سرقفلی نتیجه‌ تراضی بین مالک و مستأجر در قبال پرداخت مبلغی از مستأجر به مالک ایجاد می‌شود که به‌موجب آن، مستأجر پس از اتمام مدت اجاره، نسبت به سایرین در اجاره‌ مجدد آن ملک مقدم است. سرقفلی برای مستأجر حق تقدم به وجود می‌آورد و این حق تقدم ناشی از رابطه‌ی قراردادی است. در درون و بطن هر حق سرقفلی یک عقد اجاره وجود دارد.

حق کسب و پیشه و تجارت:

مؤسسات تجاری اغلب اوقات در ساختمان‌هایی تأسیس می‌شوند كه مالكيت آن‌ها متعلق به ديگران است و درنتیجه فعاليت تاجر آن محل در اثر پيدا شدن مشتری ارزش مضاعفی پيدا می‌کند، پس اين ارزش را بايد جدا از ارزش مادی آن ملك و متعلق به كسی دانست كه آن را به وجود آورده است.

 اين حق به صاحب آن اجازه می‌دهد ثمره فعاليت خود را از مالك يا كسی كه پس از او قصد اجاره محل را دارد، بگیرد و همچنین اختيار تام مالك برای بيرون كردن مستأجر را از بین خواهد برد.

حق سرقفلی بر اثر اراده طرفین به وجود می‌آید و منشأ قراردادی دارد ولی حق کسب و پیشه و تجارت درنتیجه حسن عمل تجاری مستأجر و پس از گذر زمان به وجود می‌آید و مرجعی که حق تعیین میزان آن‌ها دارد دادگاه است.

اما در عمل و در نظام قضایی ایران مفهوم حق کسب و پیشه و سرقفلی یکی است و هر کدام که زایل شود دیگری هم زایل می‌شود.

ماده ۶ روابط موجر و مستأجر: «هرگاه مالک، ملک تجاری خود را به اجاره واگذار نماید، می‌توان مبلغی را به عنوان سرقفلی از مستأجر دریافت کند.»

مستأجر می‌تواند حین مدت اجاره مبلغی را از موجر و مستأجر دیگر برای واگذاری حق خود تحت عنوان سرقفلی دریافت کند مگر آنکه در قرارداد اجاره، حق انتقال به غیر از وی سلب شده باشد.

تبصره ۱: اگر موجر از راه شرعی سرقفلی را به مستأجر منتقل کند، هنگام تخلیه مستأجر می‌تواند سرقفلی را به قیمت عادلانه روز مطالبه کند.

تبصره ۲: اگر مالک سرقفلی نگرفته باشد مستأجر با دریافت سرقفلی می‌تواند ملک را به دیگری واگذار کند، پس از اتمام مدت اجاره مستأجر اخیر حق مطالبه سرقفلی را از مالک ندارد.

حق سرقفلی به محل مورد اجاره و نوع استفاده از آن بستگی دارد؛ که در تعیین آن طرفين نقش اصلی دارند. دادگاه با جلب نظر كارشناس رسمی نسبت به تعيين آن اقدام می‌نماید.

طرفين هم می‌توانند در این مورد با يكديگر تراضی داشته باشند. 

حتی مالك می‌تواند سرقفلی را نگيرد و به عبارت دیگر حق سرقفلي ذاتاً قابل اعراض و اسقاط و توقيف و ضبط و ضمان می‌باشد.

حق سرقفلی از عناصر مختلفی تشکیل می‌شود که می‌توان منقول؛ مثل پولی که تاجر در برابر فعالیت و حسن شهرت خود می‌گیرد یا غیرمنقول؛ مثل حقی که بر مورد اجاره دارد، باشد.

‏‎✅جهت اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما در ارتباط باشید✅

‏‎‏🌐 www.alonak.com

‏‎‏📧 info@alonak.ir