ایران شناسی / پل جوبی

پل جوبی

پل جوبی

در دوران صفویه در کتاب ژان شاردن. در سمت راست آن کاخ سعادت‌آباد، بالای کاخ عمارت آیینه‌خانه، سمت راست آیینه‌خانه عمارت نمکدان است.

پل جوبی که برخی مورخین پل چوبی نوشته‌اندو امروزه نیز به همین نام معروف است، نام پلی در اصفهان و بر روی زاینده رود است. 
این پل راه اختصاصی برای رفت‌وآمد کاخ هفت‌دست و کوشک آیینه‌خانه بوده و روی این پل جوی آبی روان بوده به این مناسبت آن را پل جوبی می‌نامیدند. پلی است با عرض کم وطول ۱۴۷ متر در شهر اصفهان میان دو پل الله‌وردی خان و پل خواجو قرار دارد.
 این پل به دستور شاه عباس دوم در سال ۱۰۶۵ قمری بنا گردید.

معماری


این پل که با پهنا کم و درازای نزدیک ۱۴۷ متر بر بستر زاینده رود، میان دو پل الله‌وردی خان و پل خواجو ساخته شده‌است از سازه‌های دوره شاه عباس دوم در سال ۱۰۶۵ هجری است.

برج شش گوشه وسط پل با چشمه‌های آب جاری فرح بخش حال امیران، اشراف، مهمانان و سفیرانی بود که به حضور شاه شرفیاب می‌شدند.

در قسمت غربی این پل آب رودخانه به صورت دریاچه‌ای درمی‌آمد به همین لحاظ به آن «پل دریاچه» نیز می‌گفتند. نام دیگر آن پل سعادت‌آباد است. این پل هم‌اکنون در خیابان کمال اسماعیل قرار دارد.


این پل مسیر اختصاصی کاخ هفت‌دست و کوشک آیینه‌خانه بوده‌است.


این برای آمدوشد عامهٔ مردم نبوده‌است بلکه تنها وسیلهٔ ارتباط باغهای سلطنتی دو کناره شمالی و جنوبی رودخانه یعنی باغ معروف به «باغ دریاچه» با باغهای گستردهٔ سعادت آباد میان پل الله‌وردی خان و پل خواجو و بناهای با شکوه کاخ هفت‌دست و کوشک آیینه‌خانه و کشکول و نمکدان بوده‌است و در اصل محل عبور خانواده شاه صفوی و امرا و بزرگان و مهمانها و سفرایی بوده‌است که اجازه دیدار با شاه عباس دوم را داشته‌اند.

نام

وجه تسمیه این پل «جوبی» را به فراخور جوی کوچک ظریفی از سنگ پارسی بوده که آب را از سوی دیگر به طرف دیگر پل جاری می‌کرده‌است و آن در عهد صفویه بر روی پل تعبیه کرده بودند، می‌دانند. 
با این حال شاردن در کتابش به صراحت این پل را از جنس چوب بر پایه‌های سنگی ذکر کرده‌است و نمی‌توان قاطعانه گفت که عنوان «پل چوبی»، نادرست است.

شاعری متخلص به تأثیر و هم دوره شاه سلیمان صفوی در بخشی از متنوی که در مورد بناهای اصفهان سروده می‌گوید (منظور از شرقی پل خواجو و غربی پل چوبی است):

یکی شرقی، اساسش سنگ خارا دگر یک غربی و از چوب برپا
پل چوبیش حیرت داستانست که بر بالای آن نهری روان است
به گیتی نیست آن پل را قرینه که از چوبست و هم طرح سفینه
به دریا گرچه هر کشتی دوان است در اینجا بحر بر کشتی روان است

نام اصلی آن پل «سعادت‌آباد» بوده و به فراخور مجاورت با هفت کاخ از کاخهای سلطنتی عصر شاه عباس دوم «پل هفت دست» نیز نام داشته‌است.

در بخش شرقی و غربی این پل، آب رودخانه بر روی هم انباشته می‌شده و به گونهٔ دریاچه‌ای درمی‌آمده به آن «پل دریاچه» نیز می‌گفته‌اند. 
در کتاب فواید الصفویه که از مآخذ تاریخ عهد صفویان است به روشنی نام این پل «پل سعادت‌آباد» یاد شده و نویسنده آن کتاب در روزگار صفوی بنای «شهر تازه‌ای» را به محاذات باغ سعادت آباد در سال ۱۰۶۹ هجری و هم‌زمان با هفدهمین سال سلطنت شاه عباس دوم متذکر می‌گردد.

حوادث تاریخی

با گذشت از یک سال از استبداد صغیر و به توپ بسته شدن مجلس و در پی دعوت آقانجفی و حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی از ضرغام السلطنه نیروهای بختیاری خود را به اردوگاه باغ ابریشم رساندند.

 در شب نهم ذی حجه ۱۳۲۶ گروهی از بختیاری‌ها به سرپرستی ضرغام السلطنه از پل جوبی گذشته خود را به مجاهدین شهری در مسجد امام رساندند و گروهی نیز از دروازه مارنان به مجاهدین شهری ملحق شدند جنگ در میدان نقش جهان میان حکومت قاجاری و سواران بختیاری به اوج خود رسید و سرانجام با شکست سربازان حاکم و فرار اقبال الدوله کاشی خاتمه یافت. در پی این واقعه مجاهدان مشروطه خواه بختیاری کنترل شهر اصفهان را به دست گرفتند.

  • کاخ خورشید کلات مشهد

    کاخ خورشید کلات مشهد

    " کاخ خورشید " یا " عمارت خورشید " یکی زیباترین کاخ های موجود در کشورمان ایران است که به دستور نادر شاه افشار موسس سلسه افشاریه در اوایل به سلطنتش در سال 1108 خورشیدی بنا نهاده شد که امروزه به عنوان یکی از بهترین جاذبه های گردشگری مشهد شناخته می شود. این کاخ در شهر کلات و در 150 کیلومتری شهر مشهد استان خراسان رضوی جای خوش کرده و نیز این کاخ در وسط باغ بزرگی قرار گرفته که شامل یک بنا در سه طبقه مجزا ‌است.

  • معمار ی و طراحی خانه خطیبی قزوین

    معمار ی و طراحی خانه خطیبی قزوین

    خانه خطیبی قزوین یکی از خانه های تاریخی قزوین است. نام کوچه خطیبی در قزوین را از روی نام خانه ای اعیانی درون آن برداشته اند. مالک این بنا معتمد حاج ملا احمد خطیبی نام داشت که یکی از کسبه تکیه ناسار بود.

  • کاخ شهرداری تبریز

    کاخ شهرداری تبریز

    کاخ شهرداری تبریز از بناهای تاریخی شهر تبریز است که ساخت آن از سال ۱۳۱۴ تا ۱۳۱۸ خورشیدی در محل گورستان متروک و مخروبهٔ کوی نوبر با نظارت مهندسان آلمانی و در زمان ریاست شهرداری حاج ارفع‌الملک جلیلی و با بودجهٔ ۲٬۵۰۰٬۰۰۰ ریال انجام شد. از این بنا، به عنوان تالار شهر و دفتر اصلی شهرداری تبریز، بهره‌برداری شده‌است. این اثر در تاریخ ۲۹ تیر ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۵۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

  • بازسازی عمارت بادگیر کاخ گلستان تهران

    بازسازی عمارت بادگیر کاخ گلستان تهران

    عمارت بادگیر کاخ گلستان تهران یک بنای کاملا ایرانی است و معماری آن توسط بهترین معماران ایرانی ارائه شده است. مظفرالدین شاه قاجار در این عمارت شهر تهران، تاجگذاری کرده و این عمارت اتفاقات زیادی را در خود ثبت نموده است. بنای عمارت بادگیر کاخ گلستان تهران

  • سر در عالی قاپو یکی از آثار تاریخی و گردشگری در شهر قزوین است

    سر در عالی قاپو یکی از آثار تاریخی و...

    در ابتدای خیابان سپه – نخستین خیابان ساخته شده در ایران – قرار دارد. این بنا سردر یکی از هفت در ورودی به ارگ سلطنتی صفویان بوده‌است. و در اصلی جنوبی است که به خیابان و میدان شاه باز می‌شده و تنها در از این مجموعه است که اکنون به یادگار مانده است.

  • بنای تاریخی تالار تیموری

    بنای تاریخی تالار تیموری

    ایوان و حیاط تالار تیمیوری که به عنوان موزه تاریخ طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد

  • معرفی بنای عالی قاپو

    معرفی بنای عالی قاپو

  •  خانه زینت الملوک شیراز

    خانه زینت الملوک شیراز

  • ابیانه یکی از روستاهای خاص و دیدنی نطنز در استان اصفهان

    ابیانه یکی از روستاهای خاص و دیدنی نطنز...

  • سوباتان، بهشت ناشناخته در ایران

    سوباتان، بهشت ناشناخته در ایران

  • ماسوله‌ای سرسبز در قلب کویر

    ماسوله‌ای سرسبز در قلب کویر