بازار املاک / بازار مسکن در دوره کدام دولت آرام بود؟

بازار مسکن در دوره کدام دولت آرام بود؟

بازار مسکن در دوره کدام دولت آرام بود؟

مشاوران املاک توقف روند «خرید سرمایه‌ای ملک» را در روزهای گذشته به مراتب بیشتر از ابتدای تیر ماه توصیف می‌کنند و تا حدودی هم این «صبر» را بیش‌از «توقف روند فروش» می‌دانند که همین اثر ثبات یا کاهشی روی قیمت گذاشته است. با این حال، هنوز «داده فراگیر از نبض قیمت فروش آپارتمان در کل شهر تهران» در دسترس نیست و با این تحقیق میدانی از برخی محله‌ها و برخی مناطق، نمی‌توان «تصویر مشخص از اینکه قیمت مسکن در تیرماه نسبت به خرداد کاهش پیدا کرد یا افزایش یافت»، ارائه کرد.

ماه اول پس‌از انتخابات

چشم‌انداز مرداد ماه 1403 بازار مسکن به لحاظ «ماه اول پس‌از انتخابات» را باید از روی «کارنامه قیمت مسکن» در اولین تیر دوره‌های 4 ساله چهار رئیس‌جمهور قبلی، پیش‌بینی کرد. این تفاوت اسمی در «ماه شروع به کار دولت چهاردهم» نسبت به دولت‌های قبلی، ناشی از حادثه‌ای بود که پایان اردیبهشت‌ماه امسال برای هلی‌کوپتر حامل شهید رئیسی رخ داد که باعث شد، ‌ «انتخابات ریاست جمهوری برای دولت چهاردهم، هم به لحاظ سال برگزاری و هم به لحاظ ماه برگزاری» تغییر کند. به بیان دیگر، از گذشته تاکنون، «انتخابات‌های ریاست جمهوری همواره در خرداد» انجام شده و ماه‌های تیر، «اولین ماهی بوده که فعالان بازارها با علم به رئیس‌جمهور منتخب، می‌توانستند تشخیص دهند 4 سال بعد اوضاع اقتصاد چگونه پیش خواهد رفت».


به این ترتیب بر اساس «واکنشی که بازار مسکن در تیر سال‌های 76، 80، 84، 88، 92، 96 و 1400» به اعلام «رئیس‌جمهور منتخب» و به استناد دیدگاه و برنامه‌های وعده‌داده شده او نشان داده است، می‌توان دو سناریوی کوتاه‌مدت برای بازار مسکن 1403 در نظر گرفت.

بررسی‌ دوره‌های قبلی انتخابات ریاست جمهوری مشخص می‌کند، ‌ هر زمان جامعه و فعالان اقتصادی با «اعلام اسم رئیس‌جمهور منتخب بعد از برگزاری انتخابات»، احساس کردند رئیس دولت جدید می‌تواند اقتصاد ایران را در مسیر «بهبود به صورت افت تورم، رشد اقتصادی و حذف‌ ریسک‌های اقتصادی و غیراقتصادی» قرار دهد، اثر این «برداشت عمومی» در بازار مسکن به شکل «کاهش قیمت مسکن» و «آرامش نسبی رفتار معامله‌گران» منعکس شده و «مصرف‌کننده‌ها در این بازار» از این حس نفع برده‌اند. همچنین هر انتخاباتی که «برداشت عمومی از آینده اقتصادی» غیر از این بوده، «قیمت مسکن با شیب قابل ملاحظه» صعود کرده است.


بازار مسکن در شروع به کار دولت دوم سیدمحمد خاتمی

سال 76 مقطعی بود که بازار مسکن، دو سال جهش قیمت را پشت‌سر گذاشته بود؛ رشد میانگین 60 درصدی قیمت مسکن در سال‌های 74 و 75. بنابراین بر اساس چرخه‌های رکود-رونق مسکن، انتظار می‌رفت در سال 76 قیمت مسکن به ثبات برسد یا کاهش پیدا کند. 

در تیر ماه سال 76 با مشخص شدن رئیس‌جمهور منتخب و شکل‌گیری دولت اصلاحات، قیمت مسکن در ابتدای تابستان 2‌درصد نسبت به اواخر بهار افت کرد. 

افت 2 درصدی قیمت مسکن در تابستان 76 را وقتی با «افت 2.5 درصدی میانگین قیمت مسکن در یک‌سال 76» مقایسه کنیم، مشخص می‌شود «اثر کاهشی نتیجه انتخابات در آن سال در کوتاه‌مدت» بیشتر از «میان‌مدت و بلندمدت» بوده است و در عین حال، در ماه‌های بعد نیز همواره «بازار مسکن از اثر تورمی تنش‌های اقتصادی و سیاسی» در امان بوده است. 

بازار مسکن در شروع به کار دولت دوم سیدمحمد خاتمی نیز با «شرایط معنادار» مواجه شد.


رونق معاملات خرید آپارتمان در سال 80

سال 80 برای بازار مسکن، سال دوم (اصلی) رونق بود و مطابق چرخه‌های رکود-رونق قبلی، قیمت مسکن در این سال تحت‌تاثیر «رشد و رونق معاملات خرید آپارتمان» افزایش یافت. 

میانگین قیمت مسکن در سال 80 به میزان 42‌درصد افزایش یافت به‌طوری که قیمت واقعی مسکن 30‌درصد رشد کرد. 

اما میزان تغییر صعودی قیمت مسکن در تیر 80 یعنی «ماه اعلام نتیجه انتخابات»، به مراتب محدود و کمتر از رشد سالانه بود.

 بازار مسکن در ابتدای دولت دوم اصلاحات نیز نه به اندازه دولت اول اما به شکل قابل‌توجهی، «واکنش مناسب» نشان داد (تعریف این گزارش از مناسب، آن تعریفی نیست که بعضا دلالان مسکن دارند.

 مناسب از نگاه آنها، یعنی رونق قیمتی یا همان افزایش قیمت مسکن اما مناسب از دید این گزارش به معنای ثبات یا عدم‌التهاب قیمت مسکن است). بازار مسکن در تیر ماه سال 84 واکنشی متفاوت از «روند چرخه‌های رکود-رونق مسکن» به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری نشان داد.

سال 84 دومین سال رکود مسکن بعداز جهش قیمت‌ها در سال‌های 81 و 82 بود. میانگین قیمت مسکن در سال 81 به میزان 50‌درصد و سال 92 به میزان 25‌درصد افزایش یافت. 

شروع رکود معاملات مسکن و خارج‌شدن خریداران از بازار در سال 83 باعث شد میانگین قیمت مسکن 2.5‌درصد افت کند. اما «ادامه رکود مسکن در سال 84» عملا متوقف شد به‌طوری که در ابتدای تابستان «سال اول دولت احمدی‌نژاد»، قیمت مسکن در تهران 12‌درصد جهش کرد. 

در سال 84 قیمت آپارتمان -میانگین یکساله- 11‌درصد افزایش یافت در حالی که صرف‌نظر از «فاکتور انتظارات نسبت به اقتصاد در دولت احمدی‌نژاد»، با فاکتور «روند گذشته بازار مسکن»، انتظار می‌رفت قیمت مسکن در سال 84 افزایش پیدا نکند.

کارنامه‌های به ثبت رسیده

تیر ماه سال 88 را به دلیل شرایط آن زمان نمی‌توان در این بررسی، لحاظ کرد.در آن مقطع به دلیل اعتراضات، فعالیت در بازار معاملات مسکن عملا متوقف شد و قیمت مسکن در ابتدای تابستان، حدود نیم‌درصد افت کرد. 

سال 92 یعنی شروع به کار دولت اول حسن روحانی، مقطعی برای بازار مسکن بود که «قیمت‌ها پس‌از جهش در سال اول رونق یعنی سال 91» همچنان در فصل بهار ملتهب بود.

 در پایان بهار 92 یعنی ماه برگزاری انتخابات، قیمت مسکن در تهران 4‌درصد نسبت به میانه بهار جهش کرد که قابل‌توجه بود. 

با این حال برخلاف «انتظاری که از چرخه‌های رکود-رونق برای سال 92» وجود داشت، نتیجه انتخابات باعث شد در تیر ماه 92 قیمت مسکن 5‌درصد ریزش کند و در طول همه ماه‌های بعد از آن، «قیمت مسکن با ثبات همراه شد» به‌طوری که رشد سالانه قیمت مسکن در 92 حدود 10 واحددرصد کمتر از 91 شد.

در تیرماه 96نیز قیمت مسکن عملا ثابت ماند. تیر ماه 1400 نیز تورم ماهانه مسکن در تهران یک‌درصد شد. سال 1400 برای بازار مسکن مقطعی بود که «بازار سه سال جهش تند قیمت مسکن را پشت‌سر گذاشته بود» و فعالان بازار مسکن منتظر بودند موتور انتظارات تورمی با مهار تنش‌های سیاسی و ریسک‌های اقتصادی خاموش شود. 

وعده‌هایی که شهید رئیسی برای رفع موانع تولید و همچنین موضوع برجام در شروع به کار دولت خود داد، امیدواری نسبی نسبت به کاهش تورم مسکن ایجاد کرد به‌طوری که در سال 1400 میانگین یکساله قیمت مسکن کمتر از 99 شد اما در دو سال بعد از آن، بار دیگر تورم مسکن صعودی شد.

به این ترتیب، کارنامه‌های به ثبت رسیده از اثر نتیجه انتخابات در ماه‌های تیر سال‌های انتخابات ریاست جمهوری می‌گوید، «انتظار بهبود اوضاع» در این مقطع باعث خواهد شد «استعداد کاهشی قیمت مسکن» بروز کند. 

قیمت مسکن در سال‌های اخیر به شکل نامتعارف افزایش یافته است و اگر شرایط بیرونی بازار مسکن تغییر کند، سطح فعلی قیمت تا رسیدن به سطح متعارف، می‌تواند تعدیل شود.

  • طرح اجاره بهای مسکن

    طرح اجاره بهای مسکن

    اصلاح طرح ساماندهی اجاره بهای املاک مسکونی در دستورکار نمایندگان قرار گرفت. جلسه علنی مجلس شورای اسلامی به ریاست عبدالرضا مصری آغاز شد. دستورکار این جلسه به شرح زیر است:

  • متقاضیان نهضت ملی مسکن

    متقاضیان نهضت ملی مسکن

    مدیرکل راه و شهرسازی خوزستان از پیشرفت فیزیکی ۳۰ درصدی نهضت ملی مسکن در استان خبر داد . اکنون ۱۲ هزار واحد مسکونی در خوزستان در حال ساخت است به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایسنا، مسعود بیات منش با اشاره به آغاز ساخت اولین صنعت شهر کشور در استان در یک اقدام جهادی و با کمک‌ دولت، فرآیند خانه‌دار شدن کارکنان صنایع استان تسهیل شده است.

  • مسکن قابل سکونت

    مسکن قابل سکونت

    معاون بنیاد مسکن در گفتگو با بازار مطرح کرد. متوسط ساخت مسکن قابل سکونت در روستاها متری ۸ میلیون| تضمین نامه وام ۳۵۰ میلیونی در شُرف صدور است جودی، معاون امور مسکن بنیاد مسکن با بیان اینکه متوسط ساخت هر متر مسکن قابل سکونت در روستاها ۸ میلیون تومان است . گفت: تضمین نامه وام ۳۵۰ میلیونی مسکن روستایی در شُرف صدور از سوی سازمان برنامه است.

  • شرایط جدید وام مسکن

    شرایط جدید وام مسکن

    سقف تسهیلات خرید و تعمیر مسکن از محل اوراق ممتاز به‌ازای هر فرزند زیر ۲۰ سال و حداکثر تا ۴ فرزند افزایش یافت.به‌ازای یک فرزند زیر ۲۰ سال سن ۲۵ درصد، دو فرزند زیر ۲۰ سال ۵۰ درصد، سه فرزند زیر ۲۰ سال ۷۵ درصد و ۴ فرزند زیر ۲۰ سال سن ۱۰۰ درصد به سقف تسهیلات خرید و تعمیر مسکن اضافه می‌شود.دوره بازپرداخت تسهیلات موضوع این دستورالعمل در تقسیط به‌روش ساده، به‌ازای هر فرزند زیر ۲۰ سال سن، به‌میزان ۲ سال (در مجموع برای ۵ فرزند و حداکثر تا سقف ده سال) قابل افزایش است.

  •  افزایش ۲۰ % قدرت خرید

    افزایش ۲۰ % قدرت خرید

    دبیرکل کانون عالی انجمن های صنفی کارگران ایران درباره جلسه روز گذشته شورای عالی کار گفت: دربحث مسکن مقرر شد قرارگاه مسکن کارگری ایجاد شود و درحوزه معیشت پیشنهاداتی ارائه شده و در حال بررسی هستیم. هادی ابوی، فعال کارگری درباره آخرین خبر‌های جلسه دیروز شورای عالی کار گفت: محوریت اصلی جلسه بحث کارگری و مباحث مربوط به تأمین اجتماعی بود.بحث مزد دستور کار جلسه نبود. اما در حوزه معیشت پیشنهاداتی مطرح کردیم که اگر پذیرفته شود، شاید حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد قدرت خرید کارگران تقویت شود.

  • افزایش ۴۵% قیمت مصالح ساختمانی

    افزایش ۴۵% قیمت مصالح ساختمانی

    رئیس انبوه سازان سیستان و بلوچستان: گرگان- دادخواه گفت: با توجه افزایش به چند برابری هزینه های ساخت و به سبب دوره طولانی بازگشت سرمایه، ورود به بازار مسکن دیگر به صرفه و صلاح نیست. در سه الی چهار ماه اخیر قیمت انواع مصالح ساختمانی حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد افزایش داشته که به طور مستقیم بر نرخ قیمت تمام شده مسکن اثر می گذارد.

  • ساخت ۵۵۰۰ واحد نهضت ملی مسکن

    ساخت ۵۵۰۰ واحد نهضت ملی مسکن

    مدیر راه و شهرسازی جنوب غرب استان تهران از شروع ساخت واحدهای نهضت ملی مسکن به تعداد ۵۵۰۰ واحد در چهار سایت اسلامشهر و رباط کریم خبر داد.مجتبی صادقی مدیر راه و شهرسازی جنوب غرب استان تهران اظهار کرد:

  • رشد ۷۴ % قیمت مسکن

    رشد ۷۴ % قیمت مسکن

    بانک مرکزی پس از حدود یک سال در نهایت امروز سکوت خود را شکست و گزارشی از تحولات بازار مسکن شهر تهران طی مهرماه ۱۴۰۲ منتشر کرد. بر این اساس متوسط قیمت مسکن در تهران به متری ۷۶ میلیون تومان رسیده است که نشان از افزایشی یک درصدی نسبت به شهریورماه دارد. بانک مرکزی بالاخره پس از گذشت حدود ۱۱ ماه، امروز گزارشی از تحولات بازار مسکن شهر تهران منتشر کرد.

  • پنج هزارمین واحد مسکن روستایی

    پنج هزارمین واحد مسکن روستایی

    مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان کردستان از بهره‌برداری از پنج هزارمین واحد مسکونی روستایی با حضور رئیس‌ جمهور خبر داد. سعید رسولی در سنندج، از بهره‌برداری پنج هزارمین واحد مسکونی روستایی با تسهیلات بانکی بدون بهره و کمک‌های بلاعوض در سفر پیش‌روی رئیس‌ جمهور به کردستان خبر داد و اظهار داشت: این واحدها با اعتبار 9 هزار میلیارد ریال آماده شده است.

  • وام مسکن برای خانواده ها

    وام مسکن برای خانواده ها

    سقف تسهیلات خرید و جعاله تعمیر مسکن از محل اوراق ممتاز برای خانواده های دارای فرزند افزایش یافت. طبق اعلام بانک مسکن، در راستای اجرای قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت»، سقف تسهیلات خرید و تعمیر مسکن از محل اوراق ممتاز به ازای هر فرزند زیر ۲۰ سال و حداکثر تا چهار فرزند افزایش یافت.به ازای یک فرزند زیر ۲۰ سال سن ۲۵ درصد، دو فرزند زیر ۲۰ سال ۵۰ درصد، سه فرزند زیر ۲۰ سال ۷۵ درصد و چهار فرزند زیر ۲۰ سال سن ۱۰۰ درصد به سقف تسهیلات خرید و تعمیر مسکن اضافه می شود.

  • تازه‌ترین قیمت آپارتمان

    تازه‌ترین قیمت آپارتمان

    واسطه‌های ملکی می‌گویند بازار مسکن در یکی از کم‌رمق‌ترین دوره‌های سال‌های اخیر به سر می‌برد . تعداد معامله‌گران در آن بسیار محدود شده است.واسطه‌های ملکی می‌گویند بازار مسکن در یکی از کم‌رمق‌ترین دوره‌های سال‌های اخیر به سر می‌برد و تعداد معامله‌گران در آن بسیار محدود شده است.

  • ضد و نقیض‌های مسکن ۲۵ م

    ضد و نقیض‌های مسکن ۲۵ م

    پس از انتشار خبر ساخت ۱۸۰۰ واحد ۲۵ متری در تهران، در آخرین اظهارنظر، مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران ساخت این واحد‌های مسکونی را تکذیب کرد.با افزایش روزافزون قیمت مسکن، متراژ خانه‌ها روز به روز آب می‌شود. شاید تا همین ۱۰ یا ۱۵ سال پیش بود که وقتی صحبت از خانه‌های ۴۰ یا ۵۰ متری می‌شد. تعبیر «قلک» بر زبان مردم جاری می‌شد. اما امروزه با افزایش سرسام‌آور قیمت مسکن خرید همان قلک‌ها هم برای بیشتر مردم تبدیل به آرزو شده است.در این میان هر دولت برای حل مشکل مسکن مردم به ویژه اقشار کم درآمد..

  • وام مسکن زوجین

    وام مسکن زوجین

    با وام مسکن چند متر خانه می توان خرید؟ واقعیت تلخ درباره وام مسکن در حال حاضر متوسط قیمت مسکن در تهران به حدود ۸۱ میلیون تومان رسیده است. در این شرایط با وام مسکن که در تهران ۹۶۰ میلیون است بخش قابل توجهی از آن به عنوان هزینه خرید اوراق حق تقدم مسکن کسر می شود چند متر مربع خانه می توان خرید؟ وام مسکن در سال 1402 دو برابر شده و در حال حاضر 960 میلیون تومان است. بسیاری از ایرانیان از جمله زوج‌های جوان به دنبال وام مسکن هستند تا از این طریق صاحب خانه شوند.

  • خرید ۱۰ متر مسکن با وام ۹۶۰ م

    خرید ۱۰ متر مسکن با وام ۹۶۰ م

    در حالی متوسط قیمت مسکن در تهران به حدود ۸۱ میلیون تومان رسیده که با وام ۹۶۰ میلیونی مسکن می‌توان حدود ۱۰ متر خانه با احتساب هزینه اوراق خریداری کرد.اواخر خردادماه امسال با مصوبه شورای پول و اعتبار سقف وام خرید مسکن از محل اوراق حق تقدم برای زوجین تهرانی به ۸۰۰ میلیون تومان و با احتساب وام تعمیر (جعاله) به ۹۶۰ میلیون تومان افزایش یافت.در سایر شهر‌ها نیز این وام از ۱۶۰ میلیون تومان به ۳۲۰ میلیون تومان افزایش یافت. برای تهیه این تسهیلات، متقاضی (زوج‌ها) معادل ۲ برابر رقم وام یعنی ۱۹۲۰ برگه اوراق

  • معاملات مسکن ۵۰ %کاهش یافت

    معاملات مسکن ۵۰ %کاهش یافت

    بررسی آمار مرکز آمار ایران نشان می‌دهد معاملات مسکن در شهریور امسال نسبت به شهریور سال گذشته حدود ۵۰ درصد کاهش یافته و متوسط قیمت مسکن به حدود ۸۱ میلیون تومان رسیده است.بررسی آمار مرکز آمار ایران از تحولات بازار مسکن نشان می‌دهد متوسط قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در شهر تهران با استناد به اطلاعات سامانه املاک و مستغلات کشور به ۸۰ میلیون و ۸۳۸ هزار و ۷۰۰ تومان رسیده است.

  • متوسط قیمت مسکن

    متوسط قیمت مسکن

    مرکز آمار ایران با اعلام گزارش شاخص و متوسط قیمت آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران، به توقف ۸ ماهه انتشار یکی از مهمترین گزارش‌های آماری اقتصادی پایان داد. براساس اعلام این مرکز، متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران در شهریور امسال به ۷۷ میلیون تومان در مترمربع رسیده که ۷۹ درصد نسبت به شهریور پارسال، افزایش از خود نشان می‌دهد.

  • مشاوران املاک ۸۸ میلیارد جریمه شدند!

    مشاوران املاک ۸۸ میلیارد جریمه شدند!

    مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران گفت: تاکنون ۱۴۰۰ بنگاه املاک غیرمجاز در شهر‌های استان تهران پلمب شده شده است. حسین جنتی از کاهش ۲۰ درصدی قیمت مسکن خبر داد و یادآور شد: از اردیبهشت امسال در تهران، شهرهای جدید پرند، پردیس و اندیشه و همه شهرهای استان برای ساماندهی 21 هزار مشاور املاک استان از طریق عملیات گشت‌های ساماندهی مشاوران املاک وارد عمل شدیم.

  • تولید مسکن؛ جبر یا اختیار؟

    تولید مسکن؛ جبر یا اختیار؟

    وقتی بازار مسکن راکد می‌شود، سازنده‌های مسکن نیز به‌دلیل عدم‌فروش واحدهای مسکونی خود، دچار مشکلات مالی می‌شوند، چراکه برخی سازنده‌ها منتظر می‌مانند تا پروژه‌هایی که ساخته‌اند، به فروش برسد و سپس اقدام به شروع پروژه جدید کنند.سیدمحمد مرتضوی-کارشناس مسکن در یادداشتی نوشت:از یک‌سو، قانون جهش تولید مسکن تصویب و قرار می‌شود که سالانه یک‌میلیون واحد مسکونی احداث شود و از سوی دیگر، عوارض پروانه ساختمانی افزایش می‌یابد. این اقدام در حقیقت، قوانین مجلس را خنثی می‌کند.

  • به4فرزندیها زمین میدهند!

    به4فرزندیها زمین میدهند!

    مدیرکل راه و شهرسازی استان: خانواده‌های چهار فرزندی قزوین برای گرفتن زمین رایگان تا پایان سال مهلت دارند. حتما باید تا قبل از پایان سال۱۴۰۲ اقدام به ثبت نام کرده باشند. سید علی هاشمی با اعلام این خبر گفت: براساس بند «ح» تبصره ۱۱ قانون بودجه سال ۱۴۰۲، به منظور حمایت از خانواده و تحقق جوانی جمعیت، وزارت راه و شهرسازی مکلف است، یک قطعه زمین یا واحد مسکونی به صورت رایگان در قالب شرایط مندرج در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به خانواده‌های دارای چهار فرزند و بیشتر زیر بیست سال اختصاص بدهد.

  • نظارت بر توزیع فولاد و سیمان

    نظارت بر توزیع فولاد و سیمان

    عضو کمیسیون عمران مجلس بر ضرورت تشکیل شبکه نظارت بر توزیع این مصالح از درب کارخانه تا مرحله ساخت تاکید کرد. اقبال شاکری در خصوص موضع وزارت راه و شهرسازی برای خروج سیمان و فولاد از بورس کالا برای تسریع در ساخت و کاهش قیمت تمام شده مسکن با خروج فولاد و سیمان و آهن آلات از بورس کالا موافق هستم، چراکه قیمت رقابتی و تعادل عرضه و تقاضا عرضه نمی‌شد.

  • پیش‌بینی عجیب نماینده مجلس

    پیش‌بینی عجیب نماینده مجلس

    عضو کمیسیون عمران مجلس با بیان اینکه "انتشار آمار تحولات بازار مسکن تاثیری در کسب‌وکار ندارد" گفت: بازار مسکن به سمت تعادل و عدم جهش قیمت مسکن پیش می‌رود. اقبال شاکری در خصوص وضعیت بازار مسکن و ارزیابی از اقدامات دولت و مجلس در این زمینه، اظهار کرد: به‌نظرم بازار مسکن روبه به تعادل و بهتر شدن حرکت می‌کند. با اقدامات تنظیم‌گری وزارت راه و شهرسازی در حوزه نظارت بر خانه‌های خالی، زمین‌های بایر، مشاوران املاک، سایت‌های منتشر کننده آگهی‌های املاک و… به نظرم بازار مسکن به سمت تعادل می‌رود.