ایران شناسی / کاخ خورشید کلات مشهد

کاخ خورشید کلات مشهد

کاخ خورشید کلات مشهد

" کاخ خورشید " یا " عمارت خورشید " یکی زیباترین کاخ های موجود در کشورمان ایران است که به دستور نادر شاه افشار موسس سلسه افشاریه در اوایل به سلطنتش در سال 1108 خورشیدی بنا نهاده شد که امروزه به عنوان یکی از بهترین جاذبه های گردشگری مشهد شناخته می شود. این کاخ در شهر کلات و در 150 کیلومتری شهر مشهد استان خراسان رضوی جای خوش کرده و نیز این کاخ در وسط باغ بزرگی قرار گرفته که شامل یک بنا در سه طبقه مجزا ‌است.

 این بنای فوق العاده در اصل یک بنای آرامگاهی است نه محل زندگی و کاخ شاهی و ... این مکان دقیقا به نیت آرامگاه نادر طراحی و ساخته شده اما هرگز تکمیل نشده و با مرگ نادر نیمه کاره رها گردید.

 لازم به ذکر است که در ادوار بعد از آن توسط قاجارها تغییراتی در آن اعمال گردید تا برای حکومت و سکونت قابل استفاده گردد. در ادامه سنگ های پر حجم و سنگین بنا، که موضوع آن‎ ها انواع میوه ‎های گرمسیری و پرندگانی چون طوطی میباشد در اینجا نشانگر این است که احتمال دارد سنگ تراش‎ های این بنا را نادر شاه از هند آورده باشد.

زیرا میوه‎ هایی چون موز، آناناس و ... در آن زمان در ایران وجود نداشته است تا سنگ تراشان ایرانی توانسته باشند شبیه آنها را هنرنمایی کنند. در ادامه قصد داریم این عمارت را بیشتر بشناسیم همراهمان باشید.


یکی از زیباترین کاخ های ایران، بی شک کاخ خورشید یا عمارت خورشید است. این کاخ به دستور نادر شاه افشار موسس سلسه افشاریه در اوایل به سلطنتش ساخته شد

تاریخچه عمارت خورشید

کاخ کلات (کاخ خورشید) درست در سال 1151 هـ. ق، به دستور نادرشاه افشار جهت اقامت و خزانه برای جواهرات و غنایم در کلات (نادر دژ) ساخته شد.

 البته کلات به معنی " قلعه و برج و بارو " است ؛ این را هم بدانید که قبل از اسلام تقریبا تمامی شهرها را به شکل کلات می‌ ساختند که در آن‌ ها مسئله نظام طبقاتی رعایت شده است. 

این طبقات اجتماعی پیشتر 3 طبقه بوده که بعده ها به چهار طبقه تغییر یافته است که شامل ارتش داران موبدان استریوشان و صنعتگران بوده ‌است که همگی این ‌ها هر کدام در شهر جای و اهمیت خود را داشتند. 

لازم به ذکر است که این بنا مربوط به سال ‌های آغازین به قدرت رسیدن نادرشاه افشار است. 

همچنین عملیات ساخت کاخ در تمام طول پادشاهی ادامه داشته و حتی تا آخرین سال‌ های حیات نادرشاه یعنی سال 1160 هجری قمری در دست ساخت بوده که با مرگ وی این سازه نیمه کاره ماند‌.

 چرا که کتیبه ثلث بسیار زیبای " سوره نباء " که در قسمت دور تا دور فضای گنبد نوشته شده به همین تاریخ اشاره کرده است و بعد ها توسط هنرمندان به اتمام رسید و این روزها بعنوان یک مکان تاریخی جذاب در دسترس گردشگران در تور مشهد قرار گرفته است.

 

تاریخچه عمارت خورشید


معرفی کاخ خورشید کلات نادری

یکی از زیباترین کاخ های ایران، بی شک کاخ خورشید یا عمارت خورشید است. 

این کاخ به دستور نادر شاه افشار موسس سلسه افشاریه در اوایل به سلطنتش ساخته شد.

 کاخ خورشید در شهر کلات مشهد استان خراسان رضوی است و این کاخ در وسط باغ بزرگی قرار گرفته شده که شامل یک بنا در سه طبقه‌ است.

 این بنا یک بنای آرامگاهی است و به نیت آرامگاه نادر ساخته شده اما هرگز تکمیل نشد و با مرگ نادر نیمه کاره رها شد.

 کتیبه داخلی آیاتی از سوره نباء دارد که مربوط به مرگ و حیاط بعد از مرگ وی می باشد. 

لازم به ذکر است که در ادوار بعد از آن توسط قاجارها تغییراتی در آن انجام گردید تا برای حکومت و سکونت قابل استفاده قرار بگیرد. 

همچنین سنگ های پر حجم و سنگین بنا، که موضوع آن ‎ها انواع میوه‎ های گرمسیری و پرندگانی چون طوطی میباشد.

 نشانگر این موضوعه که احتمال دارد سنگ تراش‎ های این بنا را نادر شاه از هند آورده باشد چون این میوه‎ ها در آن زمان در ایران نبوده تا سنگ تراشان ایرانی توانسته باشند شبیه آنها را حجاری کنند.

 

معرفی کاخ خورشید کلات نادری

 

شاید بتوان گفت که داستان این است که عمارت خورشید بنای مرموزیو پیچیده ای است که اطلاعات کامل و دقیقی را در موردش نمی ‌دانیم.

بسیاری آن را یک کاخ می دانند، بسیاری محل نگهداری غنایم گرانبهای نادر، بعضی هم به علت وجود سرداب کارکرد زندان را بهش نسبت داده اند.

 اما وجود چندین مقبره با طرح مشابه و فاصله زمانی کمی از آن، این فرضیه " مقبره بودن عمارت " را تقویت می ‌کند، وجود سرداب و کتیبه سوره نباء که معمولا در مقابر نوشته می ‌شود .

 مزید بر علت همین موضوع است. با این حال هنوز در مورد این بنا کاملا مطمئن نیستیم، پیشنهاد می کنیم که حتی برای یک بار هم که شده این عمارت را از نزدیک ببینید و از دیدنش نهایت لذت را ببرید.


معماری کاخ خورشید کلات

طبقه پایین کاخ خورشید نادرشاه محل نگهداری خزانه نادرشاه افشار بوده و این طبقه در اصل جایی تاریک و مخوف می باشد. 

طبقه اول این عمارت زیبا بر روی چهار ردیف پلکان که شکلی هرم مانند دارند ساخته شده است و هشت ضلعی میباشد. 

توجه داشته باشید که دسترسی به سالن اصلی کاخ خورشید از طریق ورودی های هشت ضلعی امکان پذیر می باشند. 

در ادامه طبقه دوم یا هم کف، تالاری بزرگ در میان خود جای داده و اتاق هایی در پیرامون آن به چشم می خورد.

 این تالار با تزییناتی به شیوه بناهای صفوی آراسته و طلا تزیین شده است. 

وجود کتیبه سوره نبا با تاریخ مرگ نادرشاه در دورتادور اتاق این طبقه عمارت، برخی از تاریخدانان چنین نتیجه گرفته اند که نادرشاه قصر خورشید را به عنوان آرامگاه خویش بنا کرده بود. در ضمن آرامگاه نادر شاه افشار در شهر مشهد (باغ نادری) به همراه تندیسی از نادر که سوار بر اسب است واقع شده است.

 

معماری کاخ خورشید کلات


طبقه سوم این بنا از 66 نیم ستون سنگی تشکیل استوانه ای بزرگ تشکیل شده است و به همین علت، بین تمام بناهای تاریخی ایرانی این بنا منحصر به فرد و بسیار چشمگیر می باشد . 

همچنین اتاق های این قصر دارای تزئینات گچبری فوق العاده و نقاشی های زیبایی است.

 همچنین برجی دایره ای شکل را می توان در وسط این بنا در پشت بام ببینید که از ترک هایی به شکل نیم ستون معروف به خیاری تشکیل شده اند .

 نمای خارجی این کاخ کنگره دار بوده که ترکیبی از معماری مغولی - هندی را به نمایش علاقه مندان به تاریخ می گذارد. 

همچنین نمای بیرونی این قصر تصویری از میوه هایی مانند آناناس و موز به تصویر کشیده است که هنرمندان هندوستانی آن را به زیبایی نقاشی کرده اند که شیفته آن می شوید.

 امروزه این باغ شامل 220 عدد درخت چنار است و نیز در باغچه غربی باغ و کوچه غربی باغ می توان یک ردیف چنار کهنسال را مشاهده نمایید که مبنای کاشت درختان دیگر باغ بوده است. 

درختان این باغ به وسیله موتور پمپ آبی از آب انبار زیر پیاده روی انتهای شرقی باغ  آبیاری می شوند و زیبایی دوچندانی به عمارت بخشیده اند.

 

معماری کاخ خورشید


نمای بیرونی کاخ به معماری دوران صفویه شباهت بسیار زیادی دارد. 

تزئینات بیرونی و درونی معماری به وسیله هنرمندان هندی صورت گرفته که شما را خیره خود می کند و در حقیقت زیبایی اصلی کاخ همین نمای بیرونی آن می باشد. 

دور تا دور کاخ حوضچه ‌هایی شگفت انگیز که دارای 156 فواره آب هستند به چشم می ‌خورد. 

همچنین این فواره‌ ها علاوه بر زیبایی ‌بخشی به نمای بیرونی عمارت، کار آبیاری باغ را نیز به عهده دارند.

 آن ‌چه با دیدن این فواره‌ ها و همچنین بقایای تبوشه‌ های آب قصر در موزه عمارت، در دید همگان جلب توجه میکند، سیستم آبرسانی کاخ در آن زمان بوده است. 

نادر برای استفاده از آب شیرین قره ‌سو که در 6 کیلومتری عمارت قرار داشته، از تمام استعداد و توان مهندسان خود استفاده نمود و سیستم آبرسانی را به خوبی بنا نهاد.

 مهندسان بعد از مشخص شدن مسیر انتقال آب، با رعایت شیب که تنظیم کننده فشار آب در آب ‌نماهای اطراف این عمارت بود، کانالی در مسیر انتقال آب حفر کرده اند .
با استفاده از تنبوشه‌ های سفالی، لوله‌ گذاری کردند و روی لوله ‌ها را با خاک نرم پوشانده اند.

  • با کمترین هزینه بیشترین لذت از سفر

    با کمترین هزینه بیشترین لذت از سفر

    چگونه میتوانیم با کمترین هزینه بیشترین لذت را از سفر خود ببریم؟ سفر کم هزینه به کیش جزیره کیش یکی از مهم ترین قطب های گردشگری ایران شناخته می‌شود که هر ساله پذیرای صدها هزار گردشگر از سرتاسر نقاط کشور است. فرقی نمی‌کند تابستان باشد یا زمستان، هر زمان به کیش سفر کنید با جمعیت زیادی از مسافران روبه‌رو می‌شوید.

  • روستا و بندر لافت قشم

    روستا و بندر لافت قشم

    روستای لافت و بندر لافت قشم یکی از زیباترین روستاهای جزیره قشم به حساب می­‌آید. این روستا را به عنوان بندر تاریخی لافت نیز می­‌شناسند. غروب آفتاب در این روستا چشم‌­انداز بی­نظیری خلق می­‌کند. این بندر قابلیت آن را دارد که در لحظه اول شما را شیفته خود کند. معماری‌­های زیبای این روستا در کنار فرهنگ مردم روستای لافت، جاذبه‌­های تاریخی و چشم­اندازهای طبیعی همگی از زیبایی‌­های این منطقه محسوب می­‌شوند.

  • خانه لاری‌ها تاریخیه یزد

    خانه لاری‌ها تاریخیه یزد

    شهر یزد را می‌توان یکی از نمادهای فرهنگی ایران دانست که از اهمیت و ارزش بسیار بالایی برخوردار است. بناها و خانه ‌های تاریخی یزد به دلیل آنکه در بافت کویری قرار گرفته‌اند، به سبک خاصی ساخته شده و از ویژگی‌های خاصی برخوردارند. شهر یزد به دلیل بهره‌مندی از آثار تاریخی و بناهای قدیمی از شهرت خاصی در میان سایر شهرهای ایران برخوردار بوده و لقب عروس کویر ایران به حق برازنده آن است. در ادامه به معرفی و فلسفه کهن خانه های تاریخی یزد خواهیم پرداخت؛ همراه جاباما باشید.

  •  معماری ۵ هزارساله سیستان و بلوچستان

    معماری ۵ هزارساله سیستان و بلوچستان

    معماری غنی سیستان و بلوچستان قدمتی به درازای تاریخ ۵ هزارساله منطقه دارد که متأسفانه مغفول مانده و معماری بی‌هویت غربی جای آن را گرفته است.از قدیم‌الایام مسکن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و شاید اولین نیازهای بشر مطرح بوده است و طبق تعریف کوچک‌ترین عنصر سکونتگاه‌ها را تشکیل می‌دهد، مسکن زائیده مهم‌ترین نیاز انسان‌ها و یکی از پدیده‌های جغرافیایی هر منطقه است.

  • ساحل صخره ای چابهار

    ساحل صخره ای چابهار

    هیمشه وقتی صحبت از ساحل پیش می آید در ذهن همه ما تصویر ساحلی شنی یا ماسه ای نقش می بندد که موج های آرامی در آن به ساحل می آیند و می روند. دقیقا بر خلاف چیزی که در ساحل صخره ای چابهار انتظار شما را می کشد. تماشای ساحل صخره ای تنها بندر اقیانوسی ایران که موج هایی بلند به آن می خورند یکی از زیباترین تصاویری است که در سفر به چابهار می توانیم آن را ببینیم. شهری ساحلی که با صخره های بلندش رو به دریا ایستاده

  • دریاچه مهارلو _استان فارس شیراز

    دریاچه مهارلو _استان فارس شیراز

    یکی از جاذبه‌های طبیعی و تماشایی استان فارس و جاهای دیدنی شیراز، تالاب مهارلو یا دریاچه مهارلو است که در حدود ۱۸ کیلومتری جنوب شرقی این شهر قرار دارد. دریاچه مهارلو به‌عنوان دریاچه صورتی نیز شناخته می‌شود و دلیل صورتی و قرمز بودن این دریاچه، رشد نوعی جلبک در آب آن است. این دریاچه بخشی از منطقه شکار ممنوع مهارلو در شیراز محسوب می‌شود و پناهگاه و زیستگاه پرندگان مهاجری چون فلامینگوها است.

  • کاخ سعدآباد تهران

    کاخ سعدآباد تهران

    در شلوغی و هیاهوی تهران هر کسی به دنبال راه گریزی است تا دقایقی را به دور از این هیاهو و روزمرگی‌های روزانه سپری کند و اگر کمی چشم بگرداند چاره کار را در شمال شهر پیدا می‌کند. جایی که در جوار کوهپایه‌های توچال و طبیعت سرسبز دربند مجموعه ای شگفت انگیز و چشم نواز با ۱۸۰ هکتار جنگل طبیعی، باغ‌ها، خیابان‌ها، چشمه‌ها، کاخ‌ها و کوشک‌های متفاوت با قدمتی تاریخی قرار گرفته و با آغوش باز پذیرای گردشگران و میهمانان خود است.

  • پل ورگان

    پل ورگان

    گمنامی پل فلاورجان در میان پل‌های اصفهان/ وقتی تنها پل 2 قوسی زاینده‌رود از دید گردشگران مخفی می‌ماند پل‌های تاریخی فلاورجان یا همان «وَرگان» و پل بابا محمود ۲ پل تاریخی شهرستان فلاورجان هستند که همه ساله میزبان گردشگران داخلی و خارجی می‌شوند، پل فلاورجان تنها پل تاریخی ۲ قوسی ساخته شده بر روی رودخانه زاینده‌رود به شمار می‌رود.

  • پل جوبی

    پل جوبی

    در دوران صفویه در کتاب ژان شاردن. در سمت راست آن کاخ سعادت‌آباد، بالای کاخ عمارت آیینه‌خانه، سمت راست آیینه‌خانه عمارت نمکدان است.

  •  حمام شیخ‌بهایی اصفهان

    حمام شیخ‌بهایی اصفهان

    راز گرم شدن حمام شیخ‌بهایی تنها با یک شمع/ توقف تعمیرات حمام اصفهان- حمام شیخ‌بهایی با راز نامکشوف خود یعنی گرم شدن منبع حمام با شمعی که همواره روشن بوده، تبلور هنر معماری و ذهن خلاق ایرانیان در طراحی بناها است؛ موضوعی که سالها ذهن دانشمندان جهان را مشغول کرد.شیخ بهایی از بزرگ ترین دانشمندان عصر صفوی است که در علوم فلسفه، منطق، هیئت و ریاضیات تبحر داشت و مجموعه تالیفاتی که از او بر جای مانده در حدود ۸۸ کتاب و رساله است.

  • سفر به کاشان

    سفر به کاشان

    شهر گلاب و خانه‌های تاریخی راهنمای سفر به کاشان؛ شهر گلاب و خانه‌های تاریخی کاشان شهری‌ست که، به قول سهراب سپهری، جور دیگر باید دیدش! شهری که با عنوان‌های شهر گل و گلاب، پایتخت فرش جهان و خانه‌های تاریخی‌اش بر سر زبان‌هاست و با مردم خونگرم و مهمان‌دوستش پذیرای گردشگران و مسافران از هرجای جهان. در هر فصلی از سال، سفر به کاشان لطف و صفای خودش را دارد. تنها چیزی‌که نباید یادتان برود، راهنمای کاشان‌گردی‌ست. در این مطلب از اسنپ‌تریپ برایتان از قصه‌ی کاشان شروع کرده‌ایم، و از دیدنی‌ها و خوردنی‌ها و ه

  • مسجد کبود تبریز

    مسجد کبود تبریز

    استان آذربایجان شرقی _تبریز_نام محلی:کؤی مچید، گؤی مسجید_نام‌های دیگر:مسجد جهانشاه عمارت مظفریه معروف به مسجد کبود یا مسجد جهانشاه از مسجدهای تاریخی تبریز مربوط به دوران حکمرانی قراقویونلوها در قرن نهم هجری است. مادام ژان دیولافوا، مهندس راه و ساختمان و باستان‌شناس فرانسوی که همراه همسرش از سوی دولت فرانسه برای انجام کاوش‌های باستان‌شناسی به ایران سفر کرده بود. در کتاب خود از این مسجد با نام مسجد آبی تبریز (فرانسوی: La Mosquée bleue de Tauris‎) نام برده‌است.

  •  بنای تاریخی مقبرةالشعرا

    بنای تاریخی مقبرةالشعرا

    نمایی از مقبرهٔ شهریار به عنوان آخرین شاعر مدفون در مقبرةالشعرا. مقبرةالشعرا (آرامگاه شاعران، گورستان سرخاب) یکی از گورستان‌های تاریخی شهر تبریز است.

  • مسجد جامع تبریز

    مسجد جامع تبریز

    مسجد جامع تبریز یکی از بناهای تاریخی شهر تبریز است. این مسجد که در کتاب‌های تاریخی از آن به‌عنوان «جامع کبیری نیز نام برده شده، از ابتدای تأسیس مسجد جامع شهر تبریز بوده و بازار تبریز، گرداگرد آن شکل گرفته‌است. مسجد جامع تبریز از دوره سلجوقیان تا دوره قاجار بوده است و در تبریز، خیابان شهید مطهری واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۷۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

  •  کیش جزیره رویایی

    کیش جزیره رویایی

    گاهی دلتان می‌خواهد از همۀ شلوغی شهر و هوای آلوده‌اش فاصله بگیرید و به سفر بروید اما نمی‌دانید کجا می‌تواند مقصد رویایی گشت‌و‌گذار و آرامش روح و جسمتان باشد دور از هیاهوی شهرهای بزرگ، در دل خلیج فارس زیبا، جزیرۀ کیش مانند یاقوتی درخشان و بکر سرشار از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی قرار دارد که همین جزیره‌بودن باعث شده نسبت به مناطق دیگر ایران آلودگی هوای بسیار کمتری داشته باشد.

  • معرفی روستای کندوان_ آذربایجان شرقی

    معرفی روستای کندوان_ آذربایجان شرقی

    در شمال غرب کشور و در نزدیکی شهر اسکو می‌توانید یکی از اعجاب‌آورترین روستاهای ایران را ببینید. روستایی صخره‌ای و اسرارآمیز که در پای دامنه‌های کوه آتشفشانی سهند جا خوش کرده است. این روستا یکی از نمونه‌های نادر روستاهای صخره‌ای جهان است که کماکان مردمانش در خانه‌های سنگی که به آن کران می‌گویند، زندگی می‌کند. اگر دوست دارید با این مکان جادویی بیشتر آشنا شوید، در سفر به طبیعت زیبای منطقه کندوان تبریز و بازدید از معماری صخره‌ای حیرت‌انگیز آن هم‌سفر کجارو باشید.

  • حفظ فرهنگ "قوم ترک"درآذربایجان

    حفظ فرهنگ "قوم ترک"درآذربایجان

    در حالیکه همه اقوام می توانند فرهنگ قومی خودرا نگهدارند وتنها در قاره آسیا، ترکان هستندکه از آن حقوق ،محروم فرهنگی شده اند . کاری کرده اند که اقوام کوچک ایرانی هم حاضر به پذیرش ایرانی بودن قوم ترک نباشند وبا همین نوع رفتاردوگانه نیز باعث شده ا ند. جابجایی جمعیتی بزرگی در قاره آسیا بوجود آید که سکنه صلح جوی ترک آسیاِِِیی مجبور به جابجایی جغرافیایی جمعیت ترک خود بشوند.

  •  بازسازی قصر دارالامان

    بازسازی قصر دارالامان

    حکومت چهار سال را برای باز سازی این کاخ تعیین کرده است و قراراست تا دو سال دیگر کار باز سازی این قصر پایان یابد. اما اکنون کار باز سازی متوقف است. مهندسان کاخ دارالامان می‌گویند که در بهار سال آینده کار بازسازی این کاخ ازسرگرفته خواهد شد. این مهندسان می‌گویند که آنان اکنون روی طرح و دیزاین اتاق‌های کاخ کار می‌کنند. درهمین حال، وزارت شهر سازی می‌گوید که قرار داد بازسازی کاخ دارالامان به داوطلبی گذاشته شده است و این قرارداد به شرکتی که تجربۀ ساخت بازمانده‌های باستانی راداشته باشد سپرده خواهد ش

  • بازسازی خانه های ایرانی

    بازسازی خانه های ایرانی

    بازسازی خانه های قدیمی از ساختمانی که قرار است از ابتدا ساخته شود برای تیم بازسازی دشوارتر است. دلیل این دشواری چهار چوبی است که برای طراح تعیین می‌شود و دست و پایش را در امر بازسازی می‌بندند. قبل از انجام بازسازی تحقیقات و بررسی‌های لازم را انجام دهید تا از سختی این امر آگاه باشید. وقتی صحبت از خانه های قدیمی می‌شود همه در فکرشان اتاق‌هایی دور تا دور حیاط، باغچه‌ای با گل‌های بنفشه و حوض آبی را تصور می‌کنند.

  • مرمت گنبد سلطانیه زنجان

    مرمت گنبد سلطانیه زنجان

    مرمت بناهای تاریخی پاورپوینت مرمت گنبد سلطانیه زنجان چندی پیش شروع مرمت گنبد سلطانیه زنجان که پیشینه ساخت آن به دوره ایلخانی باز می‌گردد . به دستور اُلجایتو، ایلخان مغول و ملقب به سلطان محمد خدابنده ساخته شده است.

  • مرمت و بازسازی حمام شاهزاده‌ها

    مرمت و بازسازی حمام شاهزاده‌ها

    حمام شاهزاده ها از سال ۵۳ متروکه شده بود و کاربردی نداشت به همین دلیل بسیاری از بخش های بنای آن آسیب دیده بود.بیش از سه هزار سال پیش ایرانیان در شهر‌های خود حمام عمومی داشته‌اند و احتمال می‌رود نخستین حمام تاریخ در ایران ساخته شده باشد.