بازار املاک / حال بازار مسکن چطور است؟

حال بازار مسکن چطور است؟

حال بازار مسکن چطور است؟

موتور اصلی تورم مسکن که خریداران سرمایه‌ای بودند، اکنون تقریباً خاموش شده و این موضوع به رکود سنگین در معاملات مسکن منجر شده است.

حال بازار مسکن چطور است؟

طی چهار دهه گذشته، بازار مسکن در ایران شاهد تغییرات چشمگیر و بی‌سابقه‌ای بوده که تأثیرات عمیقی بر اقتصاد و جامعه ایرانی گذاشته است. 
در کنار بی‌ثباتی اقتصاد کلان، محدودیت‌های شدید اعمال شده از سوی شهرداری‌ها و دولت برای توسعه شهر‌ها و همچنین فقدان ابزار‌هایی همچون مالیات بر ملاکی، سفته‌بازی و سرمایه‌گذاری در بازار زمین و مسکن، عواملی‌اند که به افزایش شدید قیمت‌های مسکن در ایران منجر شده است. 
یکی از موضوعات مهم در حوزه زمین، هزینه‌های زمین در قیمت تمام شده مسکن است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر، در مناطق شهری کشور حدود ۴۷ درصد و در استان تهران ۶۳ درصد از قیمت نهایی مسکن به هزینه زمین اختصاص می‌یابد. 
داده‌های تاریخی نشان می‌دهد در سال ۱۳۸۴ سهم زمین از کل هزینه تمام شده ساخت مسکن برای مناطق شهری کشور حدود ۴۳ درصد و این میزان برای استان تهران ۵۴.۴ درصد بوده است. 
در اواخر دهه ۹۰، بازار مسکن ایران با چالش‌های جدی روبه‌رو شد. ریسک‌های غیراقتصادی ناشی از برجام و افزایش نقدینگی، دو عاملی بودند که به رشد نرخ دلار و افزایش قیمت مسکن دامن زدند. 
این افزایش قیمت‌ها به رکورد‌های بی‌سابقه‌ای در تورم مسکن در سال‌های ۹۷ تا ۱۴۰۰ منجر شد. اما از تابستان ۱۴۰۲، اوضاع کمی تغییر کرد. با کاهش ریسک‌های مرتبط با برجام و افت انتظارات تورمی، بازار مسکن شاهد کاهش قیمت‌ها بود.
 این روند در پاییز ادامه یافت، اما در نیمه دوم سال ۱۴۰۲، تنش‌های منطقه‌ای به‌عنوان یک عامل جدید بر بازار تأثیر گذاشت. در سال ۱۴۰۲، خرید‌های سرمایه‌ای در بازار مسکن تهران ادامه یافت و این موضوع باعث افزایش قیمت دلاری مسکن شد. 
در ماه‌هایی که دلار ثبات داشت و انتظارات مثبتی از توافق خارجی وجود داشت، نقدینگی به سمت بازار ملک سرازیر شد، به‌طوری‌که میانگین قیمت دلاری یک مترمربع واحد مسکونی در تهران به ۱۳۵۶ دلار رسید. 
اما در فروردین ۱۴۰۳، با جدا شدن قیمت مسکن از دلار، این رقم به ۱۲۳۰ دلار کاهش یافت. در ماه‌های اخیر، بازار مسکن با تقاضای پایین از سوی خریداران مصرفی و سرمایه‌ای مواجه شده است. 
در این شرایط، انتظاری برای افزایش قیمت وجود ندارد و وضعیت تورم ساخت نیز بر بازار واحد‌های نوساز تأثیر گذاشته است. به‌علاوه، موتور اصلی تورم مسکن که خریداران سرمایه‌ای بودند، اکنون تقریباً خاموش شده و این موضوع به رکود سنگین در معاملات مسکن منجر شده است.

زمین سهامدار نیمی از قیمت مسکن در کشور
بازار مسکن ایران تحت تأثیر عوامل متعددی است که یکی از مهم‌ترین آنها، سهم زمین در قیمت تمام‌شده ساختمان‌هاست. 
بر اساس داده‌های بانک مرکزی ایران، سهم زمین در قیمت تمام‌شده ساختمان‌های آغاز شده توسط بخش خصوصی در کل مناطق شهری کشور، روندی قابل توجه را طی کرده است. 
در این داده‌ها بانک مرکزی ایران جزئیات زیادی از روند ساخت‌وساز، تعداد و کمیت ساخت‌وساز و هزینه‌های ساخت‌وساز برای سال‌های ۱۳۸۵ تا سال ۱۴۰۲ ارائه داده است. طبق این داده‌ها، از سال ۱۳۸۵ سهم زمین در قیمت تمام‌شده مسکن به‌طور پیوسته افزایش یافته است.
 در سال ۱۳۸۵، این سهم در کل کشور ۴۳.۴ درصد بود که در سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۳ به ۵۱ تا ۵۳ درصد رسید. این افزایش نشان‌دهنده فشار‌های بازار و تقاضای بالای زمین در آن زمان بود. 
در سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۸، سهم زمین به ۴۸ تا ۴۹ درصد کاهش یافت، اما در سال ۱۳۹۹ دوباره به ۵۲ درصد رسید. در سال ۱۴۰۰، این سهم به ۴۷.۴ درصد کاهش یافت که نشان‌دهنده آرامش نسبی در بازار دلار و جبران جاماندگی رشد قیمت مصالح ساختمانی بود.
 با این حال، در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، سهم زمین در مناطق شهری کشور به ترتیب به ۴۵ و ۴۷ درصد رسید که نشان‌دهنده افزایش مجدد قیمت زمین و تأثیر آن بر هزینه‌های ساخت‌وساز بود.

سهم ۶۳ درصدی زمین از قیمت تمام شده مسکن تهران
اما در استان تهران این ماجرا به طور عجیبی متفاوت است؛ در استان تهران، سهم زمین در قیمت تمام‌شده مسکن از ۵۴.۴ درصد در سال ۱۳۸۵ به ۶۳ تا ۶۴ درصد در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ افزایش یافت.
 این سهم در سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۸ به ۵۶ تا ۵۹ درصد کاهش یافت و در سال ۱۳۹۹ به ۶۵.۸ درصد رسید. گفتنی است بیشترین سهم قیمت زمین از قیمت تمام شده مسکن در استان تهران، در سال ۱۳۹۹ رخ داده است.
 در سال ۱۴۰۰، این سهم به ۶۴.۷ درصد رسید، اما در سال ۱۴۰۱ به ۵۸.۸ درصد کاهش یافت. جالب توجه است که در سال ۱۴۰۲ هم این شاخص پس از یک وقفه کوتاه شاهد افزایش هشت درصدی بود و سهم قیمت زمین از قیمت مسکن مجددا به ۶۳ درصد افزایش یافت. 
کارشناسان حوزه مسکن معتقدند که کاهش سهم زمین در هزینه تمام‌شده مسکن در سال ۱۴۰۰ به دلیل آرامش نسبی در بازار دلار و جبران جاماندگی رشد قیمت مصالح ساختمانی بوده است. البته که بررسی‌ها نشان می‌دهد این عوامل در سال ۱۴۰۲ به‌طور معکوس عمل کردند و باعث افزایش قیمت زمین و سهم آن از قیمت کل مسکن شدند.

جهش ۱۱۰ برابری قیمت زمین در تهران در ۱۷ سال اخیر
اضافه پرش قیمت زمین در تهران فقط بالاتر از بازار دارایی‌ها و شاخص‌های مشهور نبوده، بلکه رشد قیمت زمین نسبت به رشد هزینه‌های ساخت‌وساز نیز بسیار قابل تامل است؛ 
چراکه براساس داده‌های بانک مرکزی ایران درحالی قیمت تمام شده زمین در هر یک مترمربع در ساختمان‌های مسکونی شهر تهران با رشد ۱۱۰ برابری از متری ۸۸۰ هزار تومان در سال ۱۳۸۵ به متری به طور میانگین ۵۲ میلیون تومان در سال ۱۴۰۱ و بیش از ۹۵ میلیون تومان در سال ۱۴۰۲ رسیده، این عدد در کل منطق شهری ایران نیز از ۱۶۸ هزار تومان در سال ۸۵ به ۱۶ میلیون‌ونیم در سال ۱۴۰۱ و ۲۴ میلیون‌وهفتصد هزار تومان در سال ۱۴۰۲ افزایش یافته است؛
 یعنی در هجده سال تقریبا ۱۴۷ برابر شده است. از طرف دیگر آمار‌های بانک مرکزی به ما می‌گوید، رشد قیمت زمین ۳.۵ برابر بیشتر از رشد هزینه‌های ساخت‌وساز در ۳۰ سال اخیر بوده است. 
قیمت ساخت نیز در این سال‌ها ۷۰ برابر شده است. داده‌های غیررسمی و اظهارات سازندگان و انبوه‌سازان نشان می‌دهد سال گذشته سال عجیب‌و‌غریبی برای جهش قیمت مسکن و زمین بوده است. 
این موضوع باعث می‌شود اضافه پرش قیمت زمین بسیار بیشتر از رشد هزینه ساخت‌وساز و سایر شاخص‌ها باشد. اما نگاهی به نرخ رشد سالانه هزینه ساخت‌وساز در تهران و رشد قیمت زمین نیز نشان می‌دهد در اغلب سال‌ها پرش قیمت زمین بسیار بیشتر و شدیدتر از رشد‌های هزینه ساخت بوده است. 
به عبارتی، درحالی‌که هزینه ساخت مسکن در تهران نزدیک به نرخ تورم کشور بوده، اما رشد قیمت زمین دارای اضافه پرش قابل‌توجهی بوده است.

  • خبر خوب برای مستاجران

    خبر خوب برای مستاجران

    درباره وام اجاره مسکن بانک مرکزی اعلام کرد: به‌منظور حمایت از مستأجرین و در راستای اجرای مصوبه مورخ ۳‏‏‏/۳‏‏‏/۱۴۰۱ شورای پول و اعتبار، اعطای تسهیلات کمک‌ودیعه مسکن از محل منابع بانکی موضوع ماده(۴) قانون جهش تولید مسکن تا پایان سال ۱۴۰۲ تداوم می‌یاب

  • افت قیمت مسکن

    افت قیمت مسکن

    میانه تابستان امسال هر دو شهر جدید حومه تهران مانند سایر شهرها با افت محسوس قیمت مسکن همراه شدند و تحت‌تاثیر ریزش و ثبات قیمت در سایر بازارها قرار گرفتند. در حالی که از میانه تابستان تا ابتدای مهر (مقطع زمانی فعلی) میانگین قیمت مسکن در شهر جدید پردیس کاهش محسوس داشته وبه طور متوسط در هر مترمربع حدود ۳ میلیون تومان کاهش تجربه کرده است (از حدود ۲۷ میلیون تومان به حول و حوش ۲۴ میلیون تومان رسیده است)، اما در پرند میانگین قیمت نسبت به میانه تابستان، تقریبا ثابت بوده است.

  • شهرک سازی و حل بحران مسکن

    شهرک سازی و حل بحران مسکن

    نماینده مجلس با بیان اینکه واگذاری اراضی به مردم در قالب طرح نهضت ملی مسکن به ساخت مسکن با کیفیت منجر نمی شود بر لزوم ساخت مسکن در قالب شهرک سازی و به روش انبوه سازی و صنعتی سازی تاکید کرد.

  • شهرداری‌ها مکلف به شناسایی خانه‌های خالی و اراضی بایر می‌شوند

    شهرداری‌ها مکلف به شناسایی خانه‌های...

    عضو کمیسیون عمران مجلس با بیان اینکه در قالب طرح ساماندهی بازار اجاره بها، شهرداری ها مکلف به شناسایی خانه های خالی می شوند در عین پیش بینی کرد تحقق این طرح، آثار مثبتی بر بازار اجاره بها مسکن به جای خواهد گذاشت.

  • ۲ برابر شدن وام اجاره مسکن

    ۲ برابر شدن وام اجاره مسکن

    تسهیلات ۲۰۰ میلیون تومانی ودیعه مسکن که در قالب طرح اجاره بهای املاک مسکونی توسط مجلس به تصویب رسیده در انتظار تایید شورای نگهبان است و در صورت تایید شورا ابلاغ خواهد شد.

  • رؤیای خانه‌دار شدن این بار به واسطه بورس

    رؤیای خانه‌دار شدن این بار به واسطه...

    رشد نجومی قیمت خانه طی سال‌های اخیر امکان خرید در بازار مسکن برای دهک‌های پایین و متوسط را شاید برای تمام عمر تبدیل به آرزویی محال کرده است، به همین جهت بود که از سال 1399 بحث فروش متری زمین از سوی مسئولان وزارت و راه و شهرسازی به منظور کنترل بازار مسکن و تقاضا مطرح شد، همچنین دولت می‌گویید با این طرح افراد می‌توانند با هر متراژی که توان پرداخت دارند مسکن تهیه کنند به طوری که بعد از چند سال امکان مالکیت واحد برای متقاضیان فراهم شود.

  • اتفاقی عجیب در بازار مسکن

    اتفاقی عجیب در بازار مسکن

    نایب رییس اتحادیه مشاوران املاک درباره ماجرای فروش دلاری مسکن توضیح داد.

  • کمبود زمین برای توسعه محدوده تهران

    کمبود زمین برای توسعه محدوده تهران

    استاندار تهران با اشاره به اینکه به شرط تامین زیرساختها، توسعه افقی شهرها می تواند نسخه اثربخشی برای حل مشکل مسکن باشد در عین حال اجرای این سیاست را در استان تهران به دلیل معضل زمین، محدود ارزیابی کرد.

  • نمایشگاه بین المللی، عامل محرکی برای توسعه صنعت ساختمان است

    نمایشگاه بین المللی، عامل محرکی برای...

    دبیر و عضو هیأت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران در جریان بازدید از بیست و سومین نمایشگاه بین المللی صنعت ساختمان، آنرا عاملی برای ایجاد انگیزه و تحرک در این صنعت برشمرد.

  • آغاز ثبت‌نام بنیاد مسکن انقلاب اسلامی

    آغاز ثبت‌نام بنیاد مسکن انقلاب اسلامی

    بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در راستای عدالت محوری و شایسته گزینی و به منظور تامین و تکمیل بخشی از نیروی انسانی مورد نیاز، بر اساس ضوابط، مقررات و آیین نامه داخلی خود، از بین متقاضیان مرد و زن واجد شرایط، پس از کسب موفقیت در آزمون کتبی تخصصی، مصاحبه های تخصصی و عمومی و طی مراحل اداری، با انعقاد قرارداد خرید خدمت با مدت معین و بیمه و بازنشستگی تامین اجتماعی به کارگیری می‌کند.

  • لزوم به صنعتی‌سازی ساختمان توسط کارگروه‌های مسکن

    لزوم به صنعتی‌سازی ساختمان توسط...

    عضو کمیسیون صنایع مجلس با تاکید بر اینکه موفقیت طرح نهضت ملی مسکن در گرو بکارگیری شیوه های نوین ساخت است گفت: در ساخت مسکن باید از شرکتهای دانش بنیان و صنعتی سازی ساختمان بهره بگیریم.

  • طرح اجاره ارزان مسکن برای زوج‌های جوان

    طرح اجاره ارزان مسکن برای زوج‌های جوان

    معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران از رایزنی با برخی سازنده های پایتخت با هدف زمینه سازی اجاره برخی واحدها به زوجین در ازای حق توسعه شهر خبر داد و در عین حال تاکید کرد اجرای این سیاست با اخذ مجوز از شورای شهر تهران اجرایی خواهد شد.

  • رهن مسکن با مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان در تهران

    رهن مسکن با مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان در...

    با ۱۰۰ میلیون در این محلات تهران خانه رهن کنید. در این گزارش اجاره یک واحد ۵۶ تا ۹۵ متری در تمام منطقه‌های تهران را بررسی کرده ایم.

  • فرآیند تولید مسکن باید صنعتی شود

    فرآیند تولید مسکن باید صنعتی شود

    عضو کمیسیون عمران مجلس بر لزوم تفکیک وزارتخانه راه و شهرسازی تاکید کرد و گفت: مسکن با مشکلات عدیده ای شامل سنتی سازی، معماری بی هویت و ناهمگون، بافتهای ناکارآمد شهری و... مواجه است.

  • استقبال از انعقاد تفاهم‌نامه تسهیل صدور پروانه ساخت

    استقبال از انعقاد تفاهم‌نامه تسهیل صدور...

    رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور(حمزه شکیب) گفت: از پیشنهاد انعقاد تفاهم نامه بین عوامل ذی مدخل در حوزه ساخت وساز، با هدف تسهیل فرآیندها و کاهش زمان صدور پروانه ساخت قویا استقبال می کنیم.

  • شرط عجیب خرید ملک در تهران

    شرط عجیب خرید ملک در تهران

    پس از افزایش تورم و رشد بی حد و مرز قیمت ها در بازارها شاهد اتفاقات جالب و البته عجیب و غریب بودیم. همانند سایر بازارها، بازار مسکن نیز از قافله گرانی ها عقب نماند و با رشد سرسام آور قیمت واحد های مسکونی حسابی دل مردم را به درد آورد.

  • با ۱.۵ میلیارد تومان کجای تهران می توان خانه خرید؟

    با ۱.۵ میلیارد تومان کجای تهران می توان...

    قیمت آپارتمان‌ های کوچک یا به قول معروف نقلی در تهران از حدود ۱.۵ میلیارد تومان تا بیش از ۴ میلیارد

  • آغاز اجرای عملیات ساخت ۴۸۶ واحد مسکونی در ساری

    آغاز اجرای عملیات ساخت ۴۸۶ واحد مسکونی...

    عملیات اجرایی ساخت ۴۸۶ واحد مسکونی در قالب اجرای طرح جهش ملی مسکن روز چهارشنبه با حضور استاندار مازندران، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و شماری دیگر مسوولان دستگاه های اجرایی در منطقه "گله دون" از توابع شهرستان ساری آغاز شد.

  • وام جدید مسکن به کار چه کسانی می‌آید؟

    وام جدید مسکن به کار چه کسانی می‌آید؟

    سقف وام مسکن در تهران برای زوجین با احتساب جعاله به ۹۶۰ میلیون تومان رسیده است اما همچنان تکافوی لازم برای خرید مسکن توسط خانه اولی‌ها را ندارد.

  • ساختمان‌ها، بزرگترین منابع اتلاف انرژی

    ساختمان‌ها، بزرگترین منابع اتلاف انرژی

    رئیس هیات مدیره انجمن بهینه سازی مصرف انرژی با اشاره به اینکه ساختمان ها یکی از عوامل اتلاف انرژی هستند در عین حال بکارگیری فناوری های نوین را از جمله مکانیزمهای بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمانها ارزیابی کرد.

  • بخش مسکن نیازمند نگاه راهبردی و برنامه‌‌ریزی جامع است

    بخش مسکن نیازمند نگاه راهبردی و...

    رییس انجمن انبوه سازان استان تهران ضمن تاکید بر لزوم پرهیز از نگاه تک بعدی به حوزه مسکن، خواستار ایجاد تعامل بین وزارتخانه های مربوطه در حوزه مسکن و تبعیت از طرح های جامع و راهبردی شد و گفت: غفلت از طرح آمایش سرزمینی، سبب شکل گیری پدیده مهاجرت مردمی و به دنبال آن تعمیق مشکلات مسکن در شهرهای بزرگ شده است.