بازار املاک / چشم‌انداز اجاره مسکن: آغاز عصر جدید برای اجاره‌نشین‌ها

چشم‌انداز اجاره مسکن: آغاز عصر جدید برای اجاره‌نشین‌ها

چشم‌انداز اجاره مسکن: آغاز عصر جدید برای اجاره‌نشین‌ها

اجاره‌بهای مسکن در سال۱۴۰۲ با «صعود تاریخی» در شهر‌ها مواجه شد. بررسی‌ها با استناد به داده‌های رسمی از نبض اجاره نشان می‌دهد رشد ۳۹.۶درصدی اجاره کشوری و ۵۲درصدی اجاره تهران در یک‌سال، «عصر جدیدی در بازار اجاره‌نشین‌ها» رقم زده که مشخصه اصلی آن، «امکان جبران رشد هزینه‌های زندگی موجر از محل اجاره‌داری» است.

روند رشد اجاره بهای مسکن

 روند رشد اجاره بهای مسکن هم در تهران و هم در کشور از «ورود بازار اجاره به عصر جدید» حکایت می‌کند؛ سال گذشته هزینه اجاره نشین‌ها در کشور، نزدیک به ۴۰‌درصد (۳۹.۶ درصد) نسبت به سال ۱۴۰۱ افزایش پیدا کرد و در تهران نیز تورم اجاره، نرخ ۵۲ را به ثبت رساند که هر دو نرخ، «رکورد رشد سالانه اجاره بها» در تاریخ ثبت آمار‌های اجاره، محسوب می‌شود.

مشخصه اصلی این دوره از بازار اجاره مسکن که به صورت محسوس از اواخر دهه ۹۰ –به طور دقیق از سال ۹۹، یعنی دو سال پس از شروع جهش قیمت مسکن- شکل گرفته، «پوست اندازی تورم اجاره» است.

بررسی‌ها از تغییر معنادار سطح نرخ رشد اجاره بهای مسکن طی سال‌های اخیر –نسبت به دوره قبل از عصر جهش قیمت‌ها- حاکی است، در فاصله سال‌های ۹۷ تا پایان ۱۴۰۲، میانگین نرخ رشد سالانه اجاره بها در کشور ۳ برابر نرخ سال‌های ۹۰ تا پایان ۹۶ شد. در شهر تهران نیز همین شاخص یعنی میانگین تورم سالانه اجاره به ۴ برابر قبل رسید.

دو علت اصلی این جهش تورم اجاره، تغییر صعودی سطح تورم عمومی و تورم مسکن طی سال‌های اخیر بوده است که در نقش سکو‌های پرواز تند «هزینه اجاره نشینی» عمل کردند. 


تورم عمومی و تورم سالانه 

اکنون، در بازار کشوری اجاره نشین ها، تورم عمومی و تورم سالانه اجاره با هم برابر شده اند و در تهران، تورم سالانه اجاره از تورم عمومی جلو زده است.


این در حالی است که در هر دو بازار اجاره –کشوری و تهران- تا پیش از سال ۹۷، همواره «نرخ رشد سالانه هزینه‌های زندگی یا همان تورم عمومی»، حدود ۱.۴ تا ۱.۵ برابر «رشد سالانه اجاره بها» بود.


به این ترتیب، در عصر جدید بازار اجاره مسکن، ۳ تا ۴ برابر شدن تورم اجاره باعث برابری آن با تورم عمومی شده است.


تحلیل و بررسی این وضعیت جدید حاکی است، بزرگ‌ترین تبعات منفی «تورم ۴۰ درصدی اجاره در کشور و ۵۲ درصدی در تهران»، آسیب اقتصادی به معیشت خانوار‌های مستاجر است که به شکل «فاکتور گرفتن از خرید خوراکی (کاهش کالری)» و «افت کیفیت زندگی» در حداقل دو سال گذشته خود را نشان داده است.


مهاجرت از مناطق بالای شهر به مناطق پایین و از مناطق پایین به حومه شهر‌های بزرگ نیز، عارضه دیگر این تورم تاریخی اجاره در دو سه سال گذشته بوده است.


با این حال، برای بازار اجاره مسکن ۱۴۰۳، این سطح از «رشد شدید اجاره بها»، می‌تواند به نوعی باعث «تحریک عرضه آپارتمان اجاره ای» شود.


واحد‌های مسکونی بلااستفاده

در حال حاضر، رشد هزینه زندگی موجر‌ها به نوعی با «رشد سالانه اجاره بها»، قابل جریان است. این اتفاق تاریخی که تا پیش از این وجود نداشت، باعث خواهد شد «فشار تورم عمومی»، بخشی از مالکانی را که در سال‌های اخیر از اجاره داری انصراف داده بودند بار دیگر روانه این بازار کند.


فردین یزدانی، صاحب‌نظر بخش مسکن درباره این تحلیل گروه مسکن معتقد است، هر چند برابر شدن سطح نرخ رشد اجاره بها با نرخ تورم عمومی باعث این تحریک خواهد شد، اما این شرط لازم، در صورتی که «موجودی آپارتمان» در بازار مسکن قابل‌توجه باشد، می‌تواند باعث افزایش عرضه آپارتمان اجاره‌ای در بازار اجاره شود. این در حالی است که طی سال‌های گذشته، رکود تولید مسکن، موجودی کلی را کاهش داده است.


اما نقطه روشن همین بازار، «بخشی از واحد‌های مسکونی بلااستفاده» در شهر‌های بزرگ است.


یزدانی، پیش‌بینی کرد در صورتی که موجودی بازار مسکن در حجمی باشد که «سطح بالای تورم اجاره» به «ورود قابل‌توجه واحد اجاره‌ای به بازار اجاره نشین ها» منجر شود در این صورت می‌توان برای سال جدید پیش‌بینی کرد «رشد اجاره بها در سطحی نزدیک به تورم عمومی» رقم بخورد.


یزدانی همچنین تصریح کرد: اگر چه سیاستگذار پولی برای هدف تورمی ۱۴۰۳، کانال ۲۰‌درصد را در نظر گرفته، اما در صورت تداوم شرایط سال گذشته در سال جدید، تورم عمومی در حول و حوش ۳۵‌درصد نوسان خواهد کرد.


چشم انداز اجاره مسکن در سال جدید


بازار اجاره مسکن ۱۴۰۳، با دو انتظار درباره سطح تورم قابل پیش‌بینی و همچنین وضعیت عرضه فایل به این بازار در سال‌جاری روبه‌روست.


بررسی‌ها درباره چشم انداز بازار اجاره مسکن در سال جدید در حالی پیش‌بینی واسطه‌های ملکی از آنچه امسال در این بازار انتظار می‌رود را نشان می‌دهد که در عین حال، چند واقعیت مهم از آنچه در سمت عرضه آپارتمان‌ها به مستاجرها، در جریان است را روایت می‌کند.


بر اساس روایت واسطه‌های بازار معاملات مسکن در شهر تهران، انتظار تورم شدید برای بازار اجاره ۱۴۰۳، فراتر از تورم سال‌های اخیر، وجود ندارد؛ به عبارت دیگر انتظار می‌رود امسال تورم اجاره مسکن تهران حول و حوش تورم عمومی و حتی بر اساس دیدگاه خوش‌بینانه و همچنین ظرفیت این بازار و توان مستاجرها، از تورم ۱۴۰۲ اجاره مسکن کمتر شود. با این حال، آن‌ها شرایط بازار اجاره در سال‌جاری را به طور مستقیم با شرایط کلی بازار معاملات مسکن از یک سو، وضعیت تورم عمومی و همچنین روند‌ها و تغییرات احتمالی پیش روی سایر بازار‌ها در ارتباط می‌دانند و معتقدند هر تغییری می‌تواند به طور مستقیم و غیرمستقیم بازار اجاره و رشد هزینه‌های اجاره نشینی را تحت‌تاثیر قرار دهد.


بر اساس آنچه واسطه‌های بازار معاملات اجاره مسکن شهر تهران به «دنیای‌اقتصاد» اعلام کردند، اگرچه شرایط بازار اجاره امسال هم مانند سال‌های قبل به طور قطع برای مستاجر‌ها وضعیت دشواری است، اما از آنجا که عدد حاصل از تورم اجاره که مستاجر‌ها باید به عنوان اضافه اجاره بهای سال جدید در قرارداد‌های ۱۴۰۳ متقبل شوند اعداد بالایی است، ظرفیت بازار برای پذیرش تورم‌های بالا و قابل‌توجه بسیار محدود است. به عنوان مثال، در سال‌های قبل که به طور نمونه مبلغ رهن یک آپارتمان ریزمتراژ حول وحوش ۲۰۰ میلیون تومان بود رشد ۲۵ درصدی اجاره بها معادل اضافه شدن ۵۰ میلیون تومان به رقم قبلی قرارداد و رسیدن مبلغ رهن به ۲۵۰ میلیون تومان بود؛ اما هم اکنون ۲۵‌درصد رشد برای رهن یک میلیارد تومانی معادل اضافه شدن ۲۵۰ میلیون تومان به مبلغ قبلی است؛ بنابراین و با توجه به وضعیت مالی خانوار‌های مستاجر عملا بازار ظرفیتی برای تحمل رشد‌های بالا در حوزه اجاره بها ندارد.


در چنین شرایطی و در حالی که تمام مولفه‌ها از وضعیت دشوار مستاجر‌ها و تداوم شرایط سخت در این بازار در سال‌جاری خبر می‌دهد، اما شرایط تورمی بازار اجاره می‌تواند احتمالا یک محرک عرضه آپارتمان به این بازار را در ۱۴۰۳ فعال کند. برخی فعالان بازار اجاره معتقدند با توجه به رسیدن سطح تورم اجاره به تورم عمومی و درآمد قابل‌توجهی که موجر‌ها می‌توانند به واسطه اجاره داری به دست آورند، احتمالا بخشی از مالکانی که آپارتمان‌های خود را به صورت خالی نگهداری می‌کردند برای جبران بخشی از هزینه‌های زندگی خود، این واحد‌ها را به بازار اجاره عرضه کنند.


این موضوع به‌خصوص در مورد آن گروه از موجرانی که در سال‌های گذشته آپارتمانشان را به بازار اجاره عرضه می‌کردند، اما در دو سه سال اخیر به دلیل برخی نگرانی‌ها ناشی از بعضی مصوبه‌های دستوری عرضه واحد خود به مستاجر‌ها را متوقف کرده بودند، بیش از سایر مالکان محتمل است. برخی مصوبه‌های دستوری در سال‌های اخیر از جمله تعیین سقف رشد اجاره بها و همچنین منع موجر‌ها از تخلیه آپارتمان اجاره ای، منجر به بروز نگرانی در برخی از موجر‌ها شد و باعث شد گروهی از آن‌ها از ادامه اجاره داری منصرف شده و واحدشان را به بازار عرضه نکنند. حالا، اما پیش‌بینی می‌شود بخشی از این موجر‌ها به بازار برگردند. انگیزه آن‌ها هم کسب درآمد از بازار اجاره است که به دلیل تورم‌های بالای دو سه سال اخیر، ارقام قابل‌توجهی را شامل می‌شود.


این در حالی است که هم اکنون برخی جست‌وجوگران بازار اجاره، از کمبود فایل‌های نوساز در این بازار خبر می‌دهند؛ فعالان بازار اجاره و واسطه‌های ملکی نیز این کمبود را تایید می‌کنند و در تشریح دلایل این موضوع می‌گویند: رکود ساخت‌وساز و رکود معاملات مسکن دو عامل مهمی است که منجر به کاهش عرضه آپارتمان نوساز به بازار اجاره شده است. در نتیجه رکود ساخت‌وساز نه‌تن‌ها موجودی فایل نوساز در بازار اجاره کاهش یافته که سهم نوساز‌ها از معاملات خرید و فروش مسکن هم نسبت به سال‌های قبل به طور محسوس کم شده است. ضمن آنکه عمده عرضه‌کننده‌های فایل نوساز به بازار اجاره در سال‌های قبل خریداران سرمایه‌ای بودند که، چون هم‌اکنون هم عرضه نوساز و هم معاملات خرید سرمایه‌ای کاهش یافته است، بنابراین موجودی فایل نوساز در بازار اجاره نیز محدود و در برخی موارد نایاب شده است.


فعالان بازار اجاره همچنین از دشوارتر بودن اجاره فایل نوساز برای موجر‌ها نیز خبر می‌دهند. به دلیل ضعف توان مالی مستاجر‌ها که همواره به دنبال یافتن فایل ارزان‌تر برای اجاره هستند و فاصله قابل‌توجه اجاره بهای واحد نوساز با واحد‌های چندساله، عملا دردسر‌های اجاره داری در بازار نوساز‌ها نسبت به سایر بازه‌های سنی آپارتمان برای مالکان بیشتر است. ضمن آنکه سازنده‌ها هم عمدتا ترجیح می‌دهند به جای عرضه به بازار اجاره، واحد خود را به بازار فروش عرضه کنند. به‌خصوص در شرایط فعلی که متقاضی نیز برای خرید آپارتمان نوساز در بازار وجود دارد. از سوی دیگر، با توجه به ناچیز بودن بازدهی بازار اجاره نسبت به بازدهی سایر بازارها، سازنده‌ها ترجیح می‌دهند حتی اگر شرایط فعلا برای فروش با سود دلخواه برایشان مهیا نیست واحدشان کلیدنخورده باقی بماند تا بتوانند در موعد مناسب آن را با فاصله قیمتی مناسب تری نسبت به واحد‌های کلیدخورده به فروش برسانند. به این ترتیب متحمل هزینه‌های سنگین تعمیر و بازسازی واحد نیز نخواهند شد.

 

  • قانون جهش تولید و تأمین مسکن؛ زمینه‌ساز حرکت لوکوموتیو اقتصاد کشور

    قانون جهش تولید و تأمین مسکن؛ زمینه‌ساز...

    بر اساس ماده یک قانون جهش تولید مسکن، دولت موظف است نیاز سالانه مسکن کشور را بر اساس اعلام وزارت راه و شهرسازی مستند به مطالعات طرح جامع مسکن، در مناطق شهری و روستایی تأمین کند.

  • بازار مسکن در همدان؛ از گرانی تا رکود

    بازار مسکن در همدان؛ از گرانی تا رکود

    وضعیت گرانی مسکن در همدان به داستانی دنباله‌دار تبدیل شده و از حدود چهار سال گذشته استارت افزایش بی مهابای قیمت مسکن در همدان زده شد و تا به امروز ادامه دارد. قیمت‌های عجیب و غریب و به دور از واقعیت مسکن در نقاط مختلف همدان گواه این است که این قیمت‌گذاری‌ها به صورت دلخواه مالکان و کارشناسی نشده گذاشته شده است.

  •  شهروندان از قدرت خرید خانه و وام مسکن می‌گویند

    شهروندان از قدرت خرید خانه و وام مسکن...

    در سال‌های اخیر با افزایش سرسام آور قیمت مسکن بسیاری از مردم قدرت خرید خود را از دست داده‌اند؛ به طوری که به گفته کارشناسان ۹۵ درصد متقاضیان توانایی خرید مسکن ۵۰ متری در شهرهای بزرگ را ندارند. این نشان‌دهنده تورم موجود در بازار مسکن است.

  • قیمت مسکن در تهران بیشتر از اروپا

    قیمت مسکن در تهران بیشتر از اروپا

    یک کارشناس بازار مسکن با بیان اینکه قیمت خانه در تهران با برخی شهرهای اروپایی برابری می کند و بعضا بیشتر شده است گفت: از سال ۹۰ به بعد دچار رکود ساخت و ساز شدیم که نتیجه آن به شکل رشد لجام گسیخته قیمت مسکن بروز پیدا کرد.

  • رشد قیمت مسکن در چهارمحال‌وبختیاری

    رشد قیمت مسکن در چهارمحال‌وبختیاری

    کمبود زمین به‌ویژه در شهرکرد، بروجن و لردگان از مهم‌ترین دلایل گرانی افسارگسیخته مسکن در چهارمحال‌وبختیاری است.

  • آغاز ساخت ۵۰ واحدمسکونی درتالش ساخت ۵۰ واحد مسکن مددجویی امروز در تالش شروع شد.

    آغاز ساخت ۵۰ واحدمسکونی درتالش ساخت ۵۰...

    آغاز ساخت ۵۰ واحدمسکونی درتالشبه مدیر کل کمیته امداد امام خمینی (ره) گیلان با اشاره به اینکه ساخت مسکن در ۶۲ منطقه محروم کشور که به همت بنیاد مستضعفان و کمیته امداد امام خمینی (ره) اجرایی شد گفت: ۱۰۰ واحد سهم گیلان است که ۵۰ واحد به غرب و ۵۰ واحد به شرق استان اختصاص داده شد.

  • بررسی چهار دلیل عدم خوش­‌بینی به طرح دولتی مسكن‌­سازی

    بررسی چهار دلیل عدم خوش­‌بینی به طرح...

    واکنش طیف فعال در بازار ملک به طرح «یک میلیون مسکن‌سازی در سال» با تحقیق میدانی از واسطه‌های بازار بررسی شد. نتایج تحقیق میدانی نشان می‌دهد متقاضیان مصرفی خرید خانه به‌دلیل دست‌کم سه نوع تردید نسبت به اثرگذاری مثبت طرح دولت، به آینده بازار خوش‌بین نیستند.

  • صدور کد رهگیری از سوی مشاوران املاک رایگان شد

    صدور کد رهگیری از سوی مشاوران املاک...

    طبق قانون جهش تولید مسکن، وزارت صمت مکلف شد تا ظرف یک ماه آینده سامانه معاملات املاک و مستغلات اتحادیه مشاوران املاک را به وزارت راه و شهرسازی منتقل کند.

  • کالبدشکافی تسهیلات مسکن؛ چرا وام‌های مسکن جذاب نیست؟

    کالبدشکافی تسهیلات مسکن؛ چرا وام‌های...

    بازار متشنج مسکن، تقاضای مصرفی را کاهش داده و تمام راه‌ها را برای خانه‌دارشدن بسته است؛ در این شرایط، تسهیلات خرید مسکن با همان ایراد‌های قبلی ازجمله دوره بازپرداخت کم و مبلغ اقساط بالا، افزایش پیدا کرده است.

  • ۱۰ میلیون واحد مسکونی نیاز داریم

    ۱۰ میلیون واحد مسکونی نیاز داریم

    عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی گفت: در «طرح جهش تولید مسکن» دولت قرار نیست خانه بسازد بلکه از سازندگان به ویژه انبوه سازان حمایت می‌کند.

  • کاهش ۵۰ درصدی ساخت و ساز مسکن

    کاهش ۵۰ درصدی ساخت و ساز مسکن

    مسکن قابلیت این را دارد که قیمتش بین ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش یابد و باید این اتفاق بیفتد کما اینکه در دو دوره در سال‌های دور این اتفاق افتاد. کاهش ۵۰ درصدی ساخت و ساز مسکن

  • برای گرفتن وام جدید مسکن چقدر باید هزینه کنیم؟

    برای گرفتن وام جدید مسکن چقدر باید...

    هفته گذشته بانک مرکزی طی مکاتبه‌ای،‌ افزایش سقف‌ تسهیلات ساخت و خرید مسکن از محل اوراق گواهی حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن را به بانک مسکن ابلاغ کرد که طبق آن، متاهل تهرانی برای اخذ این وام باید بیش از ۵۸ میلیون تومان بپردازند.

  • عضو کمیسیون عمران مجلس:مسئولیت فعلی بنگاه‌های معاملات ملکی دربرابر دریافت حق کمیسیون تقریباً هیچ است

    عضو کمیسیون عمران مجلس:مسئولیت فعلی...

    عضو کمیسیون عمران مجلس گفت: به دلیل وابسته بودن تعرفه بنگاه‌های معاملات ملکی به نرخ مسکن، برخی از بنگاه‌ها باسفته‌بازی و دریافت مبالغی مازاد بر حق کمیسیون به افزایش کاذب قیمت مسکن دامن می‌زنند.

  • مستاجران برای اجاره خانه در منطقه سهروردی تهران چقدر هزینه کنند؟

    مستاجران برای اجاره خانه در منطقه...

    یک دستگاه واحد مسکونی ۹۰ متری با عمر بنای ۱۱ سال، واقع در سهروردی، خیابان نوبهار، با ۲۰۰ میلیون تومان ودیعه و ۵ میلیون تومان اجاره معامله می‌شود.

  • کلنگ ساخت 100 واحد مسکونی محرومان در جاسک زمین زده شد

    کلنگ ساخت 100 واحد مسکونی محرومان در...

    مرحله نخست کلنگ زنی و ساخت ۱۰۰ واحد مسکن ویژه محرومان در شهرستان جاسک آغاز شد.

  • نبرد وزیر مسکن خاتمی با وزیر مسکن رئیسی

    نبرد وزیر مسکن خاتمی با وزیر مسکن رئیسی

    دستور رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی به مدیران کل راه و شهرسازی استان‌ها درباره تشدید نظارت بر اجرای بخشنامه تعارض منافع، احتمالا روز شنبه هفته آینده با هماهنگی دیوان عدالت اداری به صدور بخشنامه اعمال بند ج ماده 23 آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی منجر خواهد شد که بر اساس آن پروانه اشتغال به‌کار آن دسته از اعضای مدیره سازمان‌های نظام مهندسی ساختمان که دارای تعارض منافع بوده و به بخشنامه‌های وزارت راه و شهرسازی بی‌توجه بوده‌اند، تعلیق خواهد شد.

  • مرمت ۱۵۵ واحد مسکونی محرومان در سبزوار

    مرمت ۱۵۵ واحد مسکونی محرومان در سبزوار

    عملیات مرمت و نوسازی ۱۵۵ واحد مسکونی منزل معسرین و نیازمندان بوسیله گروه‌های جهادی امسال در شهرستان سبزوار انجام شد.

  • قراردادهای اجاره مسکن خودکار تمدید می‌شود؟

    قراردادهای اجاره مسکن خودکار تمدید...

    معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی با تاکید بر اینکه تمام قراردادهای اجاره به صورت خودکار، تمدیدشده حساب می‌شود، گفت: اجرای مصوبه کرونایی تعیین نرخ اجاره‌بها بدون تغییر ادامه دارد مگر اینکه توافقی بین مالک و مستاجر انجام شود.

  • رشد قیمت مسکن در استرالیا رکورد زد

    رشد قیمت مسکن در استرالیا رکورد زد

    قیمت املاک مسکونی در شهرهای بزرگ استرالیا در سه ماهه منتهی به ژوئن با رشد تاریخی ۶.۷ درصدی (نسبت به سه ماهه قبلی) روبرو شد.

  • وعده مسئولان برای ساخت خانه‌های زلزله‌زدگان "رامیان" پس از یکسال محقق نشد

    وعده مسئولان برای ساخت خانه‌های...

    گروه استان‌ها ــ هفدهم شهریورماه پارسال بود که زلزله ۵.۱ ریشتری به برخی از واحدهای مسکونی در روستاهای شهرستان رامیان و به صورت محدودتر در آزادشهر خسارت وارد کرد، مسئولان وعده داده بودند خانه‌های مردم زلزله‌زده حداکثر در یکسال احداث شود...