بازار املاک / کالبدشکافی تسهیلات مسکن؛ چرا وام‌های مسکن جذاب نیست؟

کالبدشکافی تسهیلات مسکن؛ چرا وام‌های مسکن جذاب نیست؟

کالبدشکافی تسهیلات مسکن؛ چرا وام‌های مسکن جذاب نیست؟

بازار متشنج مسکن، تقاضای مصرفی را کاهش داده و تمام راه‌ها را برای خانه‌دارشدن بسته است؛ در این شرایط، تسهیلات خرید مسکن با همان ایراد‌های قبلی ازجمله دوره بازپرداخت کم و مبلغ اقساط بالا، افزایش پیدا کرده است.

 بازار متشنج مسکن، تقاضای مصرفی را به گوشه رینگ برده و تمام راه‌ها را برای خانه‌دارشدن بسته است؛ در این شرایط، تسهیلات خرید مسکن با همان ایراد‌های قبلی ازجمله دوره بازپرداخت کم و مبلغ اقساط بالا، افزایش پیدا کرده. به باور کارشناسان این نوع وام در بهترین حالت می‌تواند به تقاضای سرمایه‌گذاری کمک کند.

در هفته گذشته، ۲ خبر تسهیلاتی برای وام مسکن جوانان و وام با استفاده از اوراق حق تقدم منتشر شد که واکنش‌های متناقضی در جامعه، بازار و فضای مجازی به همراه داشت. پایین بودن قدرت خرید این تسهیلات نسبت به واقعیت‌های بازار مسکن و همچنین نبود تناسب میان اقساط آن‌ها با توان مالی طبقه متوسط و متقاضیان مصرفی، اصلی‌ترین نقد‌هایی است که به این تسهیلات وارد می‌شود.

وام‌های بی‌مصرف

پس از اعلام افزایش وام صندوق مسکن جوانان به یک میلیارد تومان، با شرط ۱۵ سال سپرده‌گذاری، این بار با ابلاغ مصوبه شورای پول و اعتبار به شعب بانک عامل مسکن، سقف مبلغ وام با استفاده از اوراق حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن (تسه) نیز ۲ برابر شد و مبلغ آن در تهران به ۲۰۰ میلیون تومان برای هر نفر رسید. همزمان تسهیلات جعاله مسکن با سررسید ۵ ساله نیز از ۴۰ میلیون به ۸۰ میلیون تومان افزایش یافت تا یک زوج تهرانی برای خرید یک آپارتمان با عمر کمتر از ۲۰ سال بتوانند ۴۸۰ میلیون تومان تسهیلات دریافت کنند؛ نکته قابل‌توجه اینجاست که فعلا در شهر تهران، میانگین قیمت رهن یک آپارتمان ۷۵ متری معادل مبلغی است که به‌عنوان وام خرید مسکن اعطا می‌شود و همین مسئله باعث شده تمهیدات تسهیلاتی بانک مرکزی و بانک عامل مسکن دستاویز شوخی و طنز در فضای مجازی قرار بگیرد؛ زیرا طبقه متوسط کاملا مطمئن است که با کمک این تسهیلات نمی‌تواند سرپناهی تهیه کند و حتی درصورت موفقیت در این کار، قادر به پرداخت اقساط ماهانه آن نخواهد بود که ۲ برابر حداقل دستمزد کارگری است.

کالبدشکافی تسهیلات مسکن

هفته گذشته بانک مسکن اعلام کرد تسهیلات اعطایی در قالب صندوق مسکن جوانان به‌شرط ۱۵ سال سپرده‌گذاری به یک میلیارد تومان (برای شهر تهران) افزایش پیدا کرده و تهرانی‌هایی که از امسال طبق دستورالعمل ابلاغی در این صندوق سپرده‌گذاری کنند، در سال ۱۴۱۵ حداکثر یک‌میلیارد تومان وام با سود ۶ درصد می‌گیرند. جدا از اینکه در سازوکار صندوق مسکن جوانان، بانک عامل از محل عملیات بانکی با سپرده قرض‌الحسنه مشتری، حداقل معادل یک‌چهارم کل تسهیلات نهایی سود به جیب می‌زند، نکته قابل‌تأمل اینجاست که با وضع تورمی اقتصاد ایران و جهش‌های متوالی قیمت مسکن، قدرت خرید تسهیلات یک‌میلیاردی در سال ۱۴۱۵ معادل قیمت ۲ مترمربع زیربنای مسکونی در شهر تهران خواهد بود. بر این اساس، کارآمدترین تسهیلات خرید مسکن در ایران، همان استفاده از اوراق حق تقدم تسهیلات مسکن (تسه) است که با نرخ سود اسمی ۱۷.۵ درصد و با نرخ سواد واقعی بالای ۲۲ درصد پرداخت می‌شود. سقف مبلغ این تسهیلات در ابلاغیه جدید بانک مرکزی، به ۲ برابر افزایش یافته و در شهر تهران از ۱۰۰ میلیون تومان برای هر نفر به ۲۰۰ میلیون تومان برای هر نفر رسیده است.

در این وضعیت یک زوج تهرانی می‌توانند با خرید ۸۰۰ برگه از اوراق امتیاز تسهیلات مسکن (تسه) از فرابورس ایران که قیمت روز آن به ۵۰ میلیون تومان می‌رسد، ۴۰۰ میلیون تومان تسهیلات خرید مسکن دریافت کند. این تسهیلات با نرخ اسمی ۱۷.۵ درصد و با دوره بازپرداخت ۱۲ ساله پرداخت می‌شود، اما با احتساب خرید ۵۰ میلیون تومان اوراق حق تقدم، نرخ بهره واقعی آن به بالای ۲۲ درصد خواهد رسید.

اقساط این تسهیلات با روش ساده ۶ میلیون‌و ۶۶۱ هزار تومان و مجموع بازپرداخت آن ۹۵۹ میلیون تومان است که ۵۵۹ میلیون تومان از آن بهره محسوب می‌شود. در روش پلکانی نیز اقساط پرداختی در سال اول ماهانه ۵ میلیون‌و ۹۷۰ هزار تومان است و هر سال ۳ درصد به آن اضافه خواهد شد که رقم اقساط ماهانه در سال دوازدهم را به ۸ میلیون‌و ۲۶۲ هزار تومان می‌رساند.

در روش پلکانی، مجموع بازپرداخت وام یک میلیارد و ۱۶ میلیون تومان است که ۶۱۶ میلیون تومان از آن بهره بانکی محسوب می‌شود. همچنین وام جعاله مسکن در ابلاغیه جدید از ۴۰ میلیون تومان به ۸۰ میلیون تومان رسیده که اگر همچنان نیمی از این مبلغ بدون نیاز به اوراق از منابع داخلی بانک مسکن پرداخت شود، متقاضیان باید برای ۴۰ میلیون تومان از این تسهیلات ۸۰ برگه اوراق حق تقدم به ارزش ۵ میلیون تومان خریداری کنند. این تسهیلات ۵ ساله و با نرخ ۱۷.۵ درصد پرداخت می‌شود و متقاضی در ازای دریافت آن باید ۶۰ قسط ۲ میلیون‌و ۹ هزار تومانی بپردازد. کل بازپرداخت این تسهیلات در ۵ سال به ۱۲۰ میلیون تومان می‌رسد که ۴۰ میلیون تومان از آن بهره بانکی است.

با این تفاصیل، یک متقاضی خرید مسکن در شهر تهران در ازای دریافت ۴۸۰ میلیون تومان خرید مسکن و جعاله، باید در ۵ سال نخست ۸ میلیون‌و ۶۶۱ هزار تومان در‌ماه و در ۷ سال بعدی ۶ میلیون‌و ۶۶۱ هزار تومان قسط بپردازد؛ این در حالی است که حداقل مزد و مزایای مصوب قانون کار در سال ۱۴۰۰ برای یک خانوار ۴ نفره کارگری ۴ میلیون‌و ۲۰۰ هزار تومان است و این خانوار برای دریافت چنین تسهیلاتی باید در ۵ سال نخست بیش از ۲ برابر حداقل حقوق کار را صرف بازپرداخت تسهیلات مسکن خود کند.

جامعه هدف وام خرید مسکن

مسکن به‌عنوان یک کالای سرمایه‌ای در اقتصاد ایران، همواره از تغییرات قیمت دلار و ارزش جایگزینی تبعیت می‌کند و متقاضیان مسکن مصرفی در دهک‌های متوسط رو به پایین جامعه که بخش عمده درآمد آن‌ها ریالی است، هرگز نمی‌توانند توان مالی خود را همپای رشد قیمت ارز، نهاده‌های ساختمانی و مسکن افزایش دهند. نتیجه این معادله کاملا مشخص است و بازتاب آن را می‌توان در افزایش سالانه ۷ درصدی دوره انتظار مسکن در ۳۰ سال اخیر مشاهده کرد.

در این وضعیت، تنها راهکاری که می‌تواند به خانه‌دار شدن طبقه متوسط و حتی اقشار کم‌درآمد در بافت‌های شهری (و نه مناطق حومه‌ای و مسکن‌های بیابانی) منجر شود، تأمین مالی ۸۰ درصد ارزش مسکن برای یک دوره بلندمدت است که در همه کشور‌های توسعه‌یافته با موفقیت اجرا شده، اما در ایران به‌دلیل ذات تورمی اقتصاد، هرگز قابل‌اجرا نبوده است. در حقیقت حل مشکل کمبود مسکن از طریق اجرای این سیاست، نیازمند اصلاحات ساختاری در اقتصاد و مهار نرخ تورم در محدوده تک‌رقمی است. به‌عبارت‌دیگر، همین فضای تورمی اقتصاد باعث شده که بانک‌ها هیچ تمایلی به پرداخت تسهیلات بلندمدت به خریداران مسکن نداشته باشند.

نگاه کارشناسی

رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران معتقد است: در سیاستگذاری برای پرداخت تسهیلات مسکن باید این واقعیت مدنظر قرار بگیرد که جامعه هدف این تسهیلات، طبقه متوسط و با حقوق چند میلیون تومانی است و این تسهیلات ضمن اینکه باید قدرت خرید آن‌ها را در بازار مسکن افزایش دهد، باید اقساطی متناسب با توان مالی متقاضیان داشته باشد، در غیراین صورت کمکی به خانه‌دار‌شدن طبقه متوسط نمی‌کند.

مصطفی‌قلی خسروی، می‌افزاید: کشور‌هایی که واقعا به‌دنبال رفع نیاز مسکن طبقه متوسط بوده‌اند، تسهیلات کلان با نرخ بهره پایین و دوره بازپرداخت طولانی به متقاضیان می‌پردازند، اما در ایران به‌دلیل سرعت شدید تورم و کاهش ارزش پول ملی، نه‌تن‌ها بانک‌ها از پرداخت وام بلندمدت مسکن فراری هستند، بلکه بانک تخصصی مسکن نیز به این کار تمایلی ندارد.

به عقیده او، وام ۴۸۰ میلیون تومانی خرید مسکن با استفاده از اوراق حق تقدم، نمی‌تواند به کارگران و کارمندان کمک کند، زیرا رقم اقساط آن گاهی از کل حقوق ماهانه آن‌ها بیشتر است.

قدرت خرید وام جدید

در شرایط فعلی قیمت یک آپارتمان ۷۵ متری ۱۵ ساله با قیمت میانگین شهر تهران ۲.۳ میلیارد تومان است و تسهیلات ۴۸۰ میلیون تومانی (خرید مسکن و جعاله) که با کسر ۵۵ میلیون تومان هزینه خرید اوراق، ۴۲۵ میلیون تومان از آن باقی می‌ماند، فقط ۱۸.۵ درصد از ارزش آن را پوشش می‌دهد.

این آمار‌ها نشان می‌دهد جدا از اینکه اقساط ۶.۵ تا ۸.۵ میلیون تومانی این تسهیلات فراتر از قدرت خرید یک خانوار طبقه متوسط تهرانی است، باز هم دریافت این تسهیلات نمی‌تواند قدرت خرید این خانوار را به‌اندازه‌ای افزایش دهد که با اتکا به سرمایه و پس انداز خود به خرید یک آپارتمان ۷۵ متری اقدام کند. بر این اساس، تسهیلات ۴۸۰ میلیون تومانی خرید مسکن و جعاله، در بهترین حالت قادر است کمک‌حال کسانی باشد که می‌خواهند به‌عنوان سرمایه‌گذار وارد بازار مسکن شوند و البته قدرت بازپرداخت اقساط سنگین آن را نیز دارند.

 روزنامه همشهری 

  • ۲۶۰۰ واحد مسکن محرومان استان فارس ماه آینده به بهره‌برداری می‌رسد

    ۲۶۰۰ واحد مسکن محرومان استان فارس ماه...

    گروه استان‌ها ــ مدیر کل کمیته امداد امام خمینی (ره) استان فارس گفت: بنا است که در یک ماه آینده ۲ هزار و ۶۰۰ واحد مسکونی محرومان در سطح استان به بهره‌برداری برسد.

  • مشاوران املاک چگونه از افزایش قیمت‌ها سود می‌برند؟

    مشاوران املاک چگونه از افزایش قیمت‌ها...

    یک کارشناس اقتصادی گفت: تا زمان تحقق ثبات شرایط اقتصادی و امکان تولید سالیانه یک میلیون واحد مسکونی، بازار اجاره با تغییر ساختار مشاوران املاک بهبود خواهد یافت.

  • راهکار کنترل و ساماندهی بازار اجاره چیست؟

    راهکار کنترل و ساماندهی بازار اجاره...

    یک کارشناس اقتصادی گفت: تا زمان تحقق ثبات شرایط اقتصادی و امکان تولید سالیانه یک میلیون واحد مسکونی، بازار اجاره با تغییر ساختار مشاوران املاک بهبود خواهد یافت.

  • بازار مسکن در زنجان همچنان در رکود است

    بازار مسکن در زنجان همچنان در رکود است

    رئیس اتحادیه مشاوران املاک زنجان گفت: با وجود افزایش قیمت مسکن در زنجان، بازار در وضعیت راکد است.

  • کوچ مستاجران به جنوب شرق تهران

    کوچ مستاجران به جنوب شرق تهران

    58 محله از 60 محله‌ای که بیشترین بازدید به ازای هر آگهی فروش آپارتمان در دیوار را داشته‌اند، مربوط به نیمه جنوبی شهر تهران هستند. این شاید یکی از مهمترین نکاتی باشد که می‌توان از گزارش سال دیوار 99 استخراج کرد. این گزارش پر است از سرنخ‌هایی که نشان می‌دهد ترکیب جمعیتی محله‌های مختلف تهران تا چه حد در حال تغییر است. بالاشهرنشین‌ها به مرکز شهر و مرکزنشین‌ها به جنوب شهر می‌روند تا بلکه بتوانند با بودجه‌ای دارند خانه‌ای اجاره کنند. حتی خیلی‌ها کوچ به شهرهای اقماری مثل پردیس را ترجیح داده‌اند

  • لوکس‌ترین خانه شناور دنیا

    لوکس‌ترین خانه شناور دنیا

    شرکت ARKUP با تولید یک خانه شناور لوکس نام خود را بر سر زبان‌ها انداخت.

  • کاهش تورم سالیانه در بازار مسکن

    کاهش تورم سالیانه در بازار مسکن

    با وجود افزایش ۳.۱ درصدی قیمت مسکن در شهر تهران طی یک ماه اخیر رشد نقطه به نقطه سالیانه آن در یک روند نزولی از حدود ۹۲ درصد در ابتدای سال جاری به ۳۴ درصد در مردادماه رسیده است.

  • نامه رییسی برای مسکوت ماندن طرح تفکیک وزارت راه و شهرسازی

    نامه رییسی برای مسکوت ماندن طرح تفکیک...

    پرییس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با اشاره به نامه رئیس جمهور برای مسکوت ماندن طرح تفکیک وزارت راه و شهرسازی، تاکید کرد: بدون ایجاد وزارت مسکن ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی با چالش مواجه خواهد شد.

  • تورم ۴۰ درصدی در بازار مسکن یزد| انتظار کاهش قیمت نیست

    تورم ۴۰ درصدی در بازار مسکن یزد| انتظار...

    یزد- تورم ۴۰ درصدی بازار مسکن طی سه ماهه نخست سال جاری به عقیده برخی کارشناسان به انتخابات مربوط بود اما حالا که انتخابات نیز تمام شده بازهم تورم پابرجاست؛ تورمی که خانه دار شدن مردم را سخت کرده است.

  • مردم از مشاوران املاک قراردادهای هولوگرام‌دار بخواهند

    مردم از مشاوران املاک قراردادهای...

    بوشهر سرپرست اتحادیه ابزارو یراق ومصالح ساختمانی و مشاوران املاک گناوه گفت: مردم فقط قراردادهای ممهور به هولوگرام را از مشاوران املاک بخواهند.

  • اعلام نرخ کارمزد مشاوران املاک در ساری/ وضعیت بازار راکد است

    اعلام نرخ کارمزد مشاوران املاک در ساری/...

    ساری- برزگر، نایب رئیس اتحادیه املاک ساری نرخ کارمزد مشاوران املاک در استان را اعلام کرد و خواستار توجه به این مصوبه شد.

  • قراردادهای اجاره باید هولوگرام‌دار باشد

    قراردادهای اجاره باید هولوگرام‌دار باشد

    سرپرست اتحادیه ابزار و یراق و مصالح ساختمانی و مشاوران املاک گناوه گفت: مردم فقط قراردادهای ممهور به هولوگرام را از مشاوران املاک بخواهند.

  • چگونه مسکن متری بخریم؟ / شروط و جزئیات

    چگونه مسکن متری بخریم؟ / شروط و جزئیات

    به گفته مدیر توسعه بازار فیزیکی بورس کالای ایران، افراد با خرید اوراق سلف موازی مسکن در بورس کالا، می‌توانند مسکن متری را خریداری کنند.

  • کم آبی اهوازی‌ها را راهی پردیس کرد / رونق خرید و فروش خانه در پردیس

    کم آبی اهوازی‌ها را راهی پردیس کرد /...

    رئیس سابق اتحادیه مشاوران املاک پردیس خبر داد سرمایه‌گذاری در پردیس جذاب شده و تقاضا خرید برای مسکن بالا رفته است. رئیس سابق اتحادیه مشاوران املاک پردیس با اعلام این خبر گفت: تقاضا برای خرید مسکن در شهر پردیس زیاد شده است و پنج تا ۱۰ درصد متقاضیان خرید مسکن از شهرهای جنوبی از جمله اهواز هستند.

  • تغییرات تابستانی در جنس فایل‌های اجاری

    تغییرات تابستانی در جنس فایل‌های اجاری

    با شروع فصل طلایی نقل‌و‌انتقالات ملکی به نظر می‌رسد به تدریج تعداد فایل‌های رهن کامل در بازار اجاره مسکن افزایش یافته است. در ماه‌های اخیر نه تنها بازار اجاره به لحاظ تعداد فایل بسیار کم‌رونق بود، بلکه از تعداد فایل‌های رهن کامل نیز به شدت کاسته شده بو

  • مصالح ساختمانی در تعقیب ملک

    مصالح ساختمانی در تعقیب ملک

    رشد تند قیمت مصالح ساختمانی در تهران طی بهار امسال، یک پیام ساده دارد و یک پیام «نیازمند رمزگشایی». پیام اول، تغییر معادله هزینه ساخت مسکن است که دست‌کم حدود ۲۰درصد نسبت به ابتدای سال افزایش یافته است. این میزان تورم فصلی در بازار نهاده‌های ساخت خانه، سومین صعود بزرگ قیمت‌ها در این بازار طی یک‌سال گذشته است. اما پیام دوم با «دید کامل به نبض بلندمدت قیمت‌ها» قابل دریافت است. طی دوره جهش، تورم مصالح‌ساختمانی از تورم مسکن جاماند و اکنون در فاز تنظیم است. سه سناریو از آینده ساخت، بررسی شد.

  • ساخت بیش از ۱۰ هزار واحد مسکونی در استان زنجان

    ساخت بیش از ۱۰ هزار واحد مسکونی در...

    مدیرکل راه و شهرسازی استان زنجان خبر داد؛ زنجان-مدیرکل راه و شهرسازی استان زنجان گفت: ساخت ۱۰ هزار و ۵۰۰ واحد مسکونی طی چهار سال آینده در استان زنجان برنامه ریزی شده است.

  • قیمت اوراق مسکن

    قیمت اوراق مسکن

    ارزش اوراق مسکن در روند معاملات امروز بازار سرمایه، تغییراتی را تجربه کرده است.

  • آمار بانک مرکزی از قیمت مسکن اشتباه است

    آمار بانک مرکزی از قیمت مسکن اشتباه است

    معاون وزیر راه و شهرسازی آمار بانک مرکزی از قیمت مسکن اشتباه است/ خردادماه در ۲۵۵ محله تهران هیچ معامله‌ای منعقد نشد/ در ۸۰ محله تهران کمتر از ۱۰ معامله به قرارداد رسید

  • سیگنال مثبت برای خریداران پیش‌فروش مسکن

    سیگنال مثبت برای خریداران پیش‌فروش مسکن

    سیگنال مثبت برای خریداران پیش‌فروش مسکنکارشناس بازار مسکن گفت: بازار پیش فروش مسکن برای خریداران هم اکنون دربردارنده یک فرصت مهم است که ورود به این بازار را برای متقاضیان، توجیه پذیر می‌کند.

  • قیمت مسکن تا شهریور 1400 کاهش پیدا می کند؟

    قیمت مسکن تا شهریور 1400 کاهش پیدا می...

    در دو سال اخیر با گرانی بیش از حد مسکن خیلی ها از کاهش قیمت آن ناامید شده اند و توان خرید آن را ندارند.