بازار املاک / سقوط تاریخی بازار اجاره

سقوط تاریخی بازار اجاره

سقوط تاریخی بازار اجاره

در سال ۱۴۰۲، بحران مسکن در ایران وارد مرحله‌ای بی‌سابقه و نگران‌کننده شد؛ مرحله‌ای که نه‌تنها امید بسیاری از خانوارهای مستأجر برای ورود به بازار خرید یا بهره‌مندی از طرح‌های ملی مسکن را به یأس بدل کرد، بلکه شمار زیادی از آنان را به دلیل فشار طاقت‌فرسای اجاره‌بها و هزینه‌های جانبی تأمین سرپناه، به مرز فروپاشی اقتصادی کشاند.

فقر مسکن

افزایش مداوم قیمت‌ها، رکود دستمزدها، و بی‌اثر ماندن سیاست‌های حمایتی، موجب شد که مسکن از یک نیاز اولیه و بدیهی، به کالایی لوکس و دست‌نیافتنی برای بخش بزرگی از جامعه تبدیل شود. 

در چنین شرایطی، موج جدیدی از فقر مسکن شکل گرفت که نه‌تنها رفاه خانوارها را نشانه رفت، بلکه پیامدهای اجتماعی و روانی گسترده‌ای به همراه آورد؛

 از حاشیه‌نشینی اجباری گرفته تا مهاجرت ناخواسته به مناطق کم‌برخوردار و کاهش کیفیت زندگی میلیون‌ها نفر.

بررسی‌های آماری نشان می‌دهد تعداد خانوارهای مستأجر درگیر فقر در سال ۱۴۰۲ به بالاترین سطح تاریخی رسیده است.

 این بحران فراتر از ناتوانی مستأجران در خرید خانه یا مشارکت در طرح‌های ملی تأمین مسکن است و هر سال، شمار بیشتری از آن‌ها با فقر دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

برای سنجش دقیق‌تر این وضعیت، شاخص مکملی در کنار روش متداول برآورد نرخ فقر به‌کار رفته است. بر اساس روش متداول، نرخ فقر خانوارهای مستأجر در سال گذشته حدود ۲۷ درصد، معادل ۱.۳۳ میلیون خانوار، برآورد شده است. 

اما روش مکمل که تأثیر مستقیم هزینه تأمین مسکن را لحاظ می‌کند، نشان می‌دهد ۶۵۲ هزار خانوار دیگر نیز صرفاً به دلیل هزینه مسکن به زیر خط فقر سقوط کرده‌اند و نرخ فقر مستأجران را به ۴۰ درصد افزایش داده‌اند.

به این ترتیب، در مجموع ۱.۹۸ میلیون خانوار، معادل ۷.۶ میلیون نفر، از مستأجران کشور درگیر فقر بوده‌اند:

فقر درآمدی: ۶۷ درصد (۱.۳۳ میلیون خانوار) با درآمد کمتر از خط فقر.

فقر ناشی از هزینه مسکن: ۳۳ درصد (۶۵۲ هزار خانوار) با درآمد بالاتر از خط فقر اما درگیر هزینه‌های مسکن.

آمارها حاکی از آن است که ۸۹ درصد این خانوارها در پنج دهک هزینه‌ای اول قرار دارند و نسبت به سال ۱۴۰۱، شمار مستأجران درگیر فقر ۵ درصد، معادل ۷۹ هزار خانوار، افزایش یافته است. 

همچنین یافته‌های شاخص مکمل، ضعف‌های شاخص استطاعت‌ناپذیری مسکن را در دو حوزه «بازنمایی سوگیرانه» و «همسان‌نمایی» آشکار می‌کند؛ نکته‌ای که می‌تواند مبنای اصلاح سیاست‌های مسکن قرار گیرد.

در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده است؛

رصد وضعیت فقر را می‌توان بر حسب نوع سکونت خانوار انجام داد و وضعیت خانوارهایی را که هزینه تأمین مسکن در سبدشان وجود دارد ــ مستأجران و مالکان دارای وام خرید مسکن ــ به‌طور جداگانه بررسی کرد. 

این روش امکان می‌دهد وضعیت این گروه‌ها به‌صورت اختصاصی بررسی شود و علاوه بر فقر مطلق، فقر ناشی از هزینه‌های تأمین مسکن نیز برآورد گردد و زمینه برای سیاست‌گذاری شواهد‌محور هموار شود.

طبق روش متداول برآورد نرخ فقر، در سال ۱۴۰۲ نرخ فقر خانوارهای مستأجر ۲۷ درصد (۱٫۳۳ میلیون خانوار) برآورد شده است. اما به‌مدد روش مکمل که خانوارهای درگیر فقر ناشی از هزینه‌های تأمین مسکن (۶۵۲ هزار خانوار) را نیز شناسایی می‌کند، نرخ فقر به ۴۰ درصد افزایش پیدا می‌کند.

مقایسه نتایج روش متداول و مکمل برآورد نرخ فقر با شاخص سهم هزینه مسکن از کل هزینه‌کرد خانوارها حکایت از آن دارد 

که این شاخص دچار دو معضل «بازنمایی سوگیرانه» و «همسان‌نمایی» از وضعیت خانوارهای مستأجر است و در مجموع نه‌تنها برای بررسی وضعیت خانوارهای مستأجر و مالکان دارای وام خرید مسکن مناسب به شمار نمی‌رود، بلکه در پاره‌ای موارد استفاده از آن منجر به کژفهمی‌های سیاستی می‌شود.

نرخ فقر مستأجران به ۴۰ درصد رسید

طبق برآورد روش متداول و مکمل، خانوارهای مستأجر درگیر فقر را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد:

۱. خانوارهایی که به دلیل درآمد ناکافی درگیر فقر هستند: ۶۷ درصد (۱٫۳۳ میلیون خانوار که شامل ۵٫۵ میلیون نفر می‌شود).

۲. خانوارهایی که درگیر فقر ناشی از هزینه‌های تأمین مسکن، اجاره به همراه هزینه آب، برق و گاز هستند: ۳۳ درصد (۶۵۲ هزار خانوار که شامل ۲٫۱ میلیون نفر می‌شود).

در سال ۱۴۰۲، تعداد خانوارهای مستأجر درگیر فقر به بالاترین مقدار خود در دو دهه گذشته رسیده است؛ هم از نظر تعداد خانوار درگیر فقر، هم از نظر تعداد افراد و هم از نظر نرخ فقر.

در سال ۱۴۰۲، سهم خانوارهای مستأجر درگیر فقر در مناطق شهری حدود ۹۴ درصد (۱٫۸۷ میلیون خانوار) و سهم مناطق روستایی ۶ درصد (۱۱۳ هزار خانوار) بوده است.

بیشترین تعداد خانوارهای مستأجر درگیر فقر در سال ۱۴۰۲، مربوط به خانوارهای چهار نفره برآورد شده است: ۶۴۹ هزار خانوار (۲٫۶ میلیون نفر). همچنین ۷۲ درصد از خانوارهای مستأجر درگیر فقر، شامل خانوارهای سه، چهار و پنج نفره بوده‌اند (۱٫۴۳ میلیون خانوار معادل ۴٫۵۷ میلیون نفر).

در سال ۱۴۰۲، بیشترین تعداد خانوارهای مستأجر درگیر فقر مربوط به خانوارهایی بوده که سن سرپرست آن‌ها بین ۳۵ تا ۴۴ سال بوده است: ۶۱۲ هزار خانوار (۲٫۵۵ میلیون نفر). این گروه بیشترین سهم از کل خانوارهای درگیر فقر را دارد (۳۱ درصد).

توزیع خانوارهای درگیر فقر در سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد ۷۶ درصد از خانوارهای مستأجر درگیر فقر، خانوارهایی هستند که سن سرپرست خانوار کمتر از ۵۵ سال است: ۱٫۴۹ میلیون خانوار (۶ میلیون نفر).

۴ هزار خانوار با نرخ فقر ۱۴ درصد

در سال ۱۴۰۲، بیشترین تعداد خانوار مستأجر درگیر فقر در استان تهران برآورد شده است: ۶۲۰ هزار خانوار با نرخ فقر ۴۳ درصد. کمترین تعداد خانوار نیز در استان چهارمحال و بختیاری برآورد شده است: 

۴ هزار خانوار با نرخ فقر ۱۴ درصد. از سوی دیگر، بیشترین نرخ فقر در استان آذربایجان غربی (۶۲ درصد) و کمترین نرخ فقر در استان چهارمحال و بختیاری (۱۴ درصد) برآورد شده است.

در سال ۱۴۰۲، بیشترین تعداد خانوار مستأجر درگیر فقر درآمدی (۳۹۰ هزار خانوار؛ سهم ۶۳ درصد) و درگیر فقر ناشی از هزینه تأمین مسکن (۲۳۰ هزار خانوار؛ سهم ۳۷ درصد) در استان تهران برآورد شده است.

در همین سال، بیشترین سهم از خانوارهای درگیر فقر درآمدی در استان کرمان گزارش شده است؛ به‌طوری‌که ۸۹ درصد از خانوارهای درگیر فقر این استان (۵۳ هزار خانوار) درگیر فقر درآمدی بوده‌اند. 

همچنین بیشترین سهم از خانوارهای درگیر فقر ناشی از هزینه‌های تأمین مسکن در استان‌های اردبیل و ایلام ثبت شده است.

  • ماجرای خانه‌های ۲۵ متری از کجا آغاز شد؟

    ماجرای خانه‌های ۲۵ متری از کجا آغاز شد؟

    به نظر می‌رسد با توجه به تقاضا در شهری مانند تهران، باید روی میانگین ۵۰ متر مربع صحبت کنیم حال ممکن است ۲۰ درصد پایین‌تر یا بالاتر باشد اما نباید در آن خیلی دخالت کنیم؛ باید بگذاریم این اتفاق رخ دهد و ببینیم بازار چه واکنشی نسبت به آن نشان می‌دهد.

  • اجاره بهای مسکن در بیرجند ۱۵ درصد افزایش یافت

    اجاره بهای مسکن در بیرجند ۱۵ درصد...

    رئیس اتحادیه مشاوران املاک بیرجند از افزایش اجاره‌های مسکن از ابتدای سال تاکنون خبر داد و گفت: وضعیت اجاره های مسکن نسبت به ابتدای سال ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش یافته که علت گرانی هم چندان مشخص نیست.

  • لاکچری ترین خانه‌های تهران چند؟

    لاکچری ترین خانه‌های تهران چند؟

    قیمت هر متر مربع از خانه‌های اعیان‌نشین تهران که در اصطلاح بازار مسکن پنت‌هاوس خوانده می‌شود، معمولا بالای ۱۰۰ میلیون تومان است و بهای واحدهای نوساز به بیشتر از ۲۲۰ میلیون تومان هم می‌رسد. پیش‌بینی قیمت مسکن

  • آمار بانک مرکزی از بازار اجاره اشتباه است

    آمار بانک مرکزی از بازار اجاره اشتباه...

    بانک مرکزی در حالی از افزایش ۵۵ درصدی نرخ اجاره بها خبر داده که رئیس اتحادیه املاک کشور به شدت این موضوع را تکذیب کرده و از کاهش ۱۵ درصدی نرخ‌ها خبر داده است.

  • لزوم رعایت سقف ۲۵ درصدی اجاره همچنان ادامه دارد

    لزوم رعایت سقف ۲۵ درصدی اجاره همچنان...

    معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: طبق مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا تا سه ماه بعد از برطرف شدن شرایط کرونا مالکان موظف هستند تا سقف نرخ اجاره ۲۵ درصد را اعلام کنند.

  • قیمت شش منطقه محبوب در تهران

    قیمت شش منطقه محبوب در تهران

    شش منطقه از شهر تهران که محدوده سکونتی اقشار متوسط و بالا محسوب می‌شود در بین مناطق ۲۲ گانه حدود نیمی از معاملات مسکن را به خود اختصاص می‌دهد؛ تعداد قراردادهای خرید و فروش در یکی از مناطق مذکور (منطقه ۵) به تنهایی از هفت منطقه جنوبی تهران بیشتر است.

  • منابع بانکی برای بخش خدمات و بازرگانی هست اما برای ساخت مسکن نه

    منابع بانکی برای بخش خدمات و بازرگانی...

    در حالی که برخی مخالفان قانون جهش تولدی مسکن پرداخت تسهیلات به بخش مسکن برای ساخت 2 میلیون واحدمسکونی در سال را تورم‌زا می‌دانند، هر سال صدها هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش خدمات و بازرگانی پرداخت می‌شود اما نسبت به آثار تورمی آن نقدی مطرح نمی‌شود.

  • بازار مسکن شیراز همچنان بر مدار گرانی می‌چرخد

    بازار مسکن شیراز همچنان بر مدار گرانی...

    عضو کمیسیون عمران مجلس: بعید می‌دانم خانه ارزان شود بازار مسکن شیراز همچنان بر مدار گرانی می‌چرخد/ عضو کمیسیون عمران مجلس: بعید می‌دانم خانه ارزان شود افزایش نرخ تورم، مصالح ساختمانی، زمین و........ باعث شده تا روز به روز قیمت مسکن در شیراز افزایش یابد و افراد سالانه قدرت اجاره منزل نقلی هم در کلانشهر شیراز از دست بدهند و سال به سال برای ادامه زندگی به نقطه پایین تر مهاجرت کنند.

  • برخورد با مشاوران املاک قلابی

    برخورد با مشاوران املاک قلابی

    رییس اتحادیه مشاوران املاک گفت: به تازگی برخی دفاتر املاک به قصد فروش و اجاره، فایل‌های خود را در اختیار افراد غیر قرار می‌دهند که ضمن به خطر انداختن امنیت صاحب‌خانه، تخلف صنفی محسوب می‌شود و به جد با این موارد برخورد می‌کنیم.

  • اخبار ضد و نقیض از افزایش اجاره بها

    اخبار ضد و نقیض از افزایش اجاره بها

    بانک مرکزی در حالی از افزایش ۵۵ درصدی نرخ اجاره بها خبر داده که رئیس اتحادیه املاک کشور به شدت این موضوع را تکذیب کرده و از کاهش ۱۵ درصدی نرخ‌ها خبر داده است. بانک مرکزی در حالی در جدید‌ترین آمار منتشر شده از افزایش ۵۵ درصدی نرخ‌های اجاره خبر داده که رئیس اتحادیه مشاوران املاک و همچنین بررسی قیمت‌ها از کف بازار از کاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی نرخ‌ اجاره بها خبر می‌دهند.

  • بایدها و نبایدهای ساخت ۴ میلیون واحد مسکن

    بایدها و نبایدهای ساخت ۴ میلیون واحد...

    اقشار کم‌درآمد چقدر توانایی خرید این واحدها را دارند مشهد- رئیس‌جمهوری وعده داده است طی چهار سال تعداد چهار میلیون واحد مسکونی احداث خواهد کرد و این موضوع سوژه مورد بحث بازار پیرامون پیش‌نیازهای این وعده بزرگ است.

  •  افزایش ۲ برابری وام نوسازی مسکن روستایی در روزهای آینده

    افزایش ۲ برابری وام نوسازی مسکن...

    البرز نماینده ولی فقیه در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در حاشیه نشستی با اعضای انجمن خیرین مسکن ساز استان البرز از ۲۰۰ میلیونی شدن وام مسکن روستائی در روزهای آینده خبر داد.

  • دلار رئیسی در مسیر مسکن روحانی

    دلار رئیسی در مسیر مسکن روحانی

    دو روز پیش اعلام قیمت دلار بدون ذکر منبع و نام صرافی ممنوع شد. از دیروز هم مراجعی که قیمت ارز را اعلام می‌کنند، مبنای قیمت‌ها را نرخ دلار صرافی ملی قرار داده‌اند و صرافی ملی هم در شرایط کنونی دلار را حدود ۱۰ درصد ارزان‌تر از بازار آزاد می‌فروشد. این شرایط جدیدی که در بازار ارز ایجاد شده، یادآور نحوه مواجهه سیاستگذاران پیشین در برابر افزایش قیمت‌ها است

  • قیمت مسکن همچنان در مدار صعودی

    قیمت مسکن همچنان در مدار صعودی

    متوسط قیمت خرید و فروش یک متر مربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی شهر تهران در آبان ماه سال جاری ۳۲۰.۱ میلیون ریال بود که نسبت به ماه قبل ۱.۲ درصد افزایش نشان می‌دهد.

  • ۶۰ درصد درآمد خانوار را مسکن میبلعد

    ۶۰ درصد درآمد خانوار را مسکن میبلعد

    بررسی‌ها نشان می‌دهد خانوار‌های شهری به‌طور میانگین باید ۶۰ تا ۷۰ درصد درآمد ماهانه خود را برای تامین هزینه‌های مسکن خرج کنند. روزنامه همشهری نوشت: طبق آمار‌هایی که وزیر راه و شهرسازی و یک عضو کمیسیون عمران مجلس به آن استناد کرده‌اند، سهم هزینه مسکن در سبد خانوار‌های شهری به ۶۰ تا ۷۰ درصد رسیده است. میانگین این شاخص در جهان ۱۸ درصد برآورد می‌شود.

  • خرید خانه ۴۰ متری در تهران چقدر آب می‌خورد

    خرید خانه ۴۰ متری در تهران چقدر آب...

    قیمت مسکن در شهر تهران طی سال‌های قبل بسیار بالا رفته است. اما خرید یک خانه ۴۰ متری در شهر تهران چقدر هزینه برای خریداران دارد؟ داشتن یک سرپناه ساده برای زندگی حالا شاید برای برخی به یک رویا تبدیل شده باشد. افزایش قیمت مسکن در سال‌های اخیر باعث شده که بسیاری از زوج‌های جوان و افرادی که قصد خرید خانه دارند، از خیر آن بگذرند و به اجاره‌نشینی اکتفا کنند.

  • فروش خانه‌های لوکس ۲۰ تا ۹۹ میلیارد تومانی در پایتخت

    فروش خانه‌های لوکس ۲۰ تا ۹۹ میلیارد...

    فاصله طبقاتی آنچنان در کشور زیاد شده که از آن به عنوان گسل بین اقشار مختلف جامعه می‌توان نام برد؛ در حالی که ۶۰ تا ۷۰ درصد جامعه حتی توان خرید خانه‌های زیر ۱۰۰ و تا ۳ میلیارد تومان را ندارند، هستند کسانی که چند ده میلیارد تومان برای خرید خانه در تهران هزینه می‌کنند.

  •  فرونشست زمین

    فرونشست زمین

    قربانی فرونشست زمین؛ این خانه در ورامین نصف شد

  • ۵۰ هزار واحد مسکونی در طرح جهش تولید مسکن

    ۵۰ هزار واحد مسکونی در طرح جهش تولید...

    ۵۰ هزار واحد مسکونی در طرح جهش تولید مسکن در استان بوشهر ساخته می‌شود گروه استان‌ها - مدیرکل راه و شهرسازی استان بوشهر با اشاره به ساخت ۵۰ هزار واحد مسکونی در طرح جهش تولید مسکن در استان بوشهر گفت: تاکنون برای ساخت ۱۲ هزار و ۶۰۰ واحد مسکونی زمین آماده شده است. فرزاد رستمی ظهر امروز در جمع خبرنگاران در بوشهر به طرح جهش تولید مسکن پرداخت و با اشاره به ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی در استان‌ها اظهار داشت: در مدت 4 سال 4 میلیون واحد مسکونی در کشور ساخته می‌شود که سهم استان بوشهر 50 هزار واحد است

  • ماجرای ارزان شدن مسکن

    ماجرای ارزان شدن مسکن

    رییس اتحادیه مشاوران املاک گفت: قیمت مسکن ۱۰ تا ۱۲درصد پایین آمده است.

  • خبر خوب: مسکن ارزان شد

    خبر خوب: مسکن ارزان شد

    تامین مسکن مورد نیاز افراد جامعه یکی از مهم ترین سیاست های هر دولتی است. در کشور ما پیش از این طرح هایی مختلفی مانند مسکن مهر و ملی برای خانه دار شدن مردم انجام گرفته که توانسته بخشی از نیاز جامعه را نیز پاسخ دهد. در جدید ترین این اقدامات دولت سیزدهم برای تامین این نیاز جامعه طرح نهضت ملی مسکن را کلید زد.