بازار املاک / تحلیل اقتصاددان از آینده بازار مسکن در ایران

تحلیل اقتصاددان از آینده بازار مسکن در ایران

تحلیل اقتصاددان از آینده بازار مسکن در ایران

قیمت مسکن طی سه هفته گذشته، براساس سطح میانگین، کمتر از یک‌درصد، نسبت به متوسط قیمت آبان، افزایش پیدا کرده، اما معاملات به شکل محسوسی بیشتر شده است.

شاخص مسکن  میانگین قیمت ۲۱ روز آذر را ۱۰۸.۵ میلیون تومان در مترمربع نشان می‌دهد. شکل معاملات مسکن در حال حاضر، «قطاری» است. 
بازار مسکن تهران در آذرماه، شکل جدیدی از معاملات را تجربه کرده‌است.
 با وجود فضای کم‌تحرک قیمتی در 21 روز ابتدایی آذر ماه، معاملات به شکل پراکنده افزایش از خود نشان‌داد و البته بخش عمده‌ای از خرید و فروش‌ها در قالب «معاملات قطاری» انجام می‌شود. 
سنجش شاخص روزانه مسکن در روزهای گذشته از آذر ماه، میانگین «قیمت پیشنهادی» واحدهای مسکونی در مناطق 22گانه تهران را‌ ۱۰۸‌میلیون و ۵۰۰‌هزار‌تومان در هر مترمربع نشان می‌دهد. 
این رقم در مقایسه با میانگین یک‌‌‌‌ماهه آبان‌‌‌‌ماه که ۱۰۷‌میلیون و ۸۰۰‌هزار‌تومان بود، ریزنوسان مثبت زیر یک‌درصد را مشخص می‌کند. 
در عین حال، شاخص روزانه مسکن طی این ۲۱ روز نشان می‌دهد متوسط «قیمت پیشنهادی» فروشندگان در برخی روزها به سطح ۱۰۹‌میلیون‌تومان در هر مترمربع رسیده و حتی در مقاطعی سطح ۱۱۰‌میلیون‌تومان را نیز ثبت کرده‌است.
تحلیل تحولات سه هفته گذشته در این بازار حاکی است؛ صرف‌نظر از ثبات نسبی قیمت، بازار با «تحرکات معاملاتی» نسبت به مهر و آبان همراه است.
 این تحرک، هرچند از نظر حجم کلی، در مقایسه با وضعیت رونق بازار، بسیار محدود به‌نظر می‌رسد، اما خرید و فروش‌ها به‌صورت پراکنده در مناطقی از تهران و برای گروهی از آپارتمان‌‌‌‌ها افزایش‌یافته‌است. 
بررسی‌‌‌‌ها نشان می‌دهد معاملات بیش از همه در مناطق جنوبی شهر متمرکز بوده و عمدتا به آپارتمان‌‌‌‌های کم‌‌‌‌متراژ و به‌ویژه با سن بنای بالا اختصاص دارد. 
طی هفته‌های گذشته تمرکز تقاضا به آپارتمان‌‌‌‌هایی اختصاص داشته که میانگین قیمت آنها، تا 4‌ میلیارد‌ تومان و همچنین تا 6‌ میلیارد‌تومان است.

شکل معاملات مسکن «تبدیلی‌‌‌‌ها» چگونه است؟
 تحقیقات میدانی و روایت واسطه‌‌‌‌های ملکی نشان می‌دهد بخش قابل‌توجهی از معاملات انجام‌شده در آذرماه به «تبدیلی‌‌‌‌ها» مربوط بوده‌است؛ 
متقاضیانی که قصد افزایش متراژ واحد مسکونی خود را دارند، اما الزاما به‌دنبال نوساز یا کاهش سن بنا نیستند.
 در این موارد، خریدار با فروش آپارتمان فعلی، به‌دنبال خرید‌واحدی با متراژ بالاتر و سن بنای مشابه یا حتی کمی بیشتر است. 
در مواردی نیز متقاضی تبدیل آپارتمان در بازار معاملات خرید مسکن به‌جای تمرکز بر سن بنا، به‌دنبال ارتقای امکاناتی مانند وجود آسانسور است؛ 
حتی اگر عمر بنای واحد مدنظر برای خرید، بیشتر باشد، از این‌رو آپارتمان‌‌‌‌های با سن متوسط و بالا، بیش از واحدهای نوساز در مرکز توجه این گروه قرار دارند و تمایل به خرید واحدهای کم‌‌‌‌سن در سطح پایینی قرار دارد.
 سهم نوسازها از معاملات نیز بسیار پایین است. به این ترتیب، یک عامل بروزدهنده «ثبات نسبی» قیمت در معاملات مسکن، حذف اثر نوسازها است. 
سازنده‌‌‌‌ها طی ماه‌های گذشته (از سال‌جاری) با تورم 50‌درصدی تولید مسکن روبه‌رو بوده‌اند اما این میزان رشد در قیمت ساخت امکان انعکاس روی قیمت فروش را نداشت.
رکود خرید و قدرت خرید پایین، این امکان را سلب‌کرده و همین باعث‌شده نوسازهایی که در بازار عرضه شده‌اند، مشتری نداشته باشند و مابقی عرضه‌‌‌‌کننده‌‌‌‌ها نیز فعلا عرضه نکنند.
 به لحاظ بودجه‌‌‌‌ای نیز تمرکز تقاضا به‌‌‌‌طور محسوسی بر آپارتمان‌‌‌‌های زیر ۴‌میلیارد‌تومان قرار دارد.
 در شرایط فعلی اقتصاد و محدودیت قدرت خرید خانوارها، این بازه قیمتی که عمدتا در مناطق جنوبی شهر قابل‌دسترس است، بیشترین حجم تقاضا را به خود اختصاص داده‌اند. 
پس از آن، واحدهای تا سقف ۶‌میلیارد‌تومان قرار می‌گیرند و آپارتمان‌‌‌‌های با قیمت‌های بالاتر از این سطح با کم‌ترین میزان تقاضا مواجه هستند.
 بررسی‌‌‌‌ها از بازار مسکن طی 21 روز آذر‌ حاکی است، سرمایه‌گذاران همچنان ترجیح می‌دهند در بازارهای موازی مانند ارز، سکه، طلا و رمز‌‌‌‌ارزها باقی‌بمانند. 
تحرک معاملاتی اخیر در بازار مسکن عمدتا از جنس مصرفی بوده و در این میان، تبدیلی‌‌‌‌ها بیشترین سهم معاملات را به خود اختصاص داده‌اند؛ درحالی‌که سهم خانه‌‌‌‌اولی‌‌‌‌ها محدود و حضور سرمایه‌گذاران کمرنگ است.
دلیل این رفتار، چشم‌‌‌‌اندازی است که افراد برای آینده قیمت مسکن متصور می‌شوند؛ به‌‌‌‌گونه‌‌‌‌ای که انتظار می‌رود رشد قیمت مسکن دست‌‌‌‌کم در کوتاه‌مدت قابل‌‌‌‌توجه نباشد. 
همچنین تفاوت چشمگیر بین نرخ رشد قیمت دلار و قیمت مسکن طی سال‌جاری‌ تا این لحظه‌ اثر معناداری بر «کاهش میل به سرمایه‌گذاری ملکی» داشته‌است.
 طی ماه‌های گذشته از 1404، درحالی‌که قیمت دلار بیش از 10‌درصد افزایش پیدا کرده، قیمت مسکن بدون تغییر مانده‌است. 
ثبات نسبی مسکن هم نتیجه «بی‌‌‌‌میلی به سرمایه‌گذاری» است و هم عاملی برای واردنشدن این دسته از تقاضا به این بازار شده‌است. 
جنس غالب معاملات مسکن که به‌صورت «تبدیلی» انجام می‌‌‌‌شده، قالب دومینویی یا قطاری(فروش به شرط خرید و خرید به شرط فروش) به بازار داده‌است. 
در این نوع معاملات، فروشنده ملک خود را با شرط قطعی‌‌‌‌شدن خرید واحد جایگزین، عرضه می‌کند و در سوی دیگر، خریدار نیز اقدام به معامله را منوط به‌فروش آپارتمان فعلی خود می‌کند.
به این‌ترتیب خرید و فروش یک واحد مسکونی، وابسته به معامله همزمان و متوالی دو یا چند واحد دیگر در همان منطقه یا مناطق دیگر با سطوح قیمتی بسیار متفاوت از هم شده‌است. 
در این شرایط، نقش واسطه‌‌‌‌های ملکی نیز تغییر‌کرده و ارتباط شبکه‌ای میان مشاوران ملکی بیش از گذشته اهمیت یافته‌است.
«معاملات قطاری» به این معناست که انجام یک معامله، وابسته به تکمیل زنجیره‌‌‌‌ای از معاملات در سطوح مختلف قیمتی و مکانی است. 
برای مثال طی هفته‌های اخیر، خریدار متقاضی یک آپارتمان ۵۰ متری در محدوده قیمتی حدود ۵‌میلیارد‌تومان در منطقه5، از فروشنده‌‌‌‌ای خرید می‌کند که خود به‌دنبال‌واحدی با متراژ بالاتر و قیمت حدود ۸‌میلیارد‌تومان در محله‌‌‌‌ای بالاتر است. 
فروشنده واحد ۸‌میلیاردی نیز معامله خود را منوط به خرید آپارتمانی در سطح قیمتی حدود ۲۳‌میلیارد‌تومان در منطقه یک می‌کند و مالک واحد ۲۳‌میلیاردی نیز در پی خرید‌واحدی با قیمت حدود ۴۵‌میلیارد‌تومان است. 
در چنین شرایطی، اگر یکی از حلقه‌‌‌‌های این زنجیره، به‌ویژه در سطوح بالاتر قیمت از فروش منصرف شود، کل قطار معاملات متوقف می‌شود.
کارشناسان اقتصادی، دلیل شکل‌گیری «فروش به شرط خرید» در بازار مسکن را «ریسک معاملات در شرایط تورمی و ناپایداری قیمت دارایی‌های موازی ملک» عنوان می‌کنند که باعث شده‌است فروشنده آپارتمان از ترس «افت ارزش پول نقد خود در زمان بسیار کوتاه»، به‌دنبال «تبدیل آنی» آن با آپارتمان دیگر باشد. 
این مدل معاملات مسکن در حال‌حاضر بسیار کند انجام می‌شود؛ به‌خصوص آنکه اخیرا حجم عرضه نسبت به تقاضا کاهش نیز پیدا کرده‌است.‌
نکته قابل‌توجه دیگر در نتایج تحقیقات میدانی، افزایش تماس‌‌‌‌های تلفنی متقاضیان خرید بدون تبدیل‌‌‌‌شدن بخشی از آنها به بازدید حضوری است.
 بسیاری از متقاضیان در بازار، صرفا در مرحله استعلام و تماس باقی می‌‌‌‌مانند و وارد فاز‌بازدید و مذاکره جدی نمی‌شوند؛ رفتاری که از احتیاط بالا و تردید نسبت به آینده بازار حکایت دارد.
بررسی روندهای جدید بازار نشان می‌دهد واسطه‌‌‌‌های ملکی برای تطبیق با این ساختار تازه معاملات، ناگزیر به بازآرایی شیوه فعالیت خود هستند.
 در شرایطی که معاملات به شکل قطاری انجام می‌شود، فعالیت جزیره‌‌‌‌ای در یک محله یا منطقه کارآیی خود را از دست می‌دهد و تعامل شبکه‌ای میان واسطه‌‌‌‌ها در مناطق مختلف شهری می‌تواند نقش کلیدی در به جریان افتادن معاملات ایفا کند. 
در این چارچوب، اگر بازاری در یک منطقه خاص با قفل معاملاتی مواجه باشد، ارتباط فعال با مناطق دیگر می‌تواند امکان تکمیل زنجیره معاملات و حرکت قطار خرید و فروش را فراهم کند. 
به‌‌‌‌طور کلی، در فضای جدید معاملات مسکن، ایجاد شبکه‌‌‌‌های ارتباطی میان واسطه‌‌‌‌های ملکی، به‌ویژه از طریق بسترهای آنلاین و پلتفرم‌های ملک می‌تواند زمینه بسط معاملات به همه مناطق شهری را فراهم‌کرده و به افزایش کارآیی بازار کمک کند.

  • سود نجومی در جیب اجاره نشین ها

    سود نجومی در جیب اجاره نشین ها

    سامانه "ایران املاک"، که از سال ۱۳۸۸ به عنوان اولین سامانه ثبت قراردادهای ملکی در کشور فعالیت خود را آغاز کرد، پس از ۱۴ سال بدون تغییر اساسی، همچنان به عنوان یک ابزار مهم در بازار مسکن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

  • پیش بینی قیمت مسکن تا پایان فروردین ۱۴۰۴

    پیش بینی قیمت مسکن تا پایان فروردین...

    آینده بازار مسکن با توجه به احتمال اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران طی ماه‌های آینده، یکی از مسائلی است که در روز‌های گذشته به شدت توسط کارشناسان مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته است

  • خبر مهم وام خریداران مسکن ملی

    خبر مهم وام خریداران مسکن ملی

    شهرام ملکی، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید، درباره بسته شدن پرونده مسکن مهر پردیس گفت: مسئولیت ما این است که از تعطیلی پروژه‌های نهضت ملی مسکن و مسکن مهر جلوگیری کنیم و روند اجرایی این پروژه‌ها ادامه یابد. این موضوع از طریق جلسات منظم که خانم وزیر در سطح ملی برگزار می‌کنند، پیگیری می‌شود.

  • ارائه تسهیلات ودیعه مسکن به مددجویان بهزیستی و کمیته امداد

    ارائه تسهیلات ودیعه مسکن به مددجویان...

    در سال ۱۴۰۳ تسهیلات ویژه مسکن محرومان با هدف تامین مسکن اعم از خرید،احداث و پرداخت ودیعه در نظر گرفته شده است.

  • رکود سنگین در بازار مسکن

    رکود سنگین در بازار مسکن

    آنطور که کارشناسان بازار مسکن می‌گویند رکود این بازار در ۱۶ سال اخیر بی‌سابقه بوده و خرید ملک نسبت به ۱۰ سال گذشته، ۳ برابر سخت‌تر شده است!

  • افزایش وام مسکن رسما کلید خورد

    افزایش وام مسکن رسما کلید خورد

    در طرح مسکن ملی، نقش بانک‌ها و پیش‌خریداران به‌طور قابل توجهی تغییر کرده است. بانک‌ها که قرار بود ۷۰ درصد هزینه ساخت مسکن را تأمین کنند، تاکنون نتواسته‌اند یا شاید نخواسته‌اند این وظیفه را به درستی انجام دهند. طبق آمار رسمی، بانک‌ها تنها ۱۶۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات به پروژه‌های مسکن ملی پرداخت کرده‌اند، در حالی که مردم، یعنی ۸۰۰ هزار خانوار ثبت‌نام‌کننده، مجموعاً ۳۰۰ هزار میلیارد تومان آورده نقدی پرداخت کرده‌اند.

  • اطلاعاتی که متقاضیان نهضت ملی مسکن  باید بدانند

    اطلاعاتی که متقاضیان نهضت ملی مسکن ...

    اخیراً فرزانه صادر مالواجرد، وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد که در ۵ سال گذشته فقط ۲۰ هزار واحد مسکونی تحویل شده است و بقیه واحدها در مراحل مختلف فونداسیون، سفت‌کاری، نازک‌کاری و … است.

  • هشدار جدی به خریداران مسکن

    هشدار جدی به خریداران مسکن

    رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور گفت: قولنامه در دادگاه‌ها مورد پذیرش قرار نمی‌گیرد و از رؤسای اتحادیه املاک خواهش دارم به مشاوران املاک این مسئله را تذکر دهند.

  • قیمت تمام شده ساخت واحد‌های نهضت ملی مسکن اعلام شد

    قیمت تمام شده ساخت واحد‌های نهضت ملی...

    عضو انجمن انبوه‌سازان مسکن تهران گفت: میزان آورده متقاضیان در نهضت ملی مسکن به بیش از ۸۰۰ میلیون تومان رسیده که با تسهیلات ساخت قیمت تمام شده به یک میلیارد و۴۰۰ میلیون تومان می‌رسد.

  • شرایط معافیت مالیاتی ۱۰۰ درصدی اجاره‌ بها

    شرایط معافیت مالیاتی ۱۰۰ درصدی اجاره‌...

    بر اساس ماده یک قانون ساماندهی بازار زمین، مسکن و اجاره، موجران در صورتی که با مستأجران خود قرارداد سه‌ساله منعقد کنند، ۱۰۰ درصد از مالیات معاف خواهند بود

  •  متقاضیان ملی مسکن؛ اولویت تحویل با چه کسانی است؟

    متقاضیان ملی مسکن؛ اولویت تحویل با چه...

    طبق برنامه ریزی جدید تمامی متقاضیانی که صاحب فرزند هستند و در قالب طرح جوانی جمعیت قرار می‌گیرند در اولویت تخصیص واحد مسکونی هستند، اما اولویت مربوط به افرادی است که آورده خود را زودتر تکمیل کرده باشند.

  • ترمز افزایش قیمت مسکن کشیده شد

    ترمز افزایش قیمت مسکن کشیده شد

    یک پژوهشگر حوزه مسکن و شهرسازی، گفت: حباب مسکن در شهر‌های کشور به خصوص تهران و مناطق شمالی پایتخت عدد قابل توجهی است. این حباب ناشی از تقاضای سفته‌بازی است.

  •  پزشکیان مستاجران را سورپرایز کرد

    پزشکیان مستاجران را سورپرایز کرد

    بررسی عوامل مالی طرح ناتمام «مسکن ملی» که مسئولیت تأمین هزینه‌های آن بر عهده بانک‌ها و احتمالاً بودجه سال‌های آینده خواهد بود، نشان می‌دهد که با قیمت‌های کنونی، حداقل ۶۰۵ همت منابع بانکی لازم است تا به‌عنوان وام ساخت، برای احداث خانه‌های ۱.۸ میلیون پیش‌خریدار قطعی پرداخت شود

  • شاه کلید حل مشکل مسکن در ایران چیست؟

    شاه کلید حل مشکل مسکن در ایران چیست؟

    با توجه به بالا بودن قیمت زمین در کلان شهر‌ها در جهت استفاده بهینه از زمین برای ساخت طرح مسکن اقتصادی در بافت‌های فرسوده وشهر‌های کوچک اطراف کلان شهر‌ها (اقماری) به زودی کاربردی و اجرایی می‌شود.

  • 2 بار وام اجاره خانه برای 3 گروه از مستاجران در سال 1403

    2 بار وام اجاره خانه برای 3 گروه از...

    براساس مصوبه شورای پول و اعتبار، سقف مبلغ تسهیلات کمک‌ودیعه مسکن برای سال ۱۴۰۳ در شهر تهران ۲۰۰ میلیون تومان، در مراکز استان‌ها ۱۵۰ میلیون تومان، در سایر شهرها ۱۰۰ میلیون تومان و در مناطق روستایی ۴۰ میلیون تومان تعیین شده است. طبق این مصوبه، سود تسهیلات کمک‌ودیعه مسکن ۲۳ درصد و حداکثر دوره بازپرداخت آن ۵ سال تعیین شده است.

  • وام یک میلیاردی دولت برای مستاجران

    وام یک میلیاردی دولت برای مستاجران

    برای دریافت این وام متقاضی باید ابتدا ۲۵۰ میلیون تومان برای خرید اوراق هزینه کند، سپس حدود ۵۰ میلیون تومان در دفترخانه پرداخت کند که رقم دریافتی حاصل از کسر این هزینه‌ها حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیون تومان خواهد بود که با این مبلغ دریافتی، متقاضی تنها می‌تواند ۸ الی ۱۰ متر از یک واحد مسکونی را خریداری کند، از سوی دیگر عده کمی توان حجم بازپرداخت این وام را خواهند داشت.

  •  اجرای طرح وام ارزان برای خرید خانه

    اجرای طرح وام ارزان برای خرید خانه

    با هزینه ساخت یک واحد ۸۰ متری در پرند، می‌توان یک واحد ۴۰ متری در تهران خرید

  • مالیات زمین و مسکن در بودجه ۱۴۰۴ چگونه محاسبه می‌شود؟

    مالیات زمین و مسکن در بودجه ۱۴۰۴ چگونه...

    بر اساس جزئیاتی که از لایحه بودجه ۱۴۰۴ منتشر شده، زمین‌های فاقد اعیانی دارای کاربری مسکونی، اداری و تجاری، و واحدهای مسکونی که ارزش هر یک از آنها بیش از پانصد میلیارد (۵۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال باشد، مازاد بر این مبلغ مشمول مالیات به میزان دو در هزار می‌شوند. این مالیات بر عهده شخصی است که در ابتدای سال ۱۴۰۴ مالک املاک فوق بوده است.

  • دلیل اصلی افزایش قیمت مسکن چیست؟

    دلیل اصلی افزایش قیمت مسکن چیست؟

    اقدامات عمدی نظیر انحصار زمین و عدم الحاق آن به محدوده شهر، باعث افزایش بی‌رویه قیمت مسکن است.

  • شرایط ثبت نام وام 200 میلیونی مستاجران

    شرایط ثبت نام وام 200 میلیونی مستاجران

    سقف وام ودیعه مسکن اعلام شده و با رعایت شرایط ثبت نام وام ودیعه مسکن ۱۴۰۳، به سامانه خودنویس مراجعه کرده و برای صفر کردن حق الزحمه‌های میلیونی پرداخت می‌کنیم. همچنین یادآور می‌شویم که در ماه خرداد سال گذشته، نمایندگان مجلس شورای اسلامی با تصویب ماده ۱۱ طرح دو فوریتی کنترل و تنظیم اجاره و قیمت‌گذاری مسکونی‌ها موافقت کردند.

  • معاملات مسکن همچنان روند خوبی ندارد

    معاملات مسکن همچنان روند خوبی ندارد

    جدیدترین گزارش بانک مرکزی از معاملات بازار مسکن در مردادماه نشان می دهد که قیمت مسکن در مردادماه ۱۴۰۳ نسبت به آذرماه ۱۴۰۲، با رشد ۴۷ درصدی همراه بوده است.