بازار املاک / تهران جای مستاجرها نیست

تهران جای مستاجرها نیست

تهران جای مستاجرها نیست

مستأجر پارسال خانه را ۲۰ میلیون تومان رهن و ماهانه ۱.۵ میلیون تومان اجاره کرده است، امسال که برای تمدید آمده صاحبخانه می‌گوید ۵۰ میلیون تومان رهن بدهد و ۲.۵ میلیون تومان اجاره… مستأجر شوکه شده است و آخر هم با پولی که داشت در تهران خانه پیدا نکرد و مجبور شد به چهاردانگه اسلامشهر برود. مستأجر نشین‌ ترین استان ایران است و گزارش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران حاکی از آن است که حدود چهار میلیون تهرانی، حاشیه‌نشین هستند یا در بافت ناکارآمد زندگی می‌کنند.



با این حال اجاره‌بها در پایتخت ایران سر به فلک می‌گذارد و رقم اجاره‌خانه در محله‌های فقیرنشین تهران که گاهی در همسایگی حاشیه‌نشینان است، باورنکردنی به نظر می‌رسد. اجاره‌های گزافی که این روز‌ها بنا بر گفته مشاوران املاک، در حال پس‌زدن کارگران از پایتخت است.

روی کاغذ‌های کهنه قرارداد اجاره‌خانه، چند لایه نایلونی کشیده و چسب زده است. از زیر چادر سیاه و مندرسی که چشمانش را تا نیمه پوشانده جوی نازکی به سمت ماسک آبی روی دهانش سرازیر می‌شود. مشخص نیست عرق ساعت‌ها پیاده‌روی و سرگردانی بین این بنگاه املاکی و آن بنگاه املاکی است یا اشک؟

خطاب به بنگاه‌دار که دفتری بزرگ با جلد زرشکی چرک را زیرورو می‌کند، می‌گوید خدا را خوش می‌آید که حکم تخلیه گرفته؟ من یک زن بی‌سرپرست با یک مادر علیل کجا بروم؟ به خدا خانه پیدا نمی‌کنم.

بنگاه‌دار زیر لب می‌پرسد حصارک کرج می‌توانی بروی؟ ملک خودم است؛ و جواب می‌شنود: من برای غذای بیرون‌بر… سبزی خرد می‌کنم. از اینجا تا حصارک کرج خیلی راه است. مادرم آلزایمر دارد و نمی‌توانم جای دور بروم.

بنگاه‌دار گوشی تلفن را برمی‌دارد و می‌گوید خدا بزرگ است! …

ریزش تاریخی قیمت مسکن اتفاق می‌افتد؟

در محله فقیرنشین عبدل‌آباد، نزدیک خیابان احسانی که بورس نخ و پارچه ارزان است، مردی روی صندلی‌های زهواردررفته املاکی با صاحبخانه جروبحث می‌کند: به مرگ بچه‌ام برای پول پیش خانه وسیله مسافرکشی‌ام را فروختم ۶۷ میلیون تومان و یک هوندا ۱۵۰ دیسکی خریدم پیک کار کنم. می‌دانی نداری یعنی چه؟

صاحبخانه که با لباس کار چرب و پر از لکه‌های سیاه به بنگاه آمده است، جواب می‌دهد:

 قربانت بروم من هم که آقازاده نیستم صبح تا شب جان می‌کنم و دو تا انگشتم حین کار قطع شده، دخل و خرجم نمی‌خواند که طبقه پایین آن خراب‌شده را اجاره دادم. چه کسی خوشش می‌آید توالت و حمامش را با مردم شریکی استفاده کند؟

‌بنگاه‌داران املاک می‌گویند دفاترشان هر روز صحنه این بحث و جدل‌هاست. یکی از املاکی‌های خیابان دولتخواه می‌گوید هفته پیش مستأجر با یک دبه بنزین اینجا آمد و روی خودش خالی کرد که به خیر گذشت!

بنگاه‌دار دیگری در همین محله می‌گوید:
 مستأجر پارسال خانه را ۲۰ میلیون تومان رهن و ماهانه ۱.۵ میلیون تومان اجاره کرده است، امسال که برای تمدید آمده صاحبخانه می‌گوید ۵۰ میلیون تومان رهن بدهد و ۲.۵ میلیون تومان اجاره… مستأجر شوکه شده است و آخر هم با پولی که داشت در تهران خانه پیدا نکرد و مجبور شد به چهاردانگه اسلامشهر برود.

او ادامه می‌دهد: این روز‌ها دعوا‌های مستأجر و صاحبخانه بالا گرفته است. از شورای حل اختلاف محلات بپرسید چه صفی برای حکم تخلیه خانه تشکیل می‌شود؟ دولت گفت که در زمان کرونا صاحبخانه‌ها حق ندارند حکم تخلیه بگیرند، ولی این حرف‌ها به درد همان رادیو و تلویزیون می‌خورد مگر کسی می‌تواند به زور در ملک مردم بنشیند؟!

تهران قطب مستأجران

این خلاصه‌ای از وضعیت مستأجرنشین‌ترین استان ایران یعنی تهران است. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران، تهرانی‌ها کمترین سهم مالکیت واحد‌های مسکونی در ایران را دارند و کمتر از نیمی از پایتخت‌نشینان یعنی ۴۸.۸ درصد از آن‌ها مالک خانه هستند و بیشتر از ۵۱ درصد مردم تهران اجاره‌نشین به شمار می‌آیند. مستأجرانی که زیر بار فشار گرانی و اجاره‌خانه گاهی ناچار به مهاجرت و جابه‌جایی به حومه شهر شده‌اند.

آخرین گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد در فصل زمستان ۱۴۰۰ مستأجرانی که قرارداد اجاره خود را تمدید کرده‌اند، به طور میانگین با ۵۰.۹ درصد افزایش اجاره‌بها مواجه شده‌اند.

در محله‌های فقیرنشین شهر، اما اوضاع خانه‌به‌دوش‌ها وخیم‌تر است. در منطقه دولتخواه، جایی که مردم شانه به شانه حاشیه‌نشینان هستند، یک آپارتمان قدیمی ۶۰ متری نیاز به ۱۰۰ میلیون تومان ودیعه و بین دو میلیون و ۱۰۰ تا دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان اجاره دارد.

در عبدل‌آباد هم که یکی دیگر از محله‌های زندگی فقیرترین تهرانی‌هاست، یک آپارتمان ۵۰ متری ۲۳ سال ساخت ۵۰ میلیون تومان رهن و دو میلیون و ۶۰۰ هزار تومان اجاره داده می‌شود.

در محله پاسگاه نعمت‌آباد هم که به بازار کهنه‌فروشی خلازیر معروف است، یک آپارتمان ۶۰‌متری قدیمی ۳۰ میلیون تومان رهن و دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان اجاره داده می‌شود. اجاره‌بها در شوش و میدان خراسان هم تقریبا در همین بازه قیمت است.

امسال حداقل دستمزد پایه کارگران به حدود چهار میلیون و ۱۸۰ هزار تومان رسیده است و بسیاری از کارگران تهرانی به شرط آنکه پس‌انداز مناسبی برای رهن خانه داشته باشند، ناچارند حداقل نیمی از حقوق خود را به عنوان اجاره‌خانه بپردازند.

هرچند بسیاری از این کارگران دستمزد‌ های قانونی نمی‌گیرند و بیمه ندارند یا اگر از دستمزد‌های قانونی برخوردار باشند مدام در معرض اخراج و تعدیل هستند.

مشاوران املاک تهران می‌گویند که با صعود سرسام‌آور اجاره‌بها، پایتخت دیگر جای زندگی کارگران نیست و بسیاری از آن‌ها به حاشیه شهر رانده شده‌اند.

آن‌ها توضیح می‌دهند که ریزش قدرت خرید مردم تقاضای اجاره در محلات جنوبی شهر را افزایش داده و همین موضوع شرایط را برای مستأجران فقیر دشوارتر کرده است.

بنا بر گفته آنها، دفاتر بنگاه‌های املاک جنوب شهر، این روز‌ها شاهد زد و خورد و دعوا یا استیصال مستأجرانی است که حکم تخلیه گرفته‌اند.

۴ میلیون تهرانی حاشیه‌نشین هستند
مصطفی‌قلی خسروی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک کشور می‌گوید مستأجران زیادی ناچار به مهاجرت از تهران شده‌اند که بخش درخور توجهی از آنان کارگران هستند.

البته دولت تلاش کرد به صورت دستوری وارد بازار اجاره‌بهای مسکن شود که گزارش‌های مراجع آماری و روایت‌های کف و کوچه‌خیابان‌های شهر از اجاره‌نشینی، نشان می‌دهد که موفق نبوده است.

با شیوع کووید۹ در ایران، ستاد کرونا بخش‌نامه‌ای صادر کرد که صاحبخانه‌ها اجازه ندارند برای مستأجران حکم تخلیه بگیرند و حداکثر افزایش مبلغ اجاره‌بهای سالانه ملک در تهران ۲۵ درصد است؛ اما دولت طبق معمول نتوانست به صورت دستوری بازار را مهار کند و در همین بازه زمانی گزارش‌های مرکز آمار و بانک مرکزی در مقاطعی از تورم ۵۰ درصدی اجاره‌بهای مسکن در تهران حکایت دارد.

البته مصوبه ستاد کرونا برای صادرنشدن حکم تخلیه هم چندان قابلیت اجرائی ندارد. نعمت احمدی، حقوق‌دان، در این زمینه توضیح می‌دهد که ستاد کرونا به شورای حل اختلاف ابلاغ کرده که حکم تخلیه صادر نکنند، اما در مواردی که صاحبخانه مدعی می‌شود خودش نیاز به سکونت در خانه داشته یا قصد فروش ملک را دارد، دیگر نمی‌شود کاری کرد و حکم تخلیه صادر می‌شود.

بیت‌الله ستاریان، تحلیلگر اقتصاد مسکن هم وضعیت بازار مسکن را نگران‌کننده می‌داند و معتقد است وضعیت نامساعد اقتصاد کلان کشور، بازار مسکن را هم مانند تمامی بازار‌ها تحت تأثیر قرار داده است.

او می‌گوید که عرضه مسکن نسبت به تقاضا بسیار پایین است و کاهش ساخت‌وساز و صعود قیمت زمین، افزایش قیمت مصالح ساختمانی و دستمزد کارگران و… همه و همه منجر به تورم بالا در بخش مسکن شده و از آن سمت تورم دورقمی موجب شده مسکن از حالت کالای مصرفی خارج شده و به شکل کالای سرمایه‌ای تغییر کارکرد دهد و با ادامه این شرایط و تورم دورقمی این وضعیت ادامه دارد و بسیاری مسکن را نه برای مصرف شخصی که برای حفظ ارزش سرمایه خریداری می‌کنند. این تحلیلگر می‌گوید تداوم شرایط فعلی در بازار مسکن، به رشد حاشیه‌نشینی دامن می‌زند.

در همین زمینه گزارش مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی حاکی از دوبرابرشدن جمعیت زیر خط فقر در سال‌های ۹۶ تا ۹۹ است و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران سال گذشته خبر داد که حدود چهار میلیون نفر از مردم تهران حاشیه‌نشین هستند یا در بافت ناکارآمد و سکونتگاه‌های غیررسمی زندگی می‌کنند.

  • ۳۰۰ هزار واحد مسکن مهر تکمیل نشده است

    ۳۰۰ هزار واحد مسکن مهر تکمیل نشده است

    بر اساس اطلاعات بانکی با وجود گذشته نزدیک به یک دهه از شروع پروژه مسکن مهر، نزدیک به ۳۰۰ هزار واحد مسکونی از این پروژه همچنان باقی مانده و تکمیل نشده است.

  • سوادکوه زیر تیغ ساخت و ساز

    سوادکوه زیر تیغ ساخت و ساز

    ساخت و سازهای انبوه چهره روستای منطقه سوادکوه را به شهری تغییر داده است.

  • گزارش تحولات بازار مسکن شهر تهران در خرداد ماه سال 1400

    گزارش تحولات بازار مسکن شهر تهران در...

    روند نزولی رشد نقطه به نقطه قیمت مسکن معامله شده در شهر تهران در ماه گذشته تداوم یافت؛ بر این اساس متوسط قیمت یک متر مربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده در شهر تهران در خرداد ماه سال جاری نسبت به ماه مشابه سال قبل 56.6 درصد افزایش یافته است، این در حالی است که رشد این نرخ در فروردین و اردیبهشت 1400 به ترتیب، 91.7 و‌ 69.7 درصد بوده است.

  • راه‌اندازی صندوق زمین و ساختمان در بورس کالا از نیمه دوم سال

    راه‌اندازی صندوق زمین و ساختمان در بورس...

    معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی گفت: در صورت صدور مجوزهای مربوطه از سوی سازمان بورس و طبق برنامه‌ها، این صندوق از نیمه دوم سال راه‌اندازی می‌شود.

  • شامخ ساختمان در تیرماه افت کرد/ افزایش چشمگیر قیمت مصالح

    شامخ ساختمان در تیرماه افت کرد/ افزایش...

    گزارش شامخ بخش ساختمان تیرماه نشان می‌دهد نسبت به خردادماه امسال، تیراژ ساخت و ساز کاهش و قیمت نهاده‌های ساختمانی افزایش یافته است.

  • ۴ شهر حاشیه‌ای، بحران بازار مسکن تهران را کنترل کردند

    ۴ شهر حاشیه‌ای، بحران بازار مسکن تهران...

    دبیر کانون سراسری انبوه سازان با بیان اینکه قیمت مسکن در اطراف تهران یک چهارم پایتخت است گفت: اگر این ۴ شهر جدید حاشیه پایتخت نبود چه بسا بحران بازار مسکن عمیق‌تر می‌شد.

  • مدیرکل امور مالیاتی استان قزوین

    مدیرکل امور مالیاتی استان قزوین

    مهلت ارائه اظهارنامه مالیاتی املاک اجاره ای تمدید شد مدیرکل امور مالیاتی استان قزوین گفت: با تصویب ستاد کرونا، مهلت ارایه اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی و صاحبان املاک اجاری یک هفته تمدید شد.

  • حل مشکل مسکن تعامل فراقوه‌ای می‌خواهد

    حل مشکل مسکن تعامل فراقوه‌ای می‌خواهد

    سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس با بیان"مسائل حوزه مسکن و راه نیازمند همکاری بین بخشی و فراقوه‌ای است گفت: باید مشکلات به صورت راهبردی عارضه‌یابی و حل شود.

  •  آیا فردا سه شنبه 26 مرداد 1400 تعطیل رسمی است ؟

    آیا فردا سه شنبه 26 مرداد 1400 تعطیل...

    ساعات کاری ادارات و بانک ها سه شنبه 26 مرداد 1400 : تعطیلی ادارات تهران,تعطیلی ادارات دولتی,تعطیلی ادارات تهران فردا,تعطیلی ادارات تهران کرونا,تهران تعطیل شد,آیا فردا ادارات تهران تعطیل است,تعطیلی ادارات کرونا,وضعیت تعطیلی تهران,آیا فردا ادارات تهران تعطیل است,تهران تعطیل شد,تعطیلی بانکها در پنجشنبه,وضعیت تعطیلی تهران,تعطيلي بانك ها,ساعت کاری بانک ها ۱۴۰۰,تعطیلی تهران فردا,بانک ها فردا باز است

  • بررسی ماهیانه بازار معاملات مسکن شهر تهران

    بررسی ماهیانه بازار معاملات مسکن شهر...

    گزارش تحولات بازار معاملات مسکن شهر تهران در اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ که توسط اداره بررسی ­ها و سیاست ­های اقتصادی بانک مرکزی تهیه و منتشر شده است، مورد بررسی قرار گرفته است

  • واکسیناسیون سراسری خانواده بانک مسکن آغاز شد.

    واکسیناسیون سراسری خانواده بانک مسکن...

    در این طرح قرار است ظرف حداکثر یک هفته تمامی کارکنان بانک اعم از شاغل و بازنشسته واکسینه شوند.

  • علت کمبود سیمان در بازار/ قیمت‌ سیمان کاهش خواهد داشت؟

    علت کمبود سیمان در بازار/ قیمت‌ سیمان...

    در شرایطی که سیمان در بازار ایران کمیاب شده، صادرات آن به عراق و افغانستان ادامه دارد

  • اعطای وام نوسازی بافت فرسوده به ۲۲ هزار واحدمسکونی

    اعطای وام نوسازی بافت فرسوده به ۲۲ هزار...

    عضو هیئت‌مدیره بانک از اعطای تسهیلات به ۲۲ هزار و ۱۰۷ واحد در بافت فرسوده به متقاضیان نوسازی واحدها معادل هزار و ۶۴۵ میلیارد تومان خبر داد.

  • اتاق اصناف مصوبه حمایت از مستأجران را به مشاوران املاک ابلاغ کرد

    اتاق اصناف مصوبه حمایت از مستأجران را...

    اتاق اصناف ایران در اطلاعیه‌ای مصوبه اخیر ستاد ملی مقابله با کرونا در خصوص اجاره املاک مسکونی را ابلاغ کرد.

  • خبرخوش برای مستاجران/مصوبه ستاد ملی کرونا درباره شرایط اجاره املاک مسکونی در سال ۱۴۰۰

    خبرخوش برای مستاجران/مصوبه ستاد ملی...

    متن کامل بند ۱ مصوبات جلسه ۷۲ ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا با موضوع حمایت از خانوارها در زمینه اجاره املاک مسکونی

  • انتقاد یک کارشناس مسکن از ساده‌اندیشی‌ها در حوزه ساخت‌وساز

    انتقاد یک کارشناس مسکن از...

    بنیه مالی خانوار را بالا ببرید انتقاد یک کارشناس مسکن از ساده‌اندیشی‌ها در حوزه ساخت‌وساز/ بنیه مالی خانوار را بالا ببرید

  • افزایش نرخ سود وام مسکن

    افزایش نرخ سود وام مسکن

    شکستن رکورد هزینه وام در تابستان هزینه وام مسکن در روز 17 مرداد ماه رکورد خود در تابستان را شکسته و برای نخستین بار در این فصل به کانال 61 هزار تومان وارد شد. این اتفاق سبب شد تا نرخ سود وام مسکن ارتقا یافته و به 20.9 درصد برسد.

  • آخرین وضعیت بازار مسکن

    آخرین وضعیت بازار مسکن

    معاملات نصف شد بررسی تحولات بازار مسکن در مردادماه ۱۴۰۰ حاکی از آن است که رکود این بخش سنگین‌تر شده و میزان معاملات مسکن نصف شده است.

  • قیمت مسکن در آمریکا نسبت به سال گذشته 23 درصد رشد داشته است.

    قیمت مسکن در آمریکا نسبت به سال گذشته...

    مسکن در آمریکا گران شد به دنبال کاهش شدید در بخش عرضه مسکن، متوسط رشد قیمت خانه ها در بزرگ ترین اقتصاد جهان در سه ماهه دوم امسال به بالاترین سطح خود در طول تاریخ معاصر این کشور رسیده است. نسبت به مدت مشابه سال قبل، رشد قیمت مسکن در آمریکا ۲۳ درصد اندازه گیری شده که این رقم نسبت به بازه مشابه به فصل قبل ۰.۸ درصد افزایش داشته است.

  • سرقت ماسه‌های ساحلی برای ساخت ویلا!

    سرقت ماسه‌های ساحلی برای ساخت ویلا!

    برخی در شهرهای شمالی از ماسه‌های ساحلی برای ساخت خانه استفاده می‌کنند. دبیر انجمن انبوه‌سازان تهران با تایید این خبر می‌گوید: قیمت زمین در شهرهای شمالی جذاب و ساخت و سازهای غیر اصولی رونق گرفته است. عده‌ای از ماسه سواحل برداشت غیرقانونی دارند تا برای بلوک چینی یا دیوار چینی ساختمان‌های غیرمجاز استفاده ‌کنند.