بازار املاک / تحلیل اقتصاددان از آینده بازار مسکن در ایران

تحلیل اقتصاددان از آینده بازار مسکن در ایران

تحلیل اقتصاددان از آینده بازار مسکن در ایران

قیمت مسکن طی سه هفته گذشته، براساس سطح میانگین، کمتر از یک‌درصد، نسبت به متوسط قیمت آبان، افزایش پیدا کرده، اما معاملات به شکل محسوسی بیشتر شده است.

شاخص مسکن  میانگین قیمت ۲۱ روز آذر را ۱۰۸.۵ میلیون تومان در مترمربع نشان می‌دهد. شکل معاملات مسکن در حال حاضر، «قطاری» است. 
بازار مسکن تهران در آذرماه، شکل جدیدی از معاملات را تجربه کرده‌است.
 با وجود فضای کم‌تحرک قیمتی در 21 روز ابتدایی آذر ماه، معاملات به شکل پراکنده افزایش از خود نشان‌داد و البته بخش عمده‌ای از خرید و فروش‌ها در قالب «معاملات قطاری» انجام می‌شود. 
سنجش شاخص روزانه مسکن در روزهای گذشته از آذر ماه، میانگین «قیمت پیشنهادی» واحدهای مسکونی در مناطق 22گانه تهران را‌ ۱۰۸‌میلیون و ۵۰۰‌هزار‌تومان در هر مترمربع نشان می‌دهد. 
این رقم در مقایسه با میانگین یک‌‌‌‌ماهه آبان‌‌‌‌ماه که ۱۰۷‌میلیون و ۸۰۰‌هزار‌تومان بود، ریزنوسان مثبت زیر یک‌درصد را مشخص می‌کند. 
در عین حال، شاخص روزانه مسکن طی این ۲۱ روز نشان می‌دهد متوسط «قیمت پیشنهادی» فروشندگان در برخی روزها به سطح ۱۰۹‌میلیون‌تومان در هر مترمربع رسیده و حتی در مقاطعی سطح ۱۱۰‌میلیون‌تومان را نیز ثبت کرده‌است.
تحلیل تحولات سه هفته گذشته در این بازار حاکی است؛ صرف‌نظر از ثبات نسبی قیمت، بازار با «تحرکات معاملاتی» نسبت به مهر و آبان همراه است.
 این تحرک، هرچند از نظر حجم کلی، در مقایسه با وضعیت رونق بازار، بسیار محدود به‌نظر می‌رسد، اما خرید و فروش‌ها به‌صورت پراکنده در مناطقی از تهران و برای گروهی از آپارتمان‌‌‌‌ها افزایش‌یافته‌است. 
بررسی‌‌‌‌ها نشان می‌دهد معاملات بیش از همه در مناطق جنوبی شهر متمرکز بوده و عمدتا به آپارتمان‌‌‌‌های کم‌‌‌‌متراژ و به‌ویژه با سن بنای بالا اختصاص دارد. 
طی هفته‌های گذشته تمرکز تقاضا به آپارتمان‌‌‌‌هایی اختصاص داشته که میانگین قیمت آنها، تا 4‌ میلیارد‌ تومان و همچنین تا 6‌ میلیارد‌تومان است.

شکل معاملات مسکن «تبدیلی‌‌‌‌ها» چگونه است؟
 تحقیقات میدانی و روایت واسطه‌‌‌‌های ملکی نشان می‌دهد بخش قابل‌توجهی از معاملات انجام‌شده در آذرماه به «تبدیلی‌‌‌‌ها» مربوط بوده‌است؛ 
متقاضیانی که قصد افزایش متراژ واحد مسکونی خود را دارند، اما الزاما به‌دنبال نوساز یا کاهش سن بنا نیستند.
 در این موارد، خریدار با فروش آپارتمان فعلی، به‌دنبال خرید‌واحدی با متراژ بالاتر و سن بنای مشابه یا حتی کمی بیشتر است. 
در مواردی نیز متقاضی تبدیل آپارتمان در بازار معاملات خرید مسکن به‌جای تمرکز بر سن بنا، به‌دنبال ارتقای امکاناتی مانند وجود آسانسور است؛ 
حتی اگر عمر بنای واحد مدنظر برای خرید، بیشتر باشد، از این‌رو آپارتمان‌‌‌‌های با سن متوسط و بالا، بیش از واحدهای نوساز در مرکز توجه این گروه قرار دارند و تمایل به خرید واحدهای کم‌‌‌‌سن در سطح پایینی قرار دارد.
 سهم نوسازها از معاملات نیز بسیار پایین است. به این ترتیب، یک عامل بروزدهنده «ثبات نسبی» قیمت در معاملات مسکن، حذف اثر نوسازها است. 
سازنده‌‌‌‌ها طی ماه‌های گذشته (از سال‌جاری) با تورم 50‌درصدی تولید مسکن روبه‌رو بوده‌اند اما این میزان رشد در قیمت ساخت امکان انعکاس روی قیمت فروش را نداشت.
رکود خرید و قدرت خرید پایین، این امکان را سلب‌کرده و همین باعث‌شده نوسازهایی که در بازار عرضه شده‌اند، مشتری نداشته باشند و مابقی عرضه‌‌‌‌کننده‌‌‌‌ها نیز فعلا عرضه نکنند.
 به لحاظ بودجه‌‌‌‌ای نیز تمرکز تقاضا به‌‌‌‌طور محسوسی بر آپارتمان‌‌‌‌های زیر ۴‌میلیارد‌تومان قرار دارد.
 در شرایط فعلی اقتصاد و محدودیت قدرت خرید خانوارها، این بازه قیمتی که عمدتا در مناطق جنوبی شهر قابل‌دسترس است، بیشترین حجم تقاضا را به خود اختصاص داده‌اند. 
پس از آن، واحدهای تا سقف ۶‌میلیارد‌تومان قرار می‌گیرند و آپارتمان‌‌‌‌های با قیمت‌های بالاتر از این سطح با کم‌ترین میزان تقاضا مواجه هستند.
 بررسی‌‌‌‌ها از بازار مسکن طی 21 روز آذر‌ حاکی است، سرمایه‌گذاران همچنان ترجیح می‌دهند در بازارهای موازی مانند ارز، سکه، طلا و رمز‌‌‌‌ارزها باقی‌بمانند. 
تحرک معاملاتی اخیر در بازار مسکن عمدتا از جنس مصرفی بوده و در این میان، تبدیلی‌‌‌‌ها بیشترین سهم معاملات را به خود اختصاص داده‌اند؛ درحالی‌که سهم خانه‌‌‌‌اولی‌‌‌‌ها محدود و حضور سرمایه‌گذاران کمرنگ است.
دلیل این رفتار، چشم‌‌‌‌اندازی است که افراد برای آینده قیمت مسکن متصور می‌شوند؛ به‌‌‌‌گونه‌‌‌‌ای که انتظار می‌رود رشد قیمت مسکن دست‌‌‌‌کم در کوتاه‌مدت قابل‌‌‌‌توجه نباشد. 
همچنین تفاوت چشمگیر بین نرخ رشد قیمت دلار و قیمت مسکن طی سال‌جاری‌ تا این لحظه‌ اثر معناداری بر «کاهش میل به سرمایه‌گذاری ملکی» داشته‌است.
 طی ماه‌های گذشته از 1404، درحالی‌که قیمت دلار بیش از 10‌درصد افزایش پیدا کرده، قیمت مسکن بدون تغییر مانده‌است. 
ثبات نسبی مسکن هم نتیجه «بی‌‌‌‌میلی به سرمایه‌گذاری» است و هم عاملی برای واردنشدن این دسته از تقاضا به این بازار شده‌است. 
جنس غالب معاملات مسکن که به‌صورت «تبدیلی» انجام می‌‌‌‌شده، قالب دومینویی یا قطاری(فروش به شرط خرید و خرید به شرط فروش) به بازار داده‌است. 
در این نوع معاملات، فروشنده ملک خود را با شرط قطعی‌‌‌‌شدن خرید واحد جایگزین، عرضه می‌کند و در سوی دیگر، خریدار نیز اقدام به معامله را منوط به‌فروش آپارتمان فعلی خود می‌کند.
به این‌ترتیب خرید و فروش یک واحد مسکونی، وابسته به معامله همزمان و متوالی دو یا چند واحد دیگر در همان منطقه یا مناطق دیگر با سطوح قیمتی بسیار متفاوت از هم شده‌است. 
در این شرایط، نقش واسطه‌‌‌‌های ملکی نیز تغییر‌کرده و ارتباط شبکه‌ای میان مشاوران ملکی بیش از گذشته اهمیت یافته‌است.
«معاملات قطاری» به این معناست که انجام یک معامله، وابسته به تکمیل زنجیره‌‌‌‌ای از معاملات در سطوح مختلف قیمتی و مکانی است. 
برای مثال طی هفته‌های اخیر، خریدار متقاضی یک آپارتمان ۵۰ متری در محدوده قیمتی حدود ۵‌میلیارد‌تومان در منطقه5، از فروشنده‌‌‌‌ای خرید می‌کند که خود به‌دنبال‌واحدی با متراژ بالاتر و قیمت حدود ۸‌میلیارد‌تومان در محله‌‌‌‌ای بالاتر است. 
فروشنده واحد ۸‌میلیاردی نیز معامله خود را منوط به خرید آپارتمانی در سطح قیمتی حدود ۲۳‌میلیارد‌تومان در منطقه یک می‌کند و مالک واحد ۲۳‌میلیاردی نیز در پی خرید‌واحدی با قیمت حدود ۴۵‌میلیارد‌تومان است. 
در چنین شرایطی، اگر یکی از حلقه‌‌‌‌های این زنجیره، به‌ویژه در سطوح بالاتر قیمت از فروش منصرف شود، کل قطار معاملات متوقف می‌شود.
کارشناسان اقتصادی، دلیل شکل‌گیری «فروش به شرط خرید» در بازار مسکن را «ریسک معاملات در شرایط تورمی و ناپایداری قیمت دارایی‌های موازی ملک» عنوان می‌کنند که باعث شده‌است فروشنده آپارتمان از ترس «افت ارزش پول نقد خود در زمان بسیار کوتاه»، به‌دنبال «تبدیل آنی» آن با آپارتمان دیگر باشد. 
این مدل معاملات مسکن در حال‌حاضر بسیار کند انجام می‌شود؛ به‌خصوص آنکه اخیرا حجم عرضه نسبت به تقاضا کاهش نیز پیدا کرده‌است.‌
نکته قابل‌توجه دیگر در نتایج تحقیقات میدانی، افزایش تماس‌‌‌‌های تلفنی متقاضیان خرید بدون تبدیل‌‌‌‌شدن بخشی از آنها به بازدید حضوری است.
 بسیاری از متقاضیان در بازار، صرفا در مرحله استعلام و تماس باقی می‌‌‌‌مانند و وارد فاز‌بازدید و مذاکره جدی نمی‌شوند؛ رفتاری که از احتیاط بالا و تردید نسبت به آینده بازار حکایت دارد.
بررسی روندهای جدید بازار نشان می‌دهد واسطه‌‌‌‌های ملکی برای تطبیق با این ساختار تازه معاملات، ناگزیر به بازآرایی شیوه فعالیت خود هستند.
 در شرایطی که معاملات به شکل قطاری انجام می‌شود، فعالیت جزیره‌‌‌‌ای در یک محله یا منطقه کارآیی خود را از دست می‌دهد و تعامل شبکه‌ای میان واسطه‌‌‌‌ها در مناطق مختلف شهری می‌تواند نقش کلیدی در به جریان افتادن معاملات ایفا کند. 
در این چارچوب، اگر بازاری در یک منطقه خاص با قفل معاملاتی مواجه باشد، ارتباط فعال با مناطق دیگر می‌تواند امکان تکمیل زنجیره معاملات و حرکت قطار خرید و فروش را فراهم کند. 
به‌‌‌‌طور کلی، در فضای جدید معاملات مسکن، ایجاد شبکه‌‌‌‌های ارتباطی میان واسطه‌‌‌‌های ملکی، به‌ویژه از طریق بسترهای آنلاین و پلتفرم‌های ملک می‌تواند زمینه بسط معاملات به همه مناطق شهری را فراهم‌کرده و به افزایش کارآیی بازار کمک کند.

  • پیش‌بینی عجیب درباره قیمت مسکن در سال‌های آینده

    پیش‌بینی عجیب درباره قیمت مسکن در...

    مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران با اشاره به رکود شدید در بازار مسکن اعلام کرد: رکود خرید و فروش مسکن در بهار امسال نسبت به سال گذشته ۱۰۰ درصد افزایش داشته و قیمت‌های فعلی به دلیل عوامل روانی و اجتماعی واقعی نیستند.

  • سکه شدن وضع مستاجران و مشاوران املاک

    سکه شدن وضع مستاجران و مشاوران املاک

    سامانه‌های الکترونیک ثبت قراردادهای اجاره و خرید و فروش مسکن، نقش مهمی در شفاف‌سازی و ساماندهی بازار مسکن ایفا می‌کنند.

  • کاهش تولید مسکن و افزایش قیمت تمام شده

    کاهش تولید مسکن و افزایش قیمت تمام شده

    در شرایطی که آمارها از کاهش صدور پروانه ساخت و ساز در کشور حکایت دارد، فعالان صنعت ساختمان از افزایش قیمت تمام شده ساخت سخن می گویند؛ موضوعی که آینده بازار مسکن را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

  • کاهش قیمت مسکن در شمال تهران

    کاهش قیمت مسکن در شمال تهران

    در شمال تهران قیمت‌های پیشنهادی مسکن از حدود 250 میلیون تومان به حدود 200 تا 220 میلیون تومان به ازای هر متر مربع کاهش یافته، با این حال بازار مسکن در بخش خرید و فروش کاملا راکد است.

  • سود مسکن از سود بانکی هم کم‌تر شد

    سود مسکن از سود بانکی هم کم‌تر شد

    ثبات بازار ارز، نرسیدن قیمت طلا به سطح پیش‌بینی‌شده و اضافه شدن ریسک‌های ناشی از جنگ، عوامل اصلی رکود فعلی هستند.

  •  بازار اجاره در وضعیت نیمه‌تعلیق

    بازار اجاره در وضعیت نیمه‌تعلیق

    در شرایطی که بازار اجاره مسکن از رکود نسبی و کاهش تقاضا در برخی مناطق کم‌برخوردار خبر می‌دهد، نبود نظارت کافی و بلاتکلیفی اقتصادی باعث شده این آرامش موقت، به فرصتی برای سودجویی برخی مشاوران املاک و مالکان تبدیل شود.

  • خانه‌ای برای فروش نیست؛ سرمایه‌ها به طلا و دلار پناه بردند

    خانه‌ای برای فروش نیست؛ سرمایه‌ها به...

    رکود بازار مسکن وارد دوران بی‌سابقه‌ای شده است. از سویی قدرت خرید افرادی که به دنبال خرید مسکن هستند، به شدت کاهش پیدا کرده و از سویی دیگر افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز و رکود ناشی از شوک جنگ باعث عدم تمایل سازندگان و صاحبان ملک به فروش واحدهای مسکونی شده است.

  • کلید قفل بازار مسکن

    کلید قفل بازار مسکن

    در شرایطی که ریسک کشور افزایش می‌یابد، هر دو گروه اصلی متقاضیان مسکن، یعنی مصرف‌کنندگان نهایی و سرمایه‌گذاران ملکی، از بازار خارج می‌شوند.

  • پرداخت وام جدید اجاره به ۶۶ هزار متقاضی

    پرداخت وام جدید اجاره به ۶۶ هزار متقاضی

    آن‌طور که معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده نظام بانکی از اردیبهشت امسال تا کنون ۶۶ هزار فقره تسهیلات جدید ودیعه مسکن به متقاضیان پرداخت کرده است.

  • رکورد بی سابقه بازار مسکن

    رکورد بی سابقه بازار مسکن

    تقریباً هیچ خریدار اولی در بازار وجود ندارد و تقاضای مصرفی به مرز صفر رسیده است.

  • ریزش شدید قیمت مسکن در بالاشهر تهران

    ریزش شدید قیمت مسکن در بالاشهر تهران

    قیمت برخی فایل‌های ملکی بخصوص در مناطق شمالی تهران به شکل محسوسی کاهش یافته است و قیمت مسکن در این مناطق کاهش ۱۵ تا ۳۰ درصدی را ثبت کرده است.

  • بازار مسکن یک نفس راحت می‌کشد

    بازار مسکن یک نفس راحت می‌کشد

    کارشناسان صنفی می گویند خروج اتباع غیرمجاز افغانستانی باعث کاهش نسبی فشاربر بازارمسکن اجاره ای شده وعرضه مسکن دربرخی نقاط را افزایش داده است.

  • مسکن قفل شد، قیمت ریخت

    مسکن قفل شد، قیمت ریخت

    بازار مسکن طی دو سال اخیر با رکود سنگینی مواجه شده است و شاهد آن بودیم که معاملات بازار مسکن هر روز کاهش قابل توجهی را تجربه می‌کند.

  • بازار اجاره مسکن برای مستاجران آرام می‌شود؟

    بازار اجاره مسکن برای مستاجران آرام...

    با رسیدن فصل اجاره مسکن شاهد آن هستیم نرخ ها در برخی از مناطق کاهشی و در برخی از مناطق با رشد قیمت رو‌به‌رو شده است.

  • بازار مسکن پس از خروج گسترده اتباع به کدام سمت می‌رود؟

    بازار مسکن پس از خروج گسترده اتباع به...

    خروج گسترده اتباع غیرمجاز از کشور، زمینه‌ساز کاهش قیمت مسکن و اجاره‌بها و ورود بازار به دوره‌ای از ثبات شده است.

  • رکود سنگین در بازار ملک

    رکود سنگین در بازار ملک

    گزارش‌های میدانی حاکی از آن است که قیمت فایل‌های فروش در تهران ۸.۵ درصد افت کرده است. همچنین قیمت مسکن در برخی محله‌های منطقه یک، سه و حتی بخش‌هایی از منطقه دو، نسبت به یک ماه گذشته ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش یافته است.

  • خروج اتباع افغان قیمت مسکن در تهران را کاهش داد

    خروج اتباع افغان قیمت مسکن در تهران را...

    مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که با شدت گرفتن خروج اتباع، عرضه مسکن در بخش املاک کلنگی به‌ویژه در مناطق پایین‌شهر افزایش یافته است.

  • ربزش سنگین قیمت مسکن در راه است

    ربزش سنگین قیمت مسکن در راه است

    خریداران واقعی نباید فریب تحلیل‌های هیجانی را بخورند؛ کاهش قیمت اگر هم رخ دهد، تدریجی و غیرقابل لمس خواهد بود.

  • پشت پرده سقوط آزاد قیمت مسکن

    پشت پرده سقوط آزاد قیمت مسکن

    باتوجه به داده های مرکز آمار ایران، نرخ تورم بخش مسکن در خردادماه ۱۴۰۴ روندی کاهشی داشته است که به نظر می رسد این روند کاهشی بیشتر از آنکه به دلیل ساماندهی بازار خرید و فروش ملک باشد ناشی از عوامل دیگری است.

  • وضعیت بازار مسکن بعد از جنگ ۱۲ روزه

    وضعیت بازار مسکن بعد از جنگ ۱۲ روزه

    در بخش مسکن شرایط مثل ماه‌های گذشته است و رونق چندانی نداشته.

  •  خبر مهم برای خریداران مسکن ملی

    خبر مهم برای خریداران مسکن ملی

    اصلی‌ترین مانع، کم‌کاری شبکه بانکی در پرداخت وام‌های مسکن و بی‌توجهی به قانون جهش تولید مسکن است.