بازار املاک / ۶۰ درصد درآمد خانوار را مسکن میبلعد

۶۰ درصد درآمد خانوار را مسکن میبلعد

۶۰ درصد درآمد خانوار را مسکن میبلعد

بررسی‌ها نشان می‌دهد خانوار‌های شهری به‌طور میانگین باید ۶۰ تا ۷۰ درصد درآمد ماهانه خود را برای تامین هزینه‌های مسکن خرج کنند. روزنامه همشهری نوشت: طبق آمار‌هایی که وزیر راه و شهرسازی و یک عضو کمیسیون عمران مجلس به آن استناد کرده‌اند، سهم هزینه مسکن در سبد خانوار‌های شهری به ۶۰ تا ۷۰ درصد رسیده است. میانگین این شاخص در جهان ۱۸ درصد برآورد می‌شود.


بلعیده‌شدن درآمد خانوار‌ها توسط هزینه مسکن، واقعیتی است که به‌خصوص در دوره‌های تنش بازار مسکن به وقوع می‌پیوندد و در سال‌های اخیر با جهش ۷ برابری میانگین قیمت مسکن و اثرگذاری آن بر بازار اجاره، این سهم نیز به‌شدت افزایش پیدا کرده است. در این میان وزیر راه و شهرسازی برای توجیه قانون جهش تولید مسکن و احداث ۴ میلیون مسکن تا سال ۱۴۰۴، به سهم هزینه مسکن در سبد مصرفی خانوار اشاره می‌کند که به‌گفته او در شهر‌های بزرگ از ۶۰ درصد نیز عبور کرده است؛ البته همچنان این پرسش بی‌پاسخ می‌ماند که آیا با ساخت مسکن در حومه شهرها، به‌خصوص در تهران می‌توان محیط مساعدی برای زندگی خانوار‌ها و کاهش هزینه مسکن آن‌ها ایجاد کرد یا نه؟

سایه مسکن بر دخل‌وخرج خانوار
سهم هزینه مسکن در سبد خانوار در جهان به‌طور متوسط ۱۸ درصد و دامنه نوسان آن ۱۵ تا ۲۵ درصد است؛ یعنی یک نفر به‌طور میانگین در ازای دستمزد ۱.۵ساعت کار روزانه می‌تواند اجاره مسکن و هزینه سکونت خود در آن روز را تأمین کند و اجرت مابقی ۶.۵ساعت کار روزانه خود را برای تأمین سایر نیاز‌های زندگی اعم از خوراک، پوشاک، تفریح، ورزش، درمان و... اختصاص دهد. در ایران اگرچه محاسبات رسمی برای این شاخص انجام نمی‌شود، اما برآورد‌های کارشناسی حاکی است سهم هزینه مسکن در سبد یک خانوار شهری معادل دستمزد ۱۶ ساعت کار روزانه است.

به‌عبارت دیگر، یک سرپرست خانوار ماهانه باید معادل ۲ برابر حداقل حقوق مصوب قانون کار برای ۸ ساعت کار در روز را برای تأمین مسکن هزینه کند. بیت‌الله ستاریان، استاد دانشگاه، ازجمله کارشناسانی است که با کنار‌گذاشتن آمار‌های رسمی برگرفته‌شده از میانگین کل کشور، این تحلیل را برای مناطق شهری باورپذیر می‌داند و اظهارات او حداقل با هزینه‌های زندگی در کلانشهر‌ها و به‌خصوص تهران مطابقت دارد. حتی اگر این آمار و ارقام دست بالا در مورد هزینه مسکن خانوار‌های شهری ملاک محاسبه قرار نگیرد و فقط به آمار‌های تعدیل‌شده مرکز آمار ایران برای سال‌۱۳۹۹ استناد شود، بازهم بزرگ‌ترین عامل هزینه‌ای در سبد خانوارها، هزینه اجاره مسکن است که در استان تهران به ۴۷ درصد می‌رسد و در شهر تهران از ۶۵ درصد نیز عبور می‌کند.

همچنین این شاخص در مناطق شهری استان‌های البرز، هرمزگان و قم نیز به‌ترتیب ۳۰ درصد، ۲۸ درصد و ۲۷ درصد از هزینه‌های خانوار را می‌بلعد که در مقایسه با میانگین ۱۵ تا ۲۰ درصدی جهانی، رقم بسیار بالایی است.

البته در گزارش‌های مرکز آمار و بانک مرکزی ردیف‌هایی برای تعیین سهم مسکن از هزینه خانوار‌ها وجود دارد که در این ردیف­‌ها، هزینه‌های مسکن همه خانوار‌ها اعم از مالک و مستأجر براساس اجاره نقدی پرداختی و هزینه حامل‌های انرژی و هزینه استهلاک محاسبه می‌شود که این شاخص نیز با وجود اختلاف جدی با واقعیت هزینه‌های مسکن، همواره بالاتر از ۳۰ تا ۳۵ درصد برآورد می‌شود.

سونامی هزینه مسکن در کلانشهر‌ها
وخامت اوضاع مسکن در هزینه خانوار آن‌هم بعد از رشد ۶۳۰ درصدی میانگین قیمت مسکن در ۴ سال اخیر، موضوعی است که نه می‌توان آن را کتمان کرد و نه بازی با آمار‌ها می‌تواند آن را کم‌اهمیت جلوه دهد. در شرایط فعلی، برای توجیه ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی تا سال‌۱۴۰۴ گزارشی در مورد وضعیت هزینه مسکن خانوار‌های شهری در اختیار متولیان اجرای این قانون گذاشته شده که در آن سهم هزینه مسکن از سبد خانوار در کلانشهر‌ها رقمی بین ۶۰ تا ۷۰ درصد برآورد شده است.

اگرچه هدف از انتشار این گزارش آماری، زمینه‌سازی برای کسب موافقت و حمایت حداکثری برای ساخت ۴ میلیون واحد مسکن در قالب نهضت ملی مسکن است؛ اما پرده را از مقابل وضع نامساعد حوزه مسکن نیز کنار می‌زند. رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی در نشست هم‌اندیشی اخیر با انبوه‌سازان مسکن و ساختمان، اعلام کرده است: هزینه مسکن در سبد خانوار در شهر‌های بزرگ بیش از ۶۰ درصد و در شهر‌های کوچک به میزان کمتر برآورد شده است. همزمان مجتبی یوسفی، عضو کمیسیون عمران مجلس، از رسیدن سهم مسکن در سبد خانوار به ۶۵ تا ۷۰ درصد خبر داده و در ادامه بر حمایت تمام‌قد مجلس از نهضت ملی مسکن و انبوه‌سازان داخلی تأکید کرده است. تفسیر ساده این اعداد و ارقام در مورد هزینه مسکن این است که فشار هزینه‌های خانوار تعداد بیشتری از اعضای خانوار را وادار به‌کار می‌کند و اغلب سرپرستان خانوار نیز مجبور به داشتن بیش از یک شغل می‌شوند. این موضوع جدا از تبعات وخیمی که برای کیفیت زندگی و زیست اجتماعی دارد، بر مناسبات درون خانواده اعم از فرزندآوری و تربیت، آموزش و بهداشت آن‌ها نیز اثرگذار است.

در این میان، اجرای نهضت ملی مسکن از طریق احداث بنای ارزان قیمت با حذف هزینه زمین از تولید مسکن و تعدیل هزینه نهاده‌های ساختمانی، می‌تواند در حل مشکل هزینه مسکن خانوار‌ها به‌خصوص در مناطق روستایی و شهر‌های کوچک مفید باشد، اما در کلانشهر‌ها که عملا مسکن دولتی در فاصله‌ای دورتر از شهر و با زیرساخت‌های ناکافی احداث می‌شود، صرف احداث بنای مسکونی نمی‌تواند رافع هزینه‌های مسکنی خانوار باشد. این مسئله در تهران که بخش عمده مسکن دولتی آن در فاصله حدود ۹۰ کیلومتری و در استان‌های همجوار احداث خواهد شد، بسیار وخیم‌تر است و می‌توان گفت بخش عمده آن با شکست مواجه خواهد شد.

تاوان تضعیف درآمد و مزد
مسکن به‌عنوان یک کالای تولید داخل، تابعی از قیمت زمین و نهاده‌های ساختمانی در اقتصاد ایران است و با جهش چند‌برابری قیمت هرکدام از عوامل دخیل در احداث بنا، رشد قیمت مسکن و در نتیجه افزایش قیمت اجاره‌بهای مسکن نیز ناگزیر است. در این میان، افزایش نیافتن درآمد و مزد خانوار‌ها متناسب با واقعیت‌های اقتصادی فضایی مهیا کرده که توان مالی خانوار‌ها برای خرید مسکن کافی نباشد و در دوره‌های متوالی، مقادیر قابل‌توجهی از درآمد‌های خانوار صرف تأمین مسکن استیجاری شود. شاید روی کاغذ با ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی با قیمت کمتر از میانگین بازار آزاد، بتوان میان‌بری برای خانه‌دار‌کردن خانوار‌های مستأجر ایرانی فراهم آورد؛ اما حقیقت این است که حتی مشارکت در ساخت همین مسکن دولتی نیز نیازمند تأمین آورده ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلیون تومانی خانوار‌ها و دریافت تسهیلات ۲۵۰ تا ۴۵۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۱۸ درصد است و این ارقام با توانمندی مالی خانوار‌های متوسط رو به پایین مناسبتی ندارد.

بی‌توجهی به تناسب میان مزد و هزینه معیشت کارگران و کارمندان و خودداری دولت‌ها در ایفای تعهدات و مسئولیت‌های اجتماعی خود در حوزه‌های درمان، آموزش و مسکن، اصلی‌ترین دلایلی است که دخل‌وخرج خانوار‌های حقوق‌بگیر به‌عنوان بزرگ‌ترین جزء از جمعی ایران را به هم ریخته و میانگین دوره انتظار آن‌ها برای خانه‌دار‌شدن را از سن امید به زندگی در ایران بالاتر برده است. در این وضعیت، ضمن اینکه دولت باید در قالب طرح‌هایی نظیر نهضت ملی مسکن تمهیداتی برای تأمین مسکن اقشار کم‌درآمد بیندیشد، باید برنامه‌های جدی نیز برای بالا بردن درآمد خانوار‌ها از مسیر رشد تولید ناخالص داخلی و سهمی‌کردن نیروی کار از عایدی فعالیت‌های اقتصادی تدوین شود. بدون این اصلاحات، می‌توان برآورد کرد که نه ساخت بنا‌های بلند در بیابان و نه افزایش سالانه دستمزد متناسب با نرخ تورم انتظاری سال بعد، نمی‌تواند کوچک‌ترین گرهی از وضعیت مالی و معیشتی خانوار‌ها باز کند.

خبرگزاری میزان

  • پنت‌هاوس الهیه، گران‌تر از خانه ایلان‌ ماسک!

    پنت‌هاوس الهیه، گران‌تر از خانه ایلان‌...

    در بازار ملک چند روزی است که کاشف به عمل آمده یک پنت‌هاوس در منطقه الهیه تهران به قیمتی معادل ۱۵ میلیون دلار آمریکا قیمت‌گذاری شده است و تشتک بسیاری را پرانده است.

  • نرخ سود وام مسکن مهر در چه صورت ۱۸ درصد محاسبه می‌شود؟

    نرخ سود وام مسکن مهر در چه صورت ۱۸ درصد...

    بر اساس جزو ۴ بند الف تبصره ۱۱ لایحه بودجه ۱۴۰۱، مالکان واحدهای تکمیل شده مسکن مهر که دارای خدمات زیربنایی هستند موظفند تا پایان خرداد ۱۴۰۱ برای دریافت دفترچه اقساط مسکن مهر و تبدیل به فروش اقساطی کردن

  • اقساط تسهیلات ساخت طرح نهضت ملی مسکن چقدر است؟

    اقساط تسهیلات ساخت طرح نهضت ملی مسکن...

    محمدحسن علمداری عضو هیات‌مدیره بانک مسکن جزییاتی از نحوه بازپرداخت تسهیلات ساخت طرح نهضت ملی مسکن را با تسهیلات ابلاغی جدید از سوی بانک مرکزی، اعلام کرد.

  • نقشه مصوب و مکمل مجلس برای دلالان مسکن چیست؟

    نقشه مصوب و مکمل مجلس برای دلالان مسکن...

    مصوبه اخیر مجلس (الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول) که برای بار دوم از سوی شورای نگهبان برگشت خورده، مشاوران املاک را از تنظیم سند عادی (مبایعه‌نامه) منع و نوع جدیدی از قراردادهای ملکی را تعریف کرده است.

  • قالیباف قانون «جهش تولید مسکن» را ابلاغ کرد

    قالیباف قانون «جهش تولید مسکن» را ابلاغ...

    رییس مجلس شورای اسلامی‌ در نامه‌ای به رییس‌جمهور، قانون جهش تولید مسکن را ابلاغ کرد.

  • چگونه وام تعمیرات مسکن بگیریم؟

    چگونه وام تعمیرات مسکن بگیریم؟

    وام جعاله یا وام تعمیرات مسکن در اغلب بانک‌های ایران پرداخت می‌شود و البته در هر بانک ارقام متفاوتی دارد. برخلاف وام خرید مسکن که توسط معدود بانک‌های کشور پرداخت می‌شود، اغلب بانک‌ها وام جعاله یا همان وام تعمیرات مسکن را پرداخت می‌کنند. وام جعاله بانک مسکن درحال‌حاضر حداکثر ۸۰ میلیون تومان است که با سود ۱۸ درصد پرداخت می‌شود و افراد به دو روش سپرده‌گذاری در بانک مسکن یا خرید اوراق تسهیلات وام مسکن، این تسهیلات را از این بانک دریافت کنند.

  • دستگاههای دولتی؛ مالکان بزرگ خانه‌های خالی

    دستگاههای دولتی؛ مالکان بزرگ خانه‌های...

    از ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار واحد مسکونی خالی که تا کنون شناسایی شده ۹۰۰ هزار واحد مربوط به اشخاص حقوقی است که باید مشمول مالیات می‌شد اما ماههاست که تحقق این موضوع معطل ایجاد یک سامانه رابط بین وزارت راه و سازمان امور مالیاتی است که باید توسط وزارت ارتباطات ایجاد شود اما بنا به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی هنوز این ارتباط برقرار نشده است.

  • قیمت آپارتمان در منطقه یک تهران

    قیمت آپارتمان در منطقه یک تهران

    خریداران خانه در منطقه یک عموما از قشری هستند که محدودیت بودجه برای آن‌ها به اندازه متقاضیان مسکن در سایر مناطق مطرح نیست و در نتیجه هنگام خرید ملک ترجیح می‌دهند خانه نوساز یا تازه ساز دو سه سال ساخت خریداری کنند.

  • اجرای طرح بازدید رایگان دودکش منازل در مراغه

    اجرای طرح بازدید رایگان دودکش منازل در...

    مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری مراغه گفت: طرح بازدید رایگان دودکش منازل مسکونی و استفاده ایمن از وسایل گازسوز این شهر در حال اجرا است.

  • تصاویری از گران‌ترین خانه‌های فوتبالیست‌ها

    تصاویری از گران‌ترین خانه‌های...

    زندگی فوتبالیست‌ها پر از تجملات است؛ برخی پول‌شان را صرف خرید ماشین می‌کنند و کلکسیون می‌سازند و برخی ترجیح می‌دهند ثروت‌شان را در برای خرید ملک و خانه هزینه کنند. ا

  • دولت مصمم به ساخت ۴ میلیون مسکن است

    دولت مصمم به ساخت ۴ میلیون مسکن است

    عضو هیئت‌‎‌ رئیسه مجلس گفت: شاهد عزم دولت از جمله شخص رئیس‌جمهور و وزیر راه و شهرسازی هستیم که به صورت روزانه برای اجرایی شدن پروژه ساخت ۴میلیون مسکن در ۴ سال تلاش می‌کنند.

  • تاثیر نوسانات قیمت آهن بر قیمت مسکن در سال ۱۴۰۰

    تاثیر نوسانات قیمت آهن بر قیمت مسکن در...

    با توجه به اینکه در پروژه‌های ساختمان سازی بخش زیاد و چشمگیری از هزینه‌ها مرتبط با آهن آلات است، نوسانات قیمت آهن طی سال‌های اخیر به خصوص قیمت میلگرد، تیرآهن و پروفیل را بر قیمت مسکن نمی‌توان نادیده گرفت. از آنجایی که قیمت مسکن و آهن آلات رابطه کاملا مستقیم با یکدیگر دارند آگاهی از قیمت محصولات آهنی کمک شایانی در پیش بینی قیمت مسکن می‌کند.

  • شرایط دریافت وام خود مالکی مسکن

    شرایط دریافت وام خود مالکی مسکن

    عضو هیأت مدیره بانک مسکن گفت: هر خود مالکی، اگر بیشتر از دو واحد مسکونی بسازد انبوه ساز شخصی محسوب می‌شود، میزان وام متقاضیان ساخت مسکن خود مالکی با تسهیلات انبوه سازان، هیچ فرقی ندارد و متقاضی می‌تواند از بانک مسکن یا سایر بانک‌ها دریافت کند.

  • بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری از دید مردم کجاست؟

    بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری از دید...

    مردم فعالیت در بازار زمین و مسکن را براساس نظرسنجی بهترین روش سرمایه‌گذاری می‌دانند. در طرح سنجش نگرش مردم ایران درباره وضعیت اقتصادی کشور با جامعه آماری شهروندان بالای ۱۸ سال کل کشور و تعداد نمونه ۱۶۱۲ که به شیوه مصاحبه تلفنی در آبان ۱۴۰۰ اجرا شد، در سوالی از مردم پرسیده شده است «اگر مبلغی پول در اختیار داشته باشید ترجیح می‌دهید در کجا سرمایه‌گذاری کنید؟»

  • ماجرای خانه‌های ۲۵ متری از کجا آغاز شد؟

    ماجرای خانه‌های ۲۵ متری از کجا آغاز شد؟

    به نظر می‌رسد با توجه به تقاضا در شهری مانند تهران، باید روی میانگین ۵۰ متر مربع صحبت کنیم حال ممکن است ۲۰ درصد پایین‌تر یا بالاتر باشد اما نباید در آن خیلی دخالت کنیم؛ باید بگذاریم این اتفاق رخ دهد و ببینیم بازار چه واکنشی نسبت به آن نشان می‌دهد.

  • اجاره بهای مسکن در بیرجند ۱۵ درصد افزایش یافت

    اجاره بهای مسکن در بیرجند ۱۵ درصد...

    رئیس اتحادیه مشاوران املاک بیرجند از افزایش اجاره‌های مسکن از ابتدای سال تاکنون خبر داد و گفت: وضعیت اجاره های مسکن نسبت به ابتدای سال ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش یافته که علت گرانی هم چندان مشخص نیست.

  • لاکچری ترین خانه‌های تهران چند؟

    لاکچری ترین خانه‌های تهران چند؟

    قیمت هر متر مربع از خانه‌های اعیان‌نشین تهران که در اصطلاح بازار مسکن پنت‌هاوس خوانده می‌شود، معمولا بالای ۱۰۰ میلیون تومان است و بهای واحدهای نوساز به بیشتر از ۲۲۰ میلیون تومان هم می‌رسد. پیش‌بینی قیمت مسکن

  • آمار بانک مرکزی از بازار اجاره اشتباه است

    آمار بانک مرکزی از بازار اجاره اشتباه...

    بانک مرکزی در حالی از افزایش ۵۵ درصدی نرخ اجاره بها خبر داده که رئیس اتحادیه املاک کشور به شدت این موضوع را تکذیب کرده و از کاهش ۱۵ درصدی نرخ‌ها خبر داده است.

  • لزوم رعایت سقف ۲۵ درصدی اجاره همچنان ادامه دارد

    لزوم رعایت سقف ۲۵ درصدی اجاره همچنان...

    معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: طبق مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا تا سه ماه بعد از برطرف شدن شرایط کرونا مالکان موظف هستند تا سقف نرخ اجاره ۲۵ درصد را اعلام کنند.

  • قیمت شش منطقه محبوب در تهران

    قیمت شش منطقه محبوب در تهران

    شش منطقه از شهر تهران که محدوده سکونتی اقشار متوسط و بالا محسوب می‌شود در بین مناطق ۲۲ گانه حدود نیمی از معاملات مسکن را به خود اختصاص می‌دهد؛ تعداد قراردادهای خرید و فروش در یکی از مناطق مذکور (منطقه ۵) به تنهایی از هفت منطقه جنوبی تهران بیشتر است.

  • منابع بانکی برای بخش خدمات و بازرگانی هست اما برای ساخت مسکن نه

    منابع بانکی برای بخش خدمات و بازرگانی...

    در حالی که برخی مخالفان قانون جهش تولدی مسکن پرداخت تسهیلات به بخش مسکن برای ساخت 2 میلیون واحدمسکونی در سال را تورم‌زا می‌دانند، هر سال صدها هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش خدمات و بازرگانی پرداخت می‌شود اما نسبت به آثار تورمی آن نقدی مطرح نمی‌شود.