بازار املاک / بالا رفتن آمار اجاره نشینی

بالا رفتن آمار اجاره نشینی

بالا رفتن آمار اجاره نشینی

آمار‌ها نشان می‌دهد در سال ۹۰ حدود ۲۶ درصد خانوار کشور اجاره‌نشین بودند. اما تا پایان سال ۹۹ تعداد خانوار مستاجر به بیش از ۳۸ درصد رسیده است. اطلاعات مراکز آماری نشان می‌دهد بیشترین رشد اجاره‌نشینی مربوط به ۴ سال گذشته است. در سال ۹۵، بر اساس سرشماری نفوس و مسکن، از ٢٣ میلیون و ٥٨٠ هزار و ٢٢١ خانوار در واحد‌های مسکونی کشور، ۶۰،۵ درصد از خانوار‌ها مالک و ۳۰، ۷ درصد خانوار‌ها اجاره‌نشین بودند. اما در پایان سال ۹۹ این عدد با رشد ۸ درصدی به بیش از ۳۸ درصد رسیده است.

رشد قیمت، کاهش ساخت و ساز

جهش قیمت مسکن، مهم‌ترین عامل در افزایش تعداد اجاره‌نشینان است. 
قیمت مسکن بویژه از سال ۹۷ تا تابستان ۱۴۰۰ جهش‌های متعددی را داشته است.
 متوسط یک ساله قیمت مسکن در تهران در سال ۹۷ معادل ۸ میلیون و ۲۳۰ هزار تومان شد که در مقایسه با متوسط قیمت در سال ۹۶ برابر ۷۰ درصد افزایش داشت.
 در سال‌های ۹۸ و ۹۹ نیز قیمت مسکن هر ماه نسبت به ماه پیش از آن افزایش داشت.
 افزایش مداوم قیمت مسکن قدرت خرید خانوار را بشدت کاهش داد.
 رشد قیمت مسکن، به طور مثال در شهر تهران، از متوسط هر متر ۴ میلیون تومان در سال ۹۲ به ۲۳ میلیون تومان در سال ۹۹ رسید که نشان می‌دهد.
قیمت مسکن در شهر تهران در این سال‌ها ۴۷۵ درصد افزایش پیدا کرده است. 
نکته مهم این است که همزمان با افزایش قیمت، ساخت و ساز نیز در همین سال‌ها به کمترین میزان در دهه اخیر رسید. 
موضوعی که بر رشد قیمت‌ها هم در خرید و هم در اجاره تأثیر زیادی گذاشت و دست متقاضیان مسکن را برای دسترسی به مسکن کوتاه گذاشت. 
از یک سو قیمت مسکن در حال جهش و از سوی دیگر ساخت واحد مسکونی در حال کاهش بود که این دو عامل با کاستن از بنیه مالی مردم، موجب شد آن‌ها به جای خرید خانه به اجاره‌نشینی روی بیاورند.

مقایسه صدور پروانه ساختمانی در شهر تهران در بهار سال ۹۲ نسبت به بهار امسال کاهش ۸۰ درصدی و مقایسه صدور پروانه ساختمانی در بهار سال ۹۲ نسبت به بهار امسال در کل کشور، کاهش ۳۲ درصدی صدور پروانه ساختمانی را نشان می‌دهد. 
کاهش صدور پروانه ساختمانی، منجر به افت ساخت و عرضه مسکن شده است. 
میانگین ساخت مسکن در ۸ سال گذشته به طور متوسط ۳۰۰ هزار واحد در سال است درحالی که این عدد در ۸ سال پیش از آن به طور متوسط ۶۰۰ هزار واحد در سال است.
 وزارت راه و شهرسازی نیز اخیراً در گزارشی رسمی اعلام کرد:

 «با توجه به ارتباط قیمت مسکن و نرخ اجاره‌بها و رهن، کاهش عرضه مسکن در سال‌های اخیر دلیل اصلی افزایش نرخ مسکن و پیرو آن افزایش اجاره‌بها است.»
 آخرین آمار تعداد مستأجران را رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده است. به گفته او تخمین زده می‌شود در حال حاضر ۸ میلیون خانوار کشور اجاره‌نشین باشند. 
اگر تعداد افراد خانوار را ۳ نفر در نظر بگیریم تعداد جمعیت اجاره‌نشین کشور به‌طور متوسط ۲۴ میلیون نفر و اگر تعداد خانوار را ۴ نفر فرض کنیم در حال حاضر حدود ۳۲ میلیون نفر از جمعیت کشور اجاره‌نشین هستند.

هزینه اجاره


اطلاعات رسمی مرکز آمار نشان می‌دهد که در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ متوسط سهم مسکن از هزینه خانوار ۴۴ درصد بوده .
 این عدد در سال‌های ۹۹ و بهار و تابستان امسال بین ۵۵ تا ۶۰ درصد از هزینه خانوار را به خود اختصاص داد و به گفته رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی، اکنون به‌طور متوسط ۶۰ تا ۷۰ درصد هزینه خانوار خرج هزینه مسکن می‌شود.

: ۴۸ درصد درآمد خانوار در شهر‌های کوچک و ۷۰ درصد درآمد خانوار در شهر‌های بزرگ صرف اجاره مسکن می‌شود.
 وزیر راه و شهرسازی هزینه مسکن را برای خانوار «بحرانی» توصیف کرده که اگر برای آن چاره‌ای نشود همچنان قیمت مسکن رشد خواهد داشت.

در سال‌های اخیر اجاره مسکن برای آنان که اجاره‌نامه خود را تمدید کرده‌اند نیز افزایش یافته است. 
بر اساس اطلاعات مرکز آمار متوسط افزایش قیمت اجاره این افراد در سال ۹۷ معادل ۲۵، ۴ درصد است که در تابستان امسال به ۴۶، ۹ درصد افزایش یافته است. 
اما قیمت اجاره بها در بهمن امسال نسبت به ماه‌های گذشته کاهش داشته است. 
رشد نرخ رسمی اجاره بر اساس گزارش بانک مرکزی در بهمن ماه در شهر تهران ۴۸ درصد است در حالی که این نرخ در آذرماه ۵۱ و در دی‌ماه ۵۰ درصد بود. در کل کشور رشد اجاره بها در آذرماه معادل ۵۴، ۲ درصد بود. 
با اینکه نرخ رشد قیمت اجاره کاهشی شده است، اما افزایش بیش از ۵۱ درصد آن در ماه‌های گذشته بیشترین فشار هزینه‌ای را به اجاره‌نشینان وارد کرده است.

بر اساس گزارش مرکز آمار، قیمت اجاره‌بها در بهار امسال در مقایسه با همین فصل در سال ۱۳۹۹ افزایش ۶۳،۷ درصدی داشته است.
 این رشد قیمت در مقایسه با زمستان ۱۳۹۹ حدود ۲۳ درصد اعلام شده است، این نرخ بالاترین جهش تورم اجاره بهای مسکن از سال ۱۳۶۲ تاکنون است. 
آمار ‎بانک مرکزی و مرکز آمار ایران نشان می‌دهد هرچند از سال ۱۳۶۲ تا پایان ۱۳۹۵ بالاترین نرخ تورم مربوط به سال ۱۳۷۵ با ۳۶،۴ درصد و سال ۱۳۷۶ با تورم ۲۸،۹ درصد بوده است.
 اما دولت قبل رکورددار جهش اجاره مسکن در ۳۸ سال اخیر است.

تورم اجاره بها از سال ۹۶ تا تابستان امسال نزدیک به ۲۳ درصد افزایش را نشان می‌دهد. در تابستان ۹۶ تورم اجاره بها ۴ درصد است که در تابستان امسال به بیش از ۲۷ درصد افزایش یافته است.

ساخت خانه برای مستأجران

افزایش قیمت مسکن و اجاره بها در ۴ سال گذشته قدرت خانه‌دار شدن را از مستأجران گرفت. 
با اینکه برنامه‌هایی مانند ساخت مسکن برای حمایت از اجاره‌نشینان یا اجاره داری حرفه‌ای در این سال‌ها مطرح شد، اما به اجرا نرسید.
 اکنون محمود محمودزاده، معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی از ساخت ۳۰۰ هزار واحد برای عرضه به بازار اجاره خبر داده است. 
او در این خصوص اعلام کرده که «شرکت‌هایی در قالب اجاره داری حرفه‌ای در کنار بازار‌های سنتی راه‌اندازی می‌شوند تا از این طریق بتوانیم قیمت‌ها را در بازار اجاره کنترل کنیم.
 حوزه اجاره داری حرفه‌ای مجوزات لازم را دریافت کرده و آیین‌نامه آن در مراحل تصویب نهایی است. بزودی شرکت‌هایی برای اجاره داری حرفه‌ای در کنار بازار‌های سنتی راه‌اندازی می‌شوند تا بتوانند بازار اجاره را در کنار بازار سنتی ساماندهی کنند.»

به گفته معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی این اقدام یک نهادسازی جدید در قالب اجاره‌داری حرفه‌ای است و هدف گذاری که برای کنترل این بازار قرار گرفته شده همان ۳۰۰ هزار واحد است..
در صورتی که تقاضای بیشتری هم وجود داشته باشد ساخته می‌شود.
 در طرح اجاره‌داری حرفه‌ای، سرمایه‌گذاران می‌توانند در اراضی دولتی اقدام به ساخت‌وساز کنند و سپس واحد‌های ساخته شده را با تعرفه‌های در نظر گرفته‌شده از سوی وزارت راه و شهرسازی، به اقشار بدون مسکن، خانه اولی‌ها، زوج‌های جوان و... برای مدت معلوم واگذار کنند.

در برنامه‌ای دیگر برای حمایت مالی از مستأجران در برابر رشد قیمت اجاره، در بودجه سال آینده ۴۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات برای پرداخت به مستأجران در نظر گرفته شده است. دولت از زمان شیوع کرونا برای حمایت از مستأجران به آنان وام ودیعه پرداخت می‌کند.

براساس تصمیم دولت کسانی که حقوق ثابت دارند یا تحت پوشش نهاد‌های حمایتی هستند، می‌توانند در تهران ۵۰ میلیون تومان با نرخ بهره ۱۳ درصد از بانک تسهیلات بگیرند که این رقم در شهر‌های بزرگ ۳۰ و در شهر‌های کوچک‌تر ۱۵ میلیون تومان خواهد بود. اما با اینکه تعداد متقاضیان دریافت وام ودیعه زیاد است، اما این وام به همه متقاضیان پرداخت نشده است که شبکه بانکی کمبود اعتبار را دلیل آن عنوان می‌کند. با این حال وزیر راه و شهرسازی اظهار امیدواری کرده سال آینده تعداد بیشتری از مستأجران وام ودیعه دریافت کنند.

جهش تولید

با توجه به اینکه یکی از دلایل افزایش قیمت مسکن در ایران کمبود عرضه است.
تولید فعلی مسکن در کشور متناسب با نیاز بازار نیست. از این رو دولت برای جبران کاهش ساخت مسکن در ۸ سال گذشته، برنامه تولید یک میلیون مسکن در سال را در دستور کار قرار داده است.
 این برنامه توانسته تورم در بازار اجاره و معاملات مسکن را به حداقل برساند.

بر اساس آخرین گزارش بانک مرکزی از وضعیت بازار مسکن شهر تهران در بهمن امسال، متوسط قیمت مسکن از ۳۳ میلیون تومان در هر متر مربع عبور کرد و رشد ۴ دهم درصدی نسبت به ماه قبل از آن (دی ۱۴۰۰) داشت.
 این رقم نسبت به ماه مشابه سال قبل معادل ۱۶، ۴ درصد افزایش داشته که در مقایسه با رشد نقطه به نقطه بهمن ماه سال ۱۳۹۹ (معادل ۹۷، ۲ درصد) به مراتب کمتر بوده و مبین کند شدن آهنگ رشد قیمت مسکن در سال جاری است و جلوی رشد ماهانه قیمت مسکن گرفته شده است. 
در این ماه شاخص کرایه مسکن در شهر تهران و در کل مناطق شهری نسبت به ماه مشابه سال قبل به ترتیب معادل ۴۸، ۴ و ۵۲، ۲ درصد رشد نشان می‌دهد .
 هر دو عدد نسبت به ماه قبل نزدیک به دو درصد کاهش را نشان می‌دهد.

اما با توجه به تقاضای انباشته شده برای مسکن و افت ساخت و ساز در چند سال گذشته، نیاز به تولید و عرضه مسکن در بازار دیده شده است و بر همین اساس دولت ساخت ۴ میلیون مسکن در ۴ سال را در حال اجرا دارد.
 با اجرای چند برنامه مانند ساخت مسکن برای اجاره داری حرفه‌ای و همچنین ساخت ۴ میلیون مسکن برای اقشار کم درآمد و از سوی دیگر تأثیر مسائل سیاسی بر اقتصاد و کاهش نرخ تورم عمومی، انتظار می‌رود در سال‌های پیش رو بازار مسکن به ثبات و آرامش نسبی برسد.

  • بازار اجاره مسکن برای مستاجران آرام می‌شود؟

    بازار اجاره مسکن برای مستاجران آرام...

    با رسیدن فصل اجاره مسکن شاهد آن هستیم نرخ ها در برخی از مناطق کاهشی و در برخی از مناطق با رشد قیمت رو‌به‌رو شده است.

  • بازار مسکن پس از خروج گسترده اتباع به کدام سمت می‌رود؟

    بازار مسکن پس از خروج گسترده اتباع به...

    خروج گسترده اتباع غیرمجاز از کشور، زمینه‌ساز کاهش قیمت مسکن و اجاره‌بها و ورود بازار به دوره‌ای از ثبات شده است.

  • رکود سنگین در بازار ملک

    رکود سنگین در بازار ملک

    گزارش‌های میدانی حاکی از آن است که قیمت فایل‌های فروش در تهران ۸.۵ درصد افت کرده است. همچنین قیمت مسکن در برخی محله‌های منطقه یک، سه و حتی بخش‌هایی از منطقه دو، نسبت به یک ماه گذشته ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش یافته است.

  • خروج اتباع افغان قیمت مسکن در تهران را کاهش داد

    خروج اتباع افغان قیمت مسکن در تهران را...

    مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که با شدت گرفتن خروج اتباع، عرضه مسکن در بخش املاک کلنگی به‌ویژه در مناطق پایین‌شهر افزایش یافته است.

  • ربزش سنگین قیمت مسکن در راه است

    ربزش سنگین قیمت مسکن در راه است

    خریداران واقعی نباید فریب تحلیل‌های هیجانی را بخورند؛ کاهش قیمت اگر هم رخ دهد، تدریجی و غیرقابل لمس خواهد بود.

  • پشت پرده سقوط آزاد قیمت مسکن

    پشت پرده سقوط آزاد قیمت مسکن

    باتوجه به داده های مرکز آمار ایران، نرخ تورم بخش مسکن در خردادماه ۱۴۰۴ روندی کاهشی داشته است که به نظر می رسد این روند کاهشی بیشتر از آنکه به دلیل ساماندهی بازار خرید و فروش ملک باشد ناشی از عوامل دیگری است.

  • وضعیت بازار مسکن بعد از جنگ ۱۲ روزه

    وضعیت بازار مسکن بعد از جنگ ۱۲ روزه

    در بخش مسکن شرایط مثل ماه‌های گذشته است و رونق چندانی نداشته.

  •  خبر مهم برای خریداران مسکن ملی

    خبر مهم برای خریداران مسکن ملی

    اصلی‌ترین مانع، کم‌کاری شبکه بانکی در پرداخت وام‌های مسکن و بی‌توجهی به قانون جهش تولید مسکن است.

  • مسکن ارزان شد اما مستاجران همچنان تحت فشار مالکان

    مسکن ارزان شد اما مستاجران همچنان تحت...

    بررسی‌های آماری و داده‌های منتشرشده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که نرخ تورم بخش مسکن در خردادماه امسال روندی کاهشی داشته و نشانه‌هایی از کاهش شتاب رشد قیمت‌ها در این بازار مشاهده می‌شود.

  • تصمیم بحث‌برانگیز رسماً ابلاغ شد

    تصمیم بحث‌برانگیز رسماً ابلاغ شد

    بر اساس دستورالعمل‌ جدید نهادهای انتظامی، اجاره هر نوع ملک به اتباع غیرمجاز از این پس غیرقانونی محسوب می‌شود. در صورت تخلف، نه‌تنها قولنامه تنظیم‌شده فاقد اعتبار است، بلکه ملک مورد نظر نیز پلمپ، مهر و موم و در صورت لزوم، مصادره خواهد شد.

  • واکاوی بازار اجاره مسکن در بحران جنگ و پساجنگ

    واکاوی بازار اجاره مسکن در بحران جنگ و...

    تنش‌های اخیر بین ایران و اسرائیل موجب مهاجرت ساکنان تهران به شهر‌های دیگر، به ویژه استان‌های شمالی شده است.

  • پیش بینی بازار اجاره در تابستان ۱۴۰۴

    پیش بینی بازار اجاره در تابستان ۱۴۰۴

    در شرایطی که کشور در بحبوحه تابستان و فصل نقل‌وانتقالات قرار دارد، و هم‌زمان بسیاری از شهرها تحت تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم تنش‌های جنگی و فضای ناامن منطقه‌ای قرار گرفته‌اند، انتظارات عمومی از دولت برای ایجاد تغییرات اساسی در حوزه مسکن بیش از هر زمان دیگری افزایش یافته است.

  • مالکان با انصاف شدند

    مالکان با انصاف شدند

    نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران گفت: در شرایط کنونی کشور با همدلی و اتحاد مردم شاهد آن هستیم که بسیاری از مالکان اجاره‌های خود را کاهش و یا بخشیده‌اند.

  • دغدغه بزرگ مستاجران رفع شد

    دغدغه بزرگ مستاجران رفع شد

    در نشست شورای مسکن موضوع ساماندهی بازار اجاره و تعیین نرخ کارشناسی اجاره‌بها پیگیری شد.

  • پیش بینی بازار مسکن در تابستان ۱۴۰۴

    پیش بینی بازار مسکن در تابستان ۱۴۰۴

    در حالی‌که فصل‌های بهار و تابستان طبق عرف سال‌های گذشته، همواره به‌عنوان زمان طلایی معاملات مسکن شناخته می‌شدند، فصل‌هایی که به دلیل بهبود شرایط آب‌وهوایی، افزایش جابه‌جایی خانوارها، پایان سال تحصیلی و شروع پروژه‌های ساخت‌وساز، تقاضا برای خرید، فروش و اجاره ملک به اوج می‌رسید، امسال شرایط به‌گونه‌ای متفاوت و نگران‌کننده رقم خورده است.

  • خریداران و متقاضیان مسکن ملی بخوانند

    خریداران و متقاضیان مسکن ملی بخوانند

    وزیر راه و شهرسازی گفت: بیش از ۸۴۰ هزار واحد داریم که از پنج سال پیش عملیات ساخت آنها آغاز شده است و به طور قطع یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در وزارتخانه پیگیر آن خواهیم بود، همین است.

  • وام ۴۰۰ میلیونی برای دهک‌های یک تا سه

    وام ۴۰۰ میلیونی برای دهک‌های یک تا سه

    مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه گفت: تسهیلات قرض‌الحسنه با سقف ۴۰۰ میلیون تومان برای دهک‌های اول تا سوم از طریق نهادهای حمایتی پرداخت می‌شود و نرخ سود آن نیز ۴ درصد در نظر گرفته شده است.

  • مستاجران در این بحران تنها مانده‌اند

    مستاجران در این بحران تنها مانده‌اند

    افزایش بی‌سابقه قیمت‌ها، کاهش توان خرید خانوارها و نبود نظارتی مؤثر، مستأجران را در تنگنای تلخ انتخاب میان «ماندن یا رفتن» قرار داده است.

  • مبلغ وام ودیعه مسکن ۱۴۰۴ چقدر است؟

    مبلغ وام ودیعه مسکن ۱۴۰۴ چقدر است؟

    وام ودیعه مسکن، نوعی کمک‌هزینه بانکی است که به مستاجران پرداخت می‌شود تا بخشی از ودیعه (رهن) یا اجاره ماهانه مسکن را تأمین کنند. در سال ۱۴۰۴، این وام به‌صورت هدفمندتر از سال‌های گذشته و با توجه به موقعیت جغرافیایی، وضعیت تاهل و میزان درآمد خانوار، به متقاضیان تعلق می‌گیرد.

  • کاهش نرخ اجاره خانه‌های کلنگی

    کاهش نرخ اجاره خانه‌های کلنگی

    نایب رئیس اول اتحادیه املاک گفت: در پی خروج گسترده اتباع، عرضه خانه‌های کلنگی افزایش یافته و نرخ اجاره در این بخش کاهش پیدا کرده است، اما سامانه‌های ثبت قرارداد همچنان با مشکل مواجه‌اند.

  • اجاره مسکن از حقوق ماهانه پیشی گرفت

    اجاره مسکن از حقوق ماهانه پیشی گرفت

    بسیاری از اجاره‌نشین‌ها با این دغدغه روبه‌رو هستند که آیا توان پرداخت مبلغ بالاتر اجاره را خواهند داشت یا نه، و این موضوع نگرانی‌هایی درباره تأمین هزینه‌های روزمره زندگی‌شان ایجاد می‌کند.