بازار املاک / تفاوت اجاره به شرط تملیک با رهن و اجاره معمولی

تفاوت اجاره به شرط تملیک با رهن و اجاره معمولی

تفاوت اجاره به شرط تملیک با رهن و اجاره معمولی

وقتی قیمت مسکن بالا می‌رود، کارشناسان تلاش می‌کنند طرح تازه‌ای پیش بکشند تا شاید زهر بازار را بگیرند. ایده اجاره به شرط تملیک فقط یکی از این موارد است.

اجاره به شرط تملیک
پیش از این کشورهای مختلفی «اجاره به شرط تملیک» را امتحان کرده‌اند و بعضی‌هایشان جواب گرفته‌اند. 

این روش از نظر فنی مدلی است میان اجاره و خرید و برای اجرا به کمک نظام بانکی نیاز دارد. برای شک و تردید در اجرایی بودن طرح همین مسئله کافی به نظر می‌رسد اما ساختار خود بازار مسکن هم در ایران کاملا متفاوت از اروپاست.

 پس چرا هنوز گروهی از کارشناسان معتقدند می‌توان به کمک طرح اجاره به شرط تملیک گره کور بازار مسکن و قیمت آپارتمان را باز کرد؟ 

اجاره به شرط تملیک روشی است که در آن مستأجر ابتدا ملک را اجاره می‌کند اما با پرداخت تدریجی اجاره‌بها و انجام تعهدات مشخص، در پایان دوره قرارداد مالک آن خانه می‌شود.

این روش در واقع نوعی ترکیب میان اجاره و خرید اقساطی است.

 یعنی شخص هم از ملک استفاده می‌کند (مثل مستأجر معمولی) و هم به تدریج اقساط مالکیت را می‌پردازد (مثل خریدار اقساطی). 

در پایان قرارداد هم اگر تمام اقساط پرداخت شده باشد، مالکیت رسمی ملک به نام مستأجر منتقل می‌شود.

مکانیزم اجاره به شرط تملیک معمولاً در قالب یک قرارداد بین سه‌ طرف جلو می‌رود؛ اول مالک یا شرکت سازنده که ملک را عرضه می‌کند. دوم مستأجر یا متقاضی خرید خانه و سوم نهاد حمایتی یا بانک که وظیفه تأمین مالی طرح را بر عهده دارد.

کل فرآیند را می‌توان به روش ساده توضیح داد. ابتدا بانک یا مؤسسه مالی، خانه‌ای را خریداری و به نام خود ثبت می‌کند. سپس آن را با قرارداد اجاره به شرط تملیک در اختیار متقاضی قرار می‌دهد.

متقاضی ماهانه مبلغی را به عنوان اجاره‌بها به اضافه قسط تملیک می‌پردازد و در پایان یک دوره مثلاً پنج تا ۱۰ ساله، مالکیت کامل به او منتقل می‌شود.

 در طول مدت قرارداد اگرچه مالک رسمی «بانک» است اما مستأجر حق استفاده و سکونت در آن را دارد. پس از پایان اقساط و عمل به تعهدات، بانک سند را به نام مستأجر می‌زند.

بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه پیش از این طرح اجاره به شرط تملیک را با نام‌ها و قالب‌های متفاوت به کار گرفته‌اند.

 به‌عنوان مثال این روش در انگلستان به اسم Hire-Purchase ، در آمریکا و کانادا با عنوان Leasing یا Rent-to-Own و در فرانسه به اسم Credit-Bail شناخته می‌شود. در بعضی کشورهای عربی نیز به آن «شراء مؤاجره» می‌گویند.

در آمریکای شمالی و به‌ویژه کانادا، این روش به مستأجرانی که امتیاز اعتباری پایین یا نقدینگی کافی برای پیش‌پرداخت سنتی ندارند، فرصت می‌دهد در طول زمان برای خرید خانه آماده شوند.

در آمریکا این روش به شکلی پرحاشیه اجرا می‌شود. گزارش‌های متعددی وجود دارد مبنی بر اینکه به دلیل ضعف قوانین حمایت از مصرف‌کننده، اگر مستأجری در نهایت قادر به خرید خانه نبود، تمام سرمایه‌‌اش را از دست می‌دهد!

این قراردادها در برخی کشورهای اروپایی مانند ایتالیا، در قالب مسکن اجتماعی توسط دولت‌ها اجرا می‌شود.

 یعنی دولت خانه‌های ارزان‌قیمت را برای دوره‌ای مشخص (مثلاً هشت سال) به افراد کم‌درآمد اجاره می‌دهد تا در نهایت خودشان برای مالکیت این خانه‌ها بجنگند. 

این رویکرد باعث می‌شود برعکس آمریکا با یک ابزار حمایتی و اجتماعی برای خانه‌دار کردن اقشار کم‌درآمد روبرو باشیم.

در کشورهای اسلامی جنوب شرق آسیا، مانند مالزی و اندونزی، نیز شاهد اجرای طرح اجاره به شرط تملیک هستیم. 

بانک‌های اسلامی این کشورها با رعایت اصول شرعی، خانه را خریداری کرده و در قالب قرارداد اجاره به شرط تملیک به متقاضی واگذار می‌کنند. نتیجه این مدل، افزایش دسترسی اقشار متوسط به مسکن بدون نیاز به وام ربوی بوده است.

قیمت مسکن خرید آپارتمان مستاجر اسباب‌کشی [کلیک و کشیدن برای جابجایی] بزرگ‌ترین چالش اجرای طرح اجاره به شرط تملیک در ایران، وجود تورم لجام‌گسیخته و نوسانات شدید قیمت مسکن است

اجاره به شرط تملیک با بازار مسکن ایران سازگار است؟
بازار مسکن ایران در سال‌های اخیر با افزایش شدید قیمت‌ها، کاهش قدرت خرید و نرخ بالای اجاره روبه‌رو بوده است. بعضی کارشناسان اعتقاد دارند در چنین شرایطی، اجاره به شرط تملیک می‌تواند یک میان‌بر برای خانه‌دار شدن اقشار متوسط و جوانان باشد.

اجاره به شرط تملیک از نظر فقهی و حقوقی در ایران شناخته شده است و در قانون عملیات بانکی بدون ربا (مصوب ۱۳۶۲) به‌عنوان یکی از شیوه‌های اعطای تسهیلات بانکی پذیرفته شده است.

 با این حال، استفاده از آن در بخش خصوصی و بازار مسکن عادی کشور با چالش‌هایی روبروست.

اجازه بدهید موضوع را به طور خلاصه مطرح کنیم؛ این روش فقط زمانی کارآیی دارد که نظام مالی کشور از قراردادهای بلندمدت حمایت کند. ثبات نسبی بازار مسکن، یک شرط دیگر است.

نرخ سود بانکی نیز باید قابل پیش‌بینی و کنترل‌شده باشد. غیاب این سه شرط ممکن است باعث افزایش بدهی خانوارها یا ایجاد ریسک برای بانک‌ شود.

بزرگ‌ترین چالش اجرای طرح در ایران، وجود تورم لجام‌گسیخته و نوسانات شدید قیمت مسکن است. اگر قیمت نهایی ملک را ارزش آن در ابتدای قرارداد در نظر بگیریم، مالک در پایان به‌شدت متضرر خواهد شد. 

از طرف دیگر چنانچه قیمت را به روز محاسبه کنیم، مستأجر (خریدار) تضمینی برای حفظ توانایی و قدرت خرید خود در آینده ندارد، چون ممکن است قیمت آپارتمان چند برابر شود.

  • اهدا زمین رایگان به اقشار کم درآمد

    اهدا زمین رایگان به اقشار کم درآمد

    زمین رایگان با اجاره ٩٩ ساله در اختیار افرادی قرار خواهد گرفت که در روستاها ساکن شوند. بدین ترتیب تا پایان دولت به ٢ میلیون متقاضی در شهرها و روستاها زمین داده می‌شود

  • ۷۰ درصد حقوق کارگران صرف اجاره‌بها می‌شود

    ۷۰ درصد حقوق کارگران صرف اجاره‌بها...

    ​رئیس کانون عالی انجمن های صنفی کارگری کشور با اشاره به اینکه اصل ۳۱قانون اساسی درباره تأمین مسکن همواره رعایت نشده است گفت: کدام کارگری با ۱۱ میلیون حقوق می تواند از پس هزینه های مسکن در کشور برآید؟

  •  خرید خانه با سرمایه کم

    خرید خانه با سرمایه کم

    خرید خانه با سرمایه کم ممکن است چالش بزرگی به نظر برسد، اما با برنامه‌ریزی دقیق و استراتژی‌های مناسب می‌توانید به این هدف دست یابید. به بررسی روش‌ها و نکات کلیدی برای خرید خانه با حداقل سرمایه پرداخته و راهکارهای عملی برای شما ارائه خواهیم داد.

  • آرامش قیمت مسکن و تب تند اجاره بها

    آرامش قیمت مسکن و تب تند اجاره بها

    بانک مرکزی داده های خود از وضعیت بازار مسکن تهران را برای اردیبهشت و خرداد امسال به روزرسانی کرد. با استفاده از این داده ها مشخص می شود که در سه ماهه نخست امسال، معاملات مسکن در این شهر حدود ۸ درصد بیشتر شده و این اتفاق همزمان با تورم ۵.۵ درصدی مسکن رخ داده است.

  • دریافت وام اجاره 200 میلیون تومانی

    دریافت وام اجاره 200 میلیون تومانی

    وام ودیعه مسکن یکی از راه هایی است که افراد برای رهایی خود از کرایه خانه به آن امید دارند. در این فصل که همه درگیر اسباب کشی هستند خیلی از مستأجران به وام ودیعه مسکن فکر میکنند ولی وقتی مبلغ و سود آن را می‌بینند از این فکر خیلی ها منصرف می‌شوند و به دنبال راه دیگری برای جبران هستند.

  • خبر مهم برای مستاجران

    خبر مهم برای مستاجران

    سقف اجاره بهای مسکن به ۳۱ استان کشور ابلاغ شد که با اجرای آن شاهد قانونی شدن کامل سقف اجاره بهای مسکن خواهیم بود.

  • کمک سامانه خودنویس به مستاجران

    کمک سامانه خودنویس به مستاجران

    انتفاع مالی مستاجران و موجران از محل ثبت رایگان قرارداد اجاره در سامانه خودنویس به مرز هزار میلیارد تومان رسیده است. طبق آمار‌های وزارت راه و شهرسازی، در دوره فعالیت سامانه خودنویس ۵۷۰ هزار و ۷۵۴ قرارداد اجاره در این سامانه ثبت شده و کل حق کمیسیون این قرارداد‌ها در هزینه طرفین معامله صرفه جویی شده است.

  • قیمت مسکن بعد از انتخابات

    قیمت مسکن بعد از انتخابات

    نتظار از دولت چهاردهم آن است که بهبود فضای کسب و کار، رفع موانع تامین مالی شامل پیش‌فروش و تسهیلات مسکن، دیپلماسی فعال برای توسعه خدمات مهندسی و ارتقای توان علمی صنعت ساختمان را مدنظر قرار دهد.

  • وام نهضت ملی مسکن ۸۰۰ میلیون شد

    وام نهضت ملی مسکن ۸۰۰ میلیون شد

    در هجدهمین جلسه شورای عالی مسکن با افزایش سقف تسهیلات نهضت ملی مسکن در شهرها به ۸۰۰ میلیون تومان موافقت شد.

  • مستاجران از قراردادهای زیرزمینی پرهیز کنند

    مستاجران از قراردادهای زیرزمینی پرهیز...

    نایب رئیس اول اتحادیه مشاوران املاک تهران با بیان اینکه در حال بازار مسکن در طی ماه گذشته متوقف شده و بازار وارد دوران رکود شده است گفت: بازار مسکن به گونه ای است که خریدار و فروشنده آپارتمان طی یک ماه گذشته صبر کردند به گونه ای که نه معامله خرید انجام شده و نه معامله فروش انجام شده است.

  • افزایش وام نهضت ملی مسکن

    افزایش وام نهضت ملی مسکن

    یکی از روش‌های کمک به خرید خانه، که زوج‌های جوان از آن استفاده می‌کنند، دریافت تسهیلات وام مسکن است. محاسبه اقساط وام مسکن نیز موضوع مهمی است که ممکن است باعث پیش آمدن سوالات زیادی شود.

  • مسکن در قفس انتخابات!

    مسکن در قفس انتخابات!

    گزارش‌ های میدانی و بررسی گفته‌های مشاوران املاک نشان می‌دهد این انتخابات قریب‌الوقوع و غیرمنتظره، بازار خرید و فروش املاک را به کمایی موقت فرو برده است. فروشندگان و خریداران مسکن در فاز انتظار فرو رفتند.

  • رشد ۴۰ درصدی قیمت مسکن در یک سال

    رشد ۴۰ درصدی قیمت مسکن در یک سال

    نرخ تورم خردادماه، امروز از سوی مرکز آمار ایران منتشر شد. بر این اساس، مسکن در بازه ماهانه رشد قیمتی برابر با ۲.۳ درصد داشته و بازار اجاره نیز در این بازه تورمی برابر ۲.۲ درصد رشد داشته است. در این بین تورم سالانه مسکن نیز ۴۰.۷ درصد اعلام شده است.

  • اخطار به املاکی ها

    اخطار به املاکی ها

    در شرایط کنونی اگر مالکی قصد داشت اقدام به انعقاد قرارداد بیش از ۲۶ درصد کند اداره کل راه و شهرسازی ، مشاور املاک را متخلف می‌داند و با آن برخورد خواهد کرد.

  • بازار مسکن در دوره کدام دولت آرام بود؟

    بازار مسکن در دوره کدام دولت آرام بود؟

    مشاوران املاک توقف روند «خرید سرمایه‌ای ملک» را در روزهای گذشته به مراتب بیشتر از ابتدای تیر ماه توصیف می‌کنند و تا حدودی هم این «صبر» را بیش‌از «توقف روند فروش» می‌دانند که همین اثر ثبات یا کاهشی روی قیمت گذاشته است. با این حال، هنوز «داده فراگیر از نبض قیمت فروش آپارتمان در کل شهر تهران» در دسترس نیست و با این تحقیق میدانی از برخی محله‌ها و برخی مناطق، نمی‌توان «تصویر مشخص از اینکه قیمت مسکن در تیرماه نسبت به خرداد کاهش پیدا کرد یا افزایش یافت»، ارائه کرد.

  • وام قرض‌الحسنه ۷۵۰میلیونی برای اجاره‌نشینان

    وام قرض‌الحسنه ۷۵۰میلیونی برای...

    برای همه افرادی که در طرح نهضت ملی مسکن ثبت نام کرده‌اند، تسهیلات و وام پیش بینی شده است. مقرر شد در یک ماه و طی سه نوبت به متقاضیانی که بانک‌های آنان مشخص شده، اطلاع رسانی شود و در صورتی که به بانک مراجعه نداشته باشند، در گروه افرادی لحاظ می‌شوند که از گرفتن تسهیلات منصرف شده‌اند.

  • سقف مجاز افزایش اجاره‌بها

    سقف مجاز افزایش اجاره‌بها

    با توجه به قانون ساماندهی بازار زمین و مسکن و تعیین نرخ تورم سقف اجاره بها با نظر شورای عالی مسکن و اعلام نهایی شورای مسکن استان تهران در جلسه صد و هشتم این شورا در محل شهرستان پردیس، افزایش ۲۶ درصدی برای سال جاری اعلام شده است، این مساله کاملاً رسمی و قانونی بوده و اتحادیه مشاوران املاک تهران نیز موضوع را رسماً اعلام کرده است.

  • نگاه کاندیداهای انتخابات ریاست‌ جمهوری به مسکن

    نگاه کاندیداهای انتخابات ریاست‌ جمهوری...

    نگاه نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری، به غیر از یک نفر از کاندیداها، نسبت به «یکی از مهم‌ترین مسائل اقتصادی خانوارها، یعنی تامین مسکن» از اظهارنظرهای آنها و همچنین اعضای ستادهای انتخاباتی‌شان مشخص شد. بررسی‌های دنیای‌اقتصاد از آنچه محمدباقر قالیباف، مسعود پزشکیان، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی و همچنین امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی درنظر دارند برای خانه‌اولی‌ها انجام دهند، نشان می‌دهد دو کاندیدا با مداخله مستقیم دولت در مسکن‌سازی به شیوه‌هایی که از دهه ۸۰ روی زمین‌های دولتی پیاده شد، زاویه دارند. یکی از ا

  • واکنش بازار به قیمت‌گذاری دولتی مسکن

    واکنش بازار به قیمت‌گذاری دولتی مسکن

    یک کارشناس اقتصاد مسکن با بیان اینکه اعلام سقف اجاره‌بها براساس نرخ تورم موضوع جدیدی در بازار مسکن نیست، گفت: در بحث خرید‌و‌فروش مسکن قیمت‌گذاری برای یک کالای ناهمگن از سوی دولت یک شوخی است.

  • ثبت نام وام ودیعه مسکن

    ثبت نام وام ودیعه مسکن

    به دلیل اینکه وارد فصل تغییر خانه شده ایم تمامی مستاجر ها در فکر افزایش پول پیش هستند و برای همین به دریافت وام ودیعه مسکن فکر میکنند. وام ودیعه مسکن به دلیل سود زیادی که دارد خیلی از افراد را از دریافت آن منصرف میکند چرا که بازپرداختش برای مستاجران سنگین میشود.

  • ساخت مسکن ۲۵ متری آغاز شد

    ساخت مسکن ۲۵ متری آغاز شد

    در طرح مسکن اقتصادی، قیمت زمین صفر در نظر گرفته شده است. با توجه به طراحی این پروژه به صورت مجتمع اقامتی و تجاری از طریق الحاقات زمین، هزینه برای متقاضیان صفر شده است.