ایران شناسی / پل ورگان

پل ورگان

پل ورگان

گمنامی پل فلاورجان در میان پل‌های اصفهان/ وقتی تنها پل 2 قوسی زاینده‌رود از دید گردشگران مخفی می‌ماند پل‌های تاریخی فلاورجان یا همان «وَرگان» و پل بابا محمود ۲ پل تاریخی شهرستان فلاورجان هستند که همه ساله میزبان گردشگران داخلی و خارجی می‌شوند، پل فلاورجان تنها پل تاریخی ۲ قوسی ساخته شده بر روی رودخانه زاینده‌رود به شمار می‌رود.

هرگاه سخن از پل‌هایی قدیمی و تاریخی ساخته شده بر روی زاینده‌رود به میان می‌آید همگان سی‌وسه‌پل، پل خواجو و پل‌هایی از این دست که خود معماری شاخصی دارند را به یاد می‌آورند اما ذهن مردمان ایران‌زمین، کمتر با نام «پل فلاورجان» یا همان «پل وَرگان» دوست و رفاقت دارد و آن را به یاد می‌آورد، پلی که معماری خاص آن می‌تواند میعادگاه متفاوتی و جذابی برای حضور گردشگران به ویژه گردشگران تخصصی به شمار آید.

پل تاریخی فلاورجان تنها پل 2 قوسی ساخته شده بر روی رودخانه زاینده‌رود است که در شهر فلاورجان با نام قدیمی «ورگان» احداث شده است که نام قدیمی «پل ورگان» از نام شهر گرفته شده است، این پل تنها پل یادگار دوران صفویه است که بر خلاف پل‌هایی همچون سی‌وسه‌پل و خواجو به جای اینکه راه مستقیم را در پیش گیرد 

راست‌قامتی را برگزیند در برابر پیچش آب‌های خروشان زاینده‌رود خم شده و با قوس و انحنایی که دارد همانند سدی برای هدایت آب‌های پرتلاطم زاینده‌رود قد علم کند، این پل علاوه بر انحنایی که در طول خود دارد در عرض نیز دارای انحنا است و ارتفاع وسط پل بیشتر از ابتدا و انتهای آن است این موضوع نمای ویژه‌ای به پل تاریخی فلاورجان بخشیده است.

پل فلاورجان با طول نزدیک به 150 متر یکی از طولانی‌ترین پل‌ها ساخته شده بر روی زاینده‌رود محسوب می‌شود و دارای 18 دهانه بزرگ و کوچک است. گفته می‌شود کتیبه مرمرینی بر روی دیواره‌های این پل قرار داشته و قدمت آن را به بیش از 400 سال پیش می‌رساند و گفته می‌شود این کتیبه در سال 1386 هجری شمسی به سرقت رفته است البته کارشناسان وجود این سنگ‌نوشته را تأیید نکرده‌اند.


از سوی دیگر محققان و باستان‌شناسان در تحقیقات جدید خود، مصالحی مربوط به دوران ساسانی پیدا کرده‌اند و در دوران‌های مختلف پل فلاورجان به واسطه وقوع سیلاب تخریب شده و در دوره صفویه با استفاده از مصالح همان زمان و مصالح قبلی بازسازی شده است البته این نظر هنوز تأیید نشده است.      

معماری پل تاریخی فلاورجان برای بازدیدکنندگان حرف‌های تازه‌ای دارد، مصالح غالب به کار رفته در ساخت این پل شامل مصالح سنگی و آجری است و گچ و ساروج از جمله ملات به کار رفته در ساخت آن است، پایه‌ها با سنگ و دهانه‌ها با آجر ساخته شده است، البته اگر خوب نگاه کنیم 8 چشمه طاق کوچک در بالای دهانه‌های پل خودنمایی می‌کند که این چشمه طاق‌ها افزون بر کاهش فشار پل، آب‌های طغیانی را از خود عبور می‌داده است و زیبایی منحصر به فردی را به پل بخشیده است.

حافظ کریمیان رئیس نمایندگی میراث فرهنگی شهرستان فلاورجان گفت: شاید بتوان گفت که در گذشته جلوی پل را می‌بستند و با جمع شدن آب، جشن «آب‌پاشان» را در دوره صفویه برگزار می‌کردند.

پل فلاورجان در بستر بسیار محکم ساخته شده است و این موضوع نشان می‌دهد که موضوع خاک‌شناسی و مهندسی خاک برای احداث این پل انجام شده است چراکه این پل یکی از شاه‌راه‌های ارتباطی بین مردم خوزستان و اصفهان بوده است.

عرض واقعی پل 4 متر است که در دهه 40 هجری شمسی توسط اداره راه وقت، برای اینکه کامیون‌ها بتوانند تجهیزات کارخانه ذوب‌آهن اصفهان را از آن عبور دهند به اصلاح پل‌ را تقویت کرده و با استفاده از مصالح جدید لایه ضخیمی از «بتن» بر روی پل می‌ریزند و عرض پل را از هر طرف حدود یک متر اضافه می‌کنند. 

هر چند این پل در حال حاضر محل عبور خودروها است و بر روی آن لایه آسفالت کشیده شده است اما مسئولان شهرستانی بر آن هستند تا نمای این پل به نمای قدیمی و تاریخی بازگردانند یعنی پل را پس از بازسازی و بسترسازی، سنگفرش کرده و نرده‌های آهنی آن را جمع کرده و دیوارها آجری به سبک قدیم را بر روی آن بسازند و آن را به پیاده راهی برای رهگذران مبدل سازند. 

مسئول نمایندگی میراث فرهنگی شهرستان فلاورجان در این رابطه می‌گوید: جدا کردن لایه بتن از پل نیازمند کار کارشناسی بسیار دقیقی است و تا تکمیل شدن تحقیقات نمی‌توان نظر نهایی را درباره جداسازی بتن از آجرها پل اعلام کرد، پل تاریخی فلاورجان از نظر قدمت بسیار ارزشمند است و حفظ و نگهداری و احیاء آن با همکاری میراث فرهنگی و شهرداری فلاورجان در دستور کار قرار دارد.

همچنین تصاویر قدیمی که در دست مردم محلی است نشان می‌دهد که برج‌های کوچکی در 2 طرف پل وجود داشته است که بر اساس تصاویر می‌توان آن را بازسازی کرد، البته به گفته مردم فلاورجان یک آسیاب آبی و کاروان‌سرا در کنار پل ورگان وجود داشته است که با گذشت زمان از بین رفته است.

در هر حال پل تاریخی فلاورجان یکی از پل‌های مهم ارتباطی میان مردم اهواز و اصفهان در گذشته بوده و قبل از دوره معاصر مسافران از شهر ایذه برای رسیدن به اصفهان از منطقه فلاورجان(ورگان) و یا «سهروفیروزان» عبور می‌کردند و از پل‌های تاریخی فلاورجان و «بابا محمود پیربکران» می‌گذشتند.
در لغت‌نامه دهخدا آمده است که پل فلاورجان با پل بابا محمود 2 فرسخ فاصله دارد.



پل بابا محمود

پل تاریخی بابا محمود در بخش پیربکران از توابع شهرستان فلاورجان قرار دارد، این پل دارای 16 دهانه منحنی، 150 متر طول و 4 متر عرض است. ای پل شهر فیروزان قدیم را به اصفهان متصل می‌کرده است.

در دهه 40 هجری شمسی بر روی پل بابا محمود همانند پل ورگان لایه‌ای از بتن ریخته می‌شود تا کامیون‌ها بتوانند تجهیزات کارخانه ذوب‌آهن را از آن عبور دهند، البته در این بتن‌ریزی عرض پل بابا محمود بر خلاف پل فلاورجان اضافه نشده است.

قدمت این پل را تا 800 سال پیش از این و دوره مغول گفته‌اند، همچنین گفته شده این پل توسط حاکم محلی که دست نشانده ایلخان مغول بود بنام اولجایتو و نامش بابا محمود پدر محمد اشترگانی است پی‌ریزی و ساخته شده است.

در ساخت پل بابا محمود از سنگ و ملات ساروج استفاده شده است و ساختار آجری دارد. همچنین باید اشاره کرد که این پل پس از پل شهرستان قدیمی ترین پل بر روی زاینده رود است و در قدیم جاده اصفهان به شیراز از این پل می‌گذشته است.

  • با کمترین هزینه بیشترین لذت از سفر

    با کمترین هزینه بیشترین لذت از سفر

    چگونه میتوانیم با کمترین هزینه بیشترین لذت را از سفر خود ببریم؟ سفر کم هزینه به کیش جزیره کیش یکی از مهم ترین قطب های گردشگری ایران شناخته می‌شود که هر ساله پذیرای صدها هزار گردشگر از سرتاسر نقاط کشور است. فرقی نمی‌کند تابستان باشد یا زمستان، هر زمان به کیش سفر کنید با جمعیت زیادی از مسافران روبه‌رو می‌شوید.

  • روستا و بندر لافت قشم

    روستا و بندر لافت قشم

    روستای لافت و بندر لافت قشم یکی از زیباترین روستاهای جزیره قشم به حساب می­‌آید. این روستا را به عنوان بندر تاریخی لافت نیز می­‌شناسند. غروب آفتاب در این روستا چشم‌­انداز بی­نظیری خلق می­‌کند. این بندر قابلیت آن را دارد که در لحظه اول شما را شیفته خود کند. معماری‌­های زیبای این روستا در کنار فرهنگ مردم روستای لافت، جاذبه‌­های تاریخی و چشم­اندازهای طبیعی همگی از زیبایی‌­های این منطقه محسوب می­‌شوند.

  • خانه لاری‌ها تاریخیه یزد

    خانه لاری‌ها تاریخیه یزد

    شهر یزد را می‌توان یکی از نمادهای فرهنگی ایران دانست که از اهمیت و ارزش بسیار بالایی برخوردار است. بناها و خانه ‌های تاریخی یزد به دلیل آنکه در بافت کویری قرار گرفته‌اند، به سبک خاصی ساخته شده و از ویژگی‌های خاصی برخوردارند. شهر یزد به دلیل بهره‌مندی از آثار تاریخی و بناهای قدیمی از شهرت خاصی در میان سایر شهرهای ایران برخوردار بوده و لقب عروس کویر ایران به حق برازنده آن است. در ادامه به معرفی و فلسفه کهن خانه های تاریخی یزد خواهیم پرداخت؛ همراه جاباما باشید.

  •  معماری ۵ هزارساله سیستان و بلوچستان

    معماری ۵ هزارساله سیستان و بلوچستان

    معماری غنی سیستان و بلوچستان قدمتی به درازای تاریخ ۵ هزارساله منطقه دارد که متأسفانه مغفول مانده و معماری بی‌هویت غربی جای آن را گرفته است.از قدیم‌الایام مسکن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و شاید اولین نیازهای بشر مطرح بوده است و طبق تعریف کوچک‌ترین عنصر سکونتگاه‌ها را تشکیل می‌دهد، مسکن زائیده مهم‌ترین نیاز انسان‌ها و یکی از پدیده‌های جغرافیایی هر منطقه است.

  • ساحل صخره ای چابهار

    ساحل صخره ای چابهار

    هیمشه وقتی صحبت از ساحل پیش می آید در ذهن همه ما تصویر ساحلی شنی یا ماسه ای نقش می بندد که موج های آرامی در آن به ساحل می آیند و می روند. دقیقا بر خلاف چیزی که در ساحل صخره ای چابهار انتظار شما را می کشد. تماشای ساحل صخره ای تنها بندر اقیانوسی ایران که موج هایی بلند به آن می خورند یکی از زیباترین تصاویری است که در سفر به چابهار می توانیم آن را ببینیم. شهری ساحلی که با صخره های بلندش رو به دریا ایستاده

  • دریاچه مهارلو _استان فارس شیراز

    دریاچه مهارلو _استان فارس شیراز

    یکی از جاذبه‌های طبیعی و تماشایی استان فارس و جاهای دیدنی شیراز، تالاب مهارلو یا دریاچه مهارلو است که در حدود ۱۸ کیلومتری جنوب شرقی این شهر قرار دارد. دریاچه مهارلو به‌عنوان دریاچه صورتی نیز شناخته می‌شود و دلیل صورتی و قرمز بودن این دریاچه، رشد نوعی جلبک در آب آن است. این دریاچه بخشی از منطقه شکار ممنوع مهارلو در شیراز محسوب می‌شود و پناهگاه و زیستگاه پرندگان مهاجری چون فلامینگوها است.

  • کاخ سعدآباد تهران

    کاخ سعدآباد تهران

    در شلوغی و هیاهوی تهران هر کسی به دنبال راه گریزی است تا دقایقی را به دور از این هیاهو و روزمرگی‌های روزانه سپری کند و اگر کمی چشم بگرداند چاره کار را در شمال شهر پیدا می‌کند. جایی که در جوار کوهپایه‌های توچال و طبیعت سرسبز دربند مجموعه ای شگفت انگیز و چشم نواز با ۱۸۰ هکتار جنگل طبیعی، باغ‌ها، خیابان‌ها، چشمه‌ها، کاخ‌ها و کوشک‌های متفاوت با قدمتی تاریخی قرار گرفته و با آغوش باز پذیرای گردشگران و میهمانان خود است.

  • پل جوبی

    پل جوبی

    در دوران صفویه در کتاب ژان شاردن. در سمت راست آن کاخ سعادت‌آباد، بالای کاخ عمارت آیینه‌خانه، سمت راست آیینه‌خانه عمارت نمکدان است.

  •  حمام شیخ‌بهایی اصفهان

    حمام شیخ‌بهایی اصفهان

    راز گرم شدن حمام شیخ‌بهایی تنها با یک شمع/ توقف تعمیرات حمام اصفهان- حمام شیخ‌بهایی با راز نامکشوف خود یعنی گرم شدن منبع حمام با شمعی که همواره روشن بوده، تبلور هنر معماری و ذهن خلاق ایرانیان در طراحی بناها است؛ موضوعی که سالها ذهن دانشمندان جهان را مشغول کرد.شیخ بهایی از بزرگ ترین دانشمندان عصر صفوی است که در علوم فلسفه، منطق، هیئت و ریاضیات تبحر داشت و مجموعه تالیفاتی که از او بر جای مانده در حدود ۸۸ کتاب و رساله است.

  • سفر به کاشان

    سفر به کاشان

    شهر گلاب و خانه‌های تاریخی راهنمای سفر به کاشان؛ شهر گلاب و خانه‌های تاریخی کاشان شهری‌ست که، به قول سهراب سپهری، جور دیگر باید دیدش! شهری که با عنوان‌های شهر گل و گلاب، پایتخت فرش جهان و خانه‌های تاریخی‌اش بر سر زبان‌هاست و با مردم خونگرم و مهمان‌دوستش پذیرای گردشگران و مسافران از هرجای جهان. در هر فصلی از سال، سفر به کاشان لطف و صفای خودش را دارد. تنها چیزی‌که نباید یادتان برود، راهنمای کاشان‌گردی‌ست. در این مطلب از اسنپ‌تریپ برایتان از قصه‌ی کاشان شروع کرده‌ایم، و از دیدنی‌ها و خوردنی‌ها و ه

  • مسجد کبود تبریز

    مسجد کبود تبریز

    استان آذربایجان شرقی _تبریز_نام محلی:کؤی مچید، گؤی مسجید_نام‌های دیگر:مسجد جهانشاه عمارت مظفریه معروف به مسجد کبود یا مسجد جهانشاه از مسجدهای تاریخی تبریز مربوط به دوران حکمرانی قراقویونلوها در قرن نهم هجری است. مادام ژان دیولافوا، مهندس راه و ساختمان و باستان‌شناس فرانسوی که همراه همسرش از سوی دولت فرانسه برای انجام کاوش‌های باستان‌شناسی به ایران سفر کرده بود. در کتاب خود از این مسجد با نام مسجد آبی تبریز (فرانسوی: La Mosquée bleue de Tauris‎) نام برده‌است.

  •  بنای تاریخی مقبرةالشعرا

    بنای تاریخی مقبرةالشعرا

    نمایی از مقبرهٔ شهریار به عنوان آخرین شاعر مدفون در مقبرةالشعرا. مقبرةالشعرا (آرامگاه شاعران، گورستان سرخاب) یکی از گورستان‌های تاریخی شهر تبریز است.

  • مسجد جامع تبریز

    مسجد جامع تبریز

    مسجد جامع تبریز یکی از بناهای تاریخی شهر تبریز است. این مسجد که در کتاب‌های تاریخی از آن به‌عنوان «جامع کبیری نیز نام برده شده، از ابتدای تأسیس مسجد جامع شهر تبریز بوده و بازار تبریز، گرداگرد آن شکل گرفته‌است. مسجد جامع تبریز از دوره سلجوقیان تا دوره قاجار بوده است و در تبریز، خیابان شهید مطهری واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۷۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

  •  کیش جزیره رویایی

    کیش جزیره رویایی

    گاهی دلتان می‌خواهد از همۀ شلوغی شهر و هوای آلوده‌اش فاصله بگیرید و به سفر بروید اما نمی‌دانید کجا می‌تواند مقصد رویایی گشت‌و‌گذار و آرامش روح و جسمتان باشد دور از هیاهوی شهرهای بزرگ، در دل خلیج فارس زیبا، جزیرۀ کیش مانند یاقوتی درخشان و بکر سرشار از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی قرار دارد که همین جزیره‌بودن باعث شده نسبت به مناطق دیگر ایران آلودگی هوای بسیار کمتری داشته باشد.

  • معرفی روستای کندوان_ آذربایجان شرقی

    معرفی روستای کندوان_ آذربایجان شرقی

    در شمال غرب کشور و در نزدیکی شهر اسکو می‌توانید یکی از اعجاب‌آورترین روستاهای ایران را ببینید. روستایی صخره‌ای و اسرارآمیز که در پای دامنه‌های کوه آتشفشانی سهند جا خوش کرده است. این روستا یکی از نمونه‌های نادر روستاهای صخره‌ای جهان است که کماکان مردمانش در خانه‌های سنگی که به آن کران می‌گویند، زندگی می‌کند. اگر دوست دارید با این مکان جادویی بیشتر آشنا شوید، در سفر به طبیعت زیبای منطقه کندوان تبریز و بازدید از معماری صخره‌ای حیرت‌انگیز آن هم‌سفر کجارو باشید.

  • حفظ فرهنگ "قوم ترک"درآذربایجان

    حفظ فرهنگ "قوم ترک"درآذربایجان

    در حالیکه همه اقوام می توانند فرهنگ قومی خودرا نگهدارند وتنها در قاره آسیا، ترکان هستندکه از آن حقوق ،محروم فرهنگی شده اند . کاری کرده اند که اقوام کوچک ایرانی هم حاضر به پذیرش ایرانی بودن قوم ترک نباشند وبا همین نوع رفتاردوگانه نیز باعث شده ا ند. جابجایی جمعیتی بزرگی در قاره آسیا بوجود آید که سکنه صلح جوی ترک آسیاِِِیی مجبور به جابجایی جغرافیایی جمعیت ترک خود بشوند.

  •  بازسازی قصر دارالامان

    بازسازی قصر دارالامان

    حکومت چهار سال را برای باز سازی این کاخ تعیین کرده است و قراراست تا دو سال دیگر کار باز سازی این قصر پایان یابد. اما اکنون کار باز سازی متوقف است. مهندسان کاخ دارالامان می‌گویند که در بهار سال آینده کار بازسازی این کاخ ازسرگرفته خواهد شد. این مهندسان می‌گویند که آنان اکنون روی طرح و دیزاین اتاق‌های کاخ کار می‌کنند. درهمین حال، وزارت شهر سازی می‌گوید که قرار داد بازسازی کاخ دارالامان به داوطلبی گذاشته شده است و این قرارداد به شرکتی که تجربۀ ساخت بازمانده‌های باستانی راداشته باشد سپرده خواهد ش

  • بازسازی خانه های ایرانی

    بازسازی خانه های ایرانی

    بازسازی خانه های قدیمی از ساختمانی که قرار است از ابتدا ساخته شود برای تیم بازسازی دشوارتر است. دلیل این دشواری چهار چوبی است که برای طراح تعیین می‌شود و دست و پایش را در امر بازسازی می‌بندند. قبل از انجام بازسازی تحقیقات و بررسی‌های لازم را انجام دهید تا از سختی این امر آگاه باشید. وقتی صحبت از خانه های قدیمی می‌شود همه در فکرشان اتاق‌هایی دور تا دور حیاط، باغچه‌ای با گل‌های بنفشه و حوض آبی را تصور می‌کنند.

  • مرمت گنبد سلطانیه زنجان

    مرمت گنبد سلطانیه زنجان

    مرمت بناهای تاریخی پاورپوینت مرمت گنبد سلطانیه زنجان چندی پیش شروع مرمت گنبد سلطانیه زنجان که پیشینه ساخت آن به دوره ایلخانی باز می‌گردد . به دستور اُلجایتو، ایلخان مغول و ملقب به سلطان محمد خدابنده ساخته شده است.

  • مرمت و بازسازی حمام شاهزاده‌ها

    مرمت و بازسازی حمام شاهزاده‌ها

    حمام شاهزاده ها از سال ۵۳ متروکه شده بود و کاربردی نداشت به همین دلیل بسیاری از بخش های بنای آن آسیب دیده بود.بیش از سه هزار سال پیش ایرانیان در شهر‌های خود حمام عمومی داشته‌اند و احتمال می‌رود نخستین حمام تاریخ در ایران ساخته شده باشد.

  • طاق کسری

    طاق کسری

    طاق کسری یکی از آثار تاریخی به جا مانده از حکومت ساسانیان در زمان ایران باستان است که در حال حاضر در کشور عراق قرار دارد. در ساخت این بنا معماران ایرانی از کمترین ابزار و امکانات استفاده کرده‌اند و به همین دلیل امروزه از طاق کسری با عنوان شاهکار مهندسی ایران باستان یاد می‌شود. این بنای تاریخی از برجسته‌ترین نمونه‌های معماری طاق نما در زمان ساسانیان به شمار می‌رود.