساخت یک میلیون واحد مسکونی است.رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی از پیگیری اجرای قانون جهش تولید مسکن در سال ۱۴۰۱ در ذیل تحقق شعار سال با عنوان «تولید،دانش بنیان و اشتغالزایی» خبر داد.

قیمت‌های بالا و نبود جای خواب

گزارش‌های ستاد خدمات سفر حاکی از این است که ظرفیت اقامتی بعضی شهرها از جمله شیراز، مشهد و جزایر جنوبی ۱۰۰درصد تکمیل شده و فعلا جالی خالی برای اسکان مسافران نوروزی در شهرهای بزرگ نیست، حتی در مدارس، حسینه‌ها و یا سالن‌های ورزشی. این وضعیت دست‌مایه‌ای شده تا عده‌ای خانه‌های شخصی خود را با قیمت‌های نجومی به مسافران اجاره بدهند.

شایعه گران شدن شن و ماسه

فشار مضاعف بر مردم زلزله‌زده سی‌سخت با شایعه گران شدن شن و ماسه در روزهایی که بیشتر مردم شهر زلزله‌زده سی‌سخت خانه های خود را تکمیل نکرده‌اند شایعه گران شدن شن و ماسه فشار مضاعقی بر آن ها وارد کرده است.

سیمان در بازار نرخ روز

طبق بررسی های صورت گرفته پاکت های ۵۰ کیلوگرمی سیمان تیپ ۲ سیمان فیروزکوه در بازار ۵۴ هزار تومان قیمت خورده است. به گزارش روزگارمعدن، در علم اقتصاد هر زمان تقاضا از عرضه پیشی گیرد قیمت محصول بالا خواهد رفت. در اواسط سال گذشته قطعی برق‌های گسترده‌ای در کشور ایجاد شد که در راستای آن خط تولید کارخانه‌های سیمان نیز متوقف شد و این امر قیمت سیمان را به سقف رساند.

وام ۶۰۰ میلیونی به چه افرادی تعلق دارد

طبق وعده معاون وزیر راه و شهرسازی، به کسانی که دارای مسکن فرسوده هستند مبلغی بین ۳۵۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان وام پرداخت می‌شود روش دریافت این وام چگونه است؟ در شروع سال جدید معاون وزیر راه و شهرسازی، از افزایش سقف وام نوسازی مسکن خبر داد. با این که دریافت وام از بانک مسکن نیاز به سپرده گذاری یا خرید اوارق مسکن دارد. اما این بانک وام نوسازی را برای ملکی که در بافت فرسوده شهر قرار داشته باشد بدون سپرده‌گذاری پرداخت می‌کند.

کاهش اجاره بها در سال ۱۴۰۱

کارشناس بازار مسکن گفت: متأسفانه در کشور ما خانه‌های استیجاری وجود ندارد و باوجود تأکید کارشناسان به این موضوع این بخش هنوز در کشور فعال نشده است. احمدرضا سرحدی در گفت‌وگو با میزان، در خصوص راهکار‌های کاهش اجاره‌بها در سال ۱۴۰۱، گفت: یکی از کمبود‌هایی که در بخش مسکن و ساخت و ساز کشور احساس می‌شود نبود مسکن استیجاری است.

وام بانکی بدون ضامن دریافت کنید

زمانی که برای خرید کالاها، مسکن، ازدواج، آغاز کسب و کار یا کارهای اینچنینی نیاز به بودجه بالایی داریم، یکی از راه‌های متداول پیش رو، وام گرفتن از بانک است. بانک‌ها وام‌های مختلفی را به منظورهای متنوعی به متقاضیان ارائه می‌کنند که هر کدام شرایط و مبالغ مختلفی دارد.

پیش بینی قیمت مسکن در سال 1401

بررسی و پیش بینی قیمت مسکن در سال 1401 برای عمده خانوارهای ایرانی یک ضرورت است. زیرا بخش مسکن و مستغلات در فرهنگ ایرانی و اقتصاد خانوار سهم مهمی را دارا می باشد. میز بازار تحریریه در اسفند سال 1399 پیش بینی کرد که قیمت مسکن در سال 1400 کمتر از 10 درصد افزایش می یابد که داده های آماری نشان می دهد صحت آن اثبات شده است. اما در سال 1401 بر بازار مسکن چه خواهد گذشت؟

بازار اجاره در تهران سامان می‌گیرد

شهردار تهران از ساخت 180 هزار واحد مسکونی در پایتخت برای سال 1401 خبر داد که در راستای آن شاهد ساماندهی بازار اجاره بها خواهیم بود. علیرضا زاکانی گام مهم شهرداری تهران در حوزه معیشت پایتخت‌نشینان را ساخت مسکن دانست و تاکید کرد: به دنبال این هستیم تا سال پیش رو ۱۸۰ هزار واحد مسکن در شهر تهران ساخته شود. این اقدام باعث می‌شود تا ضمن جبران عقب‌ماندگی پایتخت در حوزه تولید مسکن، بی‌سامانی حوزه اجاره‌نشینی را نیز ساماندهی کند.

قیمت مسکن در 50 سال!

بیت‌الله ستاریان، کارشناس اقتصاد مسکن، بیان کرده که نرخ مسکن در 40 تا 50 سال گذشته رشد عجیبی پیدا کرد.