بازار املاک / سقوط تاریخی بازار اجاره

سقوط تاریخی بازار اجاره

سقوط تاریخی بازار اجاره

در سال ۱۴۰۲، بحران مسکن در ایران وارد مرحله‌ای بی‌سابقه و نگران‌کننده شد؛ مرحله‌ای که نه‌تنها امید بسیاری از خانوارهای مستأجر برای ورود به بازار خرید یا بهره‌مندی از طرح‌های ملی مسکن را به یأس بدل کرد، بلکه شمار زیادی از آنان را به دلیل فشار طاقت‌فرسای اجاره‌بها و هزینه‌های جانبی تأمین سرپناه، به مرز فروپاشی اقتصادی کشاند.

فقر مسکن

افزایش مداوم قیمت‌ها، رکود دستمزدها، و بی‌اثر ماندن سیاست‌های حمایتی، موجب شد که مسکن از یک نیاز اولیه و بدیهی، به کالایی لوکس و دست‌نیافتنی برای بخش بزرگی از جامعه تبدیل شود. 

در چنین شرایطی، موج جدیدی از فقر مسکن شکل گرفت که نه‌تنها رفاه خانوارها را نشانه رفت، بلکه پیامدهای اجتماعی و روانی گسترده‌ای به همراه آورد؛

 از حاشیه‌نشینی اجباری گرفته تا مهاجرت ناخواسته به مناطق کم‌برخوردار و کاهش کیفیت زندگی میلیون‌ها نفر.

بررسی‌های آماری نشان می‌دهد تعداد خانوارهای مستأجر درگیر فقر در سال ۱۴۰۲ به بالاترین سطح تاریخی رسیده است.

 این بحران فراتر از ناتوانی مستأجران در خرید خانه یا مشارکت در طرح‌های ملی تأمین مسکن است و هر سال، شمار بیشتری از آن‌ها با فقر دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

برای سنجش دقیق‌تر این وضعیت، شاخص مکملی در کنار روش متداول برآورد نرخ فقر به‌کار رفته است. بر اساس روش متداول، نرخ فقر خانوارهای مستأجر در سال گذشته حدود ۲۷ درصد، معادل ۱.۳۳ میلیون خانوار، برآورد شده است. 

اما روش مکمل که تأثیر مستقیم هزینه تأمین مسکن را لحاظ می‌کند، نشان می‌دهد ۶۵۲ هزار خانوار دیگر نیز صرفاً به دلیل هزینه مسکن به زیر خط فقر سقوط کرده‌اند و نرخ فقر مستأجران را به ۴۰ درصد افزایش داده‌اند.

به این ترتیب، در مجموع ۱.۹۸ میلیون خانوار، معادل ۷.۶ میلیون نفر، از مستأجران کشور درگیر فقر بوده‌اند:

فقر درآمدی: ۶۷ درصد (۱.۳۳ میلیون خانوار) با درآمد کمتر از خط فقر.

فقر ناشی از هزینه مسکن: ۳۳ درصد (۶۵۲ هزار خانوار) با درآمد بالاتر از خط فقر اما درگیر هزینه‌های مسکن.

آمارها حاکی از آن است که ۸۹ درصد این خانوارها در پنج دهک هزینه‌ای اول قرار دارند و نسبت به سال ۱۴۰۱، شمار مستأجران درگیر فقر ۵ درصد، معادل ۷۹ هزار خانوار، افزایش یافته است. 

همچنین یافته‌های شاخص مکمل، ضعف‌های شاخص استطاعت‌ناپذیری مسکن را در دو حوزه «بازنمایی سوگیرانه» و «همسان‌نمایی» آشکار می‌کند؛ نکته‌ای که می‌تواند مبنای اصلاح سیاست‌های مسکن قرار گیرد.

در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده است؛

رصد وضعیت فقر را می‌توان بر حسب نوع سکونت خانوار انجام داد و وضعیت خانوارهایی را که هزینه تأمین مسکن در سبدشان وجود دارد ــ مستأجران و مالکان دارای وام خرید مسکن ــ به‌طور جداگانه بررسی کرد. 

این روش امکان می‌دهد وضعیت این گروه‌ها به‌صورت اختصاصی بررسی شود و علاوه بر فقر مطلق، فقر ناشی از هزینه‌های تأمین مسکن نیز برآورد گردد و زمینه برای سیاست‌گذاری شواهد‌محور هموار شود.

طبق روش متداول برآورد نرخ فقر، در سال ۱۴۰۲ نرخ فقر خانوارهای مستأجر ۲۷ درصد (۱٫۳۳ میلیون خانوار) برآورد شده است. اما به‌مدد روش مکمل که خانوارهای درگیر فقر ناشی از هزینه‌های تأمین مسکن (۶۵۲ هزار خانوار) را نیز شناسایی می‌کند، نرخ فقر به ۴۰ درصد افزایش پیدا می‌کند.

مقایسه نتایج روش متداول و مکمل برآورد نرخ فقر با شاخص سهم هزینه مسکن از کل هزینه‌کرد خانوارها حکایت از آن دارد 

که این شاخص دچار دو معضل «بازنمایی سوگیرانه» و «همسان‌نمایی» از وضعیت خانوارهای مستأجر است و در مجموع نه‌تنها برای بررسی وضعیت خانوارهای مستأجر و مالکان دارای وام خرید مسکن مناسب به شمار نمی‌رود، بلکه در پاره‌ای موارد استفاده از آن منجر به کژفهمی‌های سیاستی می‌شود.

نرخ فقر مستأجران به ۴۰ درصد رسید

طبق برآورد روش متداول و مکمل، خانوارهای مستأجر درگیر فقر را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد:

۱. خانوارهایی که به دلیل درآمد ناکافی درگیر فقر هستند: ۶۷ درصد (۱٫۳۳ میلیون خانوار که شامل ۵٫۵ میلیون نفر می‌شود).

۲. خانوارهایی که درگیر فقر ناشی از هزینه‌های تأمین مسکن، اجاره به همراه هزینه آب، برق و گاز هستند: ۳۳ درصد (۶۵۲ هزار خانوار که شامل ۲٫۱ میلیون نفر می‌شود).

در سال ۱۴۰۲، تعداد خانوارهای مستأجر درگیر فقر به بالاترین مقدار خود در دو دهه گذشته رسیده است؛ هم از نظر تعداد خانوار درگیر فقر، هم از نظر تعداد افراد و هم از نظر نرخ فقر.

در سال ۱۴۰۲، سهم خانوارهای مستأجر درگیر فقر در مناطق شهری حدود ۹۴ درصد (۱٫۸۷ میلیون خانوار) و سهم مناطق روستایی ۶ درصد (۱۱۳ هزار خانوار) بوده است.

بیشترین تعداد خانوارهای مستأجر درگیر فقر در سال ۱۴۰۲، مربوط به خانوارهای چهار نفره برآورد شده است: ۶۴۹ هزار خانوار (۲٫۶ میلیون نفر). همچنین ۷۲ درصد از خانوارهای مستأجر درگیر فقر، شامل خانوارهای سه، چهار و پنج نفره بوده‌اند (۱٫۴۳ میلیون خانوار معادل ۴٫۵۷ میلیون نفر).

در سال ۱۴۰۲، بیشترین تعداد خانوارهای مستأجر درگیر فقر مربوط به خانوارهایی بوده که سن سرپرست آن‌ها بین ۳۵ تا ۴۴ سال بوده است: ۶۱۲ هزار خانوار (۲٫۵۵ میلیون نفر). این گروه بیشترین سهم از کل خانوارهای درگیر فقر را دارد (۳۱ درصد).

توزیع خانوارهای درگیر فقر در سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد ۷۶ درصد از خانوارهای مستأجر درگیر فقر، خانوارهایی هستند که سن سرپرست خانوار کمتر از ۵۵ سال است: ۱٫۴۹ میلیون خانوار (۶ میلیون نفر).

۴ هزار خانوار با نرخ فقر ۱۴ درصد

در سال ۱۴۰۲، بیشترین تعداد خانوار مستأجر درگیر فقر در استان تهران برآورد شده است: ۶۲۰ هزار خانوار با نرخ فقر ۴۳ درصد. کمترین تعداد خانوار نیز در استان چهارمحال و بختیاری برآورد شده است: 

۴ هزار خانوار با نرخ فقر ۱۴ درصد. از سوی دیگر، بیشترین نرخ فقر در استان آذربایجان غربی (۶۲ درصد) و کمترین نرخ فقر در استان چهارمحال و بختیاری (۱۴ درصد) برآورد شده است.

در سال ۱۴۰۲، بیشترین تعداد خانوار مستأجر درگیر فقر درآمدی (۳۹۰ هزار خانوار؛ سهم ۶۳ درصد) و درگیر فقر ناشی از هزینه تأمین مسکن (۲۳۰ هزار خانوار؛ سهم ۳۷ درصد) در استان تهران برآورد شده است.

در همین سال، بیشترین سهم از خانوارهای درگیر فقر درآمدی در استان کرمان گزارش شده است؛ به‌طوری‌که ۸۹ درصد از خانوارهای درگیر فقر این استان (۵۳ هزار خانوار) درگیر فقر درآمدی بوده‌اند. 

همچنین بیشترین سهم از خانوارهای درگیر فقر ناشی از هزینه‌های تأمین مسکن در استان‌های اردبیل و ایلام ثبت شده است.

  • قیمت‌ها در بازار مسکن شکسته می‌شوند

    قیمت‌ها در بازار مسکن شکسته می‌شوند

    دولت سعی کرده با طرح‌های مسکنی که در دستور کار خود قرار داده بار دیگر گامی در جهت رونق مسکن بردارد که امیدوار هستیم بتواند با همکاری تمامی بخش‌ها این بازار جان دوباره گیرد.

  • چه راهکارهایی برای پیشگیری از سرقت انباری‌ها

    چه راهکارهایی برای پیشگیری از سرقت...

    رئیس پلیس پیشگیری تهران بزرگ گفت: شهروندان نباید اجناس قیمتی خود را داخل انباری‌ها قرار دهند.

  • ۱۲ کشور اروپایی شهرک سازی های جدید صهیونیست ها را محکوم کردند

    ۱۲ کشور اروپایی شهرک سازی های جدید...

    وزارت خارجه آلمان و ۱۱ کشور اروپایی دیگر در بیانیه ای مشترک خواستار توقف اجرای طرح شهرک سازی های جدید رژیم صهیونیستی در کرانه باختری شدند. سخنگویان وزارت خارجه ۱۲ کشور اروپایی در بیانیه ای مشترک از رژیم صهیونیستی خواستند تا از طرح ساخت هزاران واحد مسکونی جدید در کرانه باختری صرف نظر کند.

  • سرنوشت قیمت مسکن تا پایان سال

    سرنوشت قیمت مسکن تا پایان سال

    رئیس اتحادیه مشاوران املاک در گفتگو با «بازار» مطرح کرد بانک مرکزی و مرکز آمار در بازار تشنج ایجاد می کنند

  • قیمت خانه ویلایی در کرج

    قیمت خانه ویلایی در کرج

    قیمت خانه ویلایی در کرج بسیار متنوع است و یک خانه نوساز با متراژ ۲۲۰ متر در منطقه حسین اباد با قیمت ۳.۴۰۰.۰۰۰.۰۰۰ تومان به فروش می رسد .

  • زنان در طرح جدید مسکن صاحبخانه می‌شوند

    زنان در طرح جدید مسکن صاحبخانه می‌شوند

    در طرح جدید دولت و مجلس برای بازار مسکن، چند گروه از زنان نیز با داشتن شرایطی می‌توانند در سامانه ثمن وزارت راه ثبت‌نام کنند. چند روزی می‌شود که ثبت‌نام طرح جدید مسکن آغاز شده و متقاضیان با مراجعه به سامانه ثمن به آدرس https://saman.mrud.ir/ می‌توانند در این طرح جدید مسکن درخواست خود را ثبت کنند.

  • دلایل عدم توفیق مصوبه میزان مجاز افزایش اجاره بها

    دلایل عدم توفیق مصوبه میزان مجاز افزایش...

    مستاجران سال به سال مجبور هستند، واحد مسکونی خود را به مناطق ارزان قیمت تر ببرند و این مسئله فشار زیادی را برای آن‌ها به همراه دارد.مسئله بیانگر وضعیت نامناسب بازار مسکن اجاره‌ای است. به هر ترتیب آمارهای رسمی و گزارش‌های غیررسمی نشان می‌دهد که سال گذشته مصوبه ستاد کرونا چندان جدی گرفته نشده است.

  • حباب مسکن در شهرهای بزرگ جهان

    حباب مسکن در شهرهای بزرگ جهان

    در نتیجه بحران کرونا طی دو سال اخیر، مسکن به عنوان یک مقصد امن سرمایه گذاری به شدت در سراسر جهان محبوب شد و قیمت ها نیز در نتیجه افزایش تقاضا شروع به بالا رفتن کردند. بانک یو بی اس با توجه به متغیرهایی نظیر نرخ تورم، ارزش پول ملی، تعادل بین عرضه و تقاضا و نیز چشم انداز آتی بخش مسکن اقدام به تخمین میزان حباب قیمت مسکن در ۲۵ شهر بزرگ دنیا کرده است.

  • قیمت‌ها در بازار مسکن نامتعارف هستند

    قیمت‌ها در بازار مسکن نامتعارف هستند

    رئیس اتحادیه مشاوران املاک با توصیه به مالکان برای پایین آوردن قیمت مسکن گفت: بازار نه فقط ظرفیت پرش قیمت ندارد بلکه بسیاری از نرخ‌های فعلی هم نامتعارف است و نمی‌شود که هرکس هر قیمتی دلش خواست برای آپارتمان خود تعیین کند؛ نرخ‌های موجود در سامانه‌های ملکی باید توسط دستگاه‌های ناظر رسیدگی شود.

  • خانه های مسکن ملی کجا ساخته می‌شوند

    خانه های مسکن ملی کجا ساخته می‌شوند

    اسامی شهرهایی که قرار است در آنها واحدهای مسکونی طرح جدید دولت سیزدهم احداث شوند، اعلام شد.

  • پیش‌بینی رییس اتحادیه املاک از قیمت مسکن

    پیش‌بینی رییس اتحادیه املاک از قیمت...

    عجیب است که مالکان در سایت ها قیمت های ۱۵۰ میلیون تومان در هر متر مربع تعیین می‌کنند. این رویه در سامانه‌های ملکی باید توسط دستگاه‌های ناظر رسیدگی شود.

  • عملیات آغاز ساخت ۴۰۱ واحد مسکونی محرومان در مانه و سملقان

    عملیات آغاز ساخت ۴۰۱ واحد مسکونی...

    عملیات آغاز ساخت ۴۰۱ واحد مسکونی محرومان در مانه و سملقان با حضور نماینده ولی فقیه در استان آغاز شد.

  • کدام گروه از مجردها می‌توانند در طرح «نهضت ملی مسکن» ثبت‌نام کنند

    کدام گروه از مجردها می‌توانند در طرح...

    قصد دولت سیزدهم بر این است که با ساخت چهار میلیون واحد مسکونی، کسری مسکن در کشور را جبران کند. بر اساس تصمیم اولین جلسه شورای عالی مسکن، کار با ساخت دو میلیون مسکن شده است. کدام گروه از مجردها می‌توانند در طرح «نهضت ملی مسکن» ثبت‌نام کنند؟

  • نامه بذرپاش به رئیس کل بانک مرکزی درباره وام مسکن

    نامه بذرپاش به رئیس کل بانک مرکزی...

    رئیس‌کل دیوان محاسبات کشور در نامه‌ای به رئیس‌کل بانک مرکزی با تاکید بر لزوم اهتمام بیش از پیش بانک مرکزی به ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت زمین و مسکن، توجه ویژه نظام بانکی برای ساخت یا خرید حداقل ۱۵۰ هزار واحد مسکونی جهت اقشار مستضعف را خواستار شد.

  • آیا خرید خانه قولنامه‌ای معتبر است؟

    آیا خرید خانه قولنامه‌ای معتبر است؟

    حتما تا حالا در مورد قولنامه و معاملاتی که به‌صورت قولنامه انجام می‌شود، زیاد شنیده‌اید. احتمالا خودتان هم معامله قولنامه‌ای انجام دادید.

  •  کلنگ زنی ساخت 48 واحد مسکن مددجویان سروآبادی

    کلنگ زنی ساخت 48 واحد مسکن مددجویان...

    کردستان مدیر کل کمیته امداد کردستان از کلنگ‌زنی ساخت 48 واحد مسکن مددجویان سروآباد خبر دارد.

  • به دنبال افزایش قدرت خرید مردم هستیم

    به دنبال افزایش قدرت خرید مردم هستیم

    قالیباف: با همکاری دولت به دنبال افزایش قدرت خرید مردم هستیم رییس مجلس شورای اسلامی گفت که با همکاری دولت تلاش داریم افزایش ماهانه نقدینگی را کنترل کنیم تا بالا نرود که همین امر باعث افزایش قدرت خرید می شود.

  • شاخص کرایه مسکن در یک سال اخیر چقدر رشد داشته است

    شاخص کرایه مسکن در یک سال اخیر چقدر رشد...

    بر اساس اطلاعات بانک مرکزی، شاخص کرایه مسکن در شهریورماه سال ۱۴۰۰ نسبت به سال گذشته ۴۵.۷ درصد افزایش داشته که بیانگر وضعیت نامناسب بازار مسکن اجاره‌ای است.

  • شرایط خرید مسکن رئیسی اعلام شد

    شرایط خرید مسکن رئیسی اعلام شد

    متقاضیان طرح جهش تولید مسکن از ساعت ۱۲ ظهر امروز می‌توانند با مراجعه به سامانه ثمن اقدام به ثبت نام در بزرگ ترین طرح عمرانی کشور کنند.

  • دو ماهنامه “معمار”، شماره ۱۲۹، مهر و آبان ۱۴۰۰

    دو ماهنامه “معمار”، شماره ۱۲۹، مهر و...

    دو ماهنامه معمار شماره ۱۲۹ مهر و آبان ۱۴۰۰ قیمت: ۵۰/۰۰۰ تومان

  • آغاز ثبت‌نام سهمیه ۱۵ هزار واحدی زنجان در طرح جهش تولید مسکن

    آغاز ثبت‌نام سهمیه ۱۵ هزار واحدی زنجان...

    زنجان معاون مسکن و ساختمان اداره‌کل راه و شهرسازی استان زنجان گفت: در طرح جهش تولید مسکن، ساخت سالانه ۱۵ هزار واحد مسکونی در سال پیش‌بینی شده است.