بازار املاک / تفاوت اجاره به شرط تملیک با رهن و اجاره معمولی

تفاوت اجاره به شرط تملیک با رهن و اجاره معمولی

تفاوت اجاره به شرط تملیک با رهن و اجاره معمولی

وقتی قیمت مسکن بالا می‌رود، کارشناسان تلاش می‌کنند طرح تازه‌ای پیش بکشند تا شاید زهر بازار را بگیرند. ایده اجاره به شرط تملیک فقط یکی از این موارد است.

اجاره به شرط تملیک
پیش از این کشورهای مختلفی «اجاره به شرط تملیک» را امتحان کرده‌اند و بعضی‌هایشان جواب گرفته‌اند. 

این روش از نظر فنی مدلی است میان اجاره و خرید و برای اجرا به کمک نظام بانکی نیاز دارد. برای شک و تردید در اجرایی بودن طرح همین مسئله کافی به نظر می‌رسد اما ساختار خود بازار مسکن هم در ایران کاملا متفاوت از اروپاست.

 پس چرا هنوز گروهی از کارشناسان معتقدند می‌توان به کمک طرح اجاره به شرط تملیک گره کور بازار مسکن و قیمت آپارتمان را باز کرد؟ 

اجاره به شرط تملیک روشی است که در آن مستأجر ابتدا ملک را اجاره می‌کند اما با پرداخت تدریجی اجاره‌بها و انجام تعهدات مشخص، در پایان دوره قرارداد مالک آن خانه می‌شود.

این روش در واقع نوعی ترکیب میان اجاره و خرید اقساطی است.

 یعنی شخص هم از ملک استفاده می‌کند (مثل مستأجر معمولی) و هم به تدریج اقساط مالکیت را می‌پردازد (مثل خریدار اقساطی). 

در پایان قرارداد هم اگر تمام اقساط پرداخت شده باشد، مالکیت رسمی ملک به نام مستأجر منتقل می‌شود.

مکانیزم اجاره به شرط تملیک معمولاً در قالب یک قرارداد بین سه‌ طرف جلو می‌رود؛ اول مالک یا شرکت سازنده که ملک را عرضه می‌کند. دوم مستأجر یا متقاضی خرید خانه و سوم نهاد حمایتی یا بانک که وظیفه تأمین مالی طرح را بر عهده دارد.

کل فرآیند را می‌توان به روش ساده توضیح داد. ابتدا بانک یا مؤسسه مالی، خانه‌ای را خریداری و به نام خود ثبت می‌کند. سپس آن را با قرارداد اجاره به شرط تملیک در اختیار متقاضی قرار می‌دهد.

متقاضی ماهانه مبلغی را به عنوان اجاره‌بها به اضافه قسط تملیک می‌پردازد و در پایان یک دوره مثلاً پنج تا ۱۰ ساله، مالکیت کامل به او منتقل می‌شود.

 در طول مدت قرارداد اگرچه مالک رسمی «بانک» است اما مستأجر حق استفاده و سکونت در آن را دارد. پس از پایان اقساط و عمل به تعهدات، بانک سند را به نام مستأجر می‌زند.

بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه پیش از این طرح اجاره به شرط تملیک را با نام‌ها و قالب‌های متفاوت به کار گرفته‌اند.

 به‌عنوان مثال این روش در انگلستان به اسم Hire-Purchase ، در آمریکا و کانادا با عنوان Leasing یا Rent-to-Own و در فرانسه به اسم Credit-Bail شناخته می‌شود. در بعضی کشورهای عربی نیز به آن «شراء مؤاجره» می‌گویند.

در آمریکای شمالی و به‌ویژه کانادا، این روش به مستأجرانی که امتیاز اعتباری پایین یا نقدینگی کافی برای پیش‌پرداخت سنتی ندارند، فرصت می‌دهد در طول زمان برای خرید خانه آماده شوند.

در آمریکا این روش به شکلی پرحاشیه اجرا می‌شود. گزارش‌های متعددی وجود دارد مبنی بر اینکه به دلیل ضعف قوانین حمایت از مصرف‌کننده، اگر مستأجری در نهایت قادر به خرید خانه نبود، تمام سرمایه‌‌اش را از دست می‌دهد!

این قراردادها در برخی کشورهای اروپایی مانند ایتالیا، در قالب مسکن اجتماعی توسط دولت‌ها اجرا می‌شود.

 یعنی دولت خانه‌های ارزان‌قیمت را برای دوره‌ای مشخص (مثلاً هشت سال) به افراد کم‌درآمد اجاره می‌دهد تا در نهایت خودشان برای مالکیت این خانه‌ها بجنگند. 

این رویکرد باعث می‌شود برعکس آمریکا با یک ابزار حمایتی و اجتماعی برای خانه‌دار کردن اقشار کم‌درآمد روبرو باشیم.

در کشورهای اسلامی جنوب شرق آسیا، مانند مالزی و اندونزی، نیز شاهد اجرای طرح اجاره به شرط تملیک هستیم. 

بانک‌های اسلامی این کشورها با رعایت اصول شرعی، خانه را خریداری کرده و در قالب قرارداد اجاره به شرط تملیک به متقاضی واگذار می‌کنند. نتیجه این مدل، افزایش دسترسی اقشار متوسط به مسکن بدون نیاز به وام ربوی بوده است.

قیمت مسکن خرید آپارتمان مستاجر اسباب‌کشی [کلیک و کشیدن برای جابجایی] بزرگ‌ترین چالش اجرای طرح اجاره به شرط تملیک در ایران، وجود تورم لجام‌گسیخته و نوسانات شدید قیمت مسکن است

اجاره به شرط تملیک با بازار مسکن ایران سازگار است؟
بازار مسکن ایران در سال‌های اخیر با افزایش شدید قیمت‌ها، کاهش قدرت خرید و نرخ بالای اجاره روبه‌رو بوده است. بعضی کارشناسان اعتقاد دارند در چنین شرایطی، اجاره به شرط تملیک می‌تواند یک میان‌بر برای خانه‌دار شدن اقشار متوسط و جوانان باشد.

اجاره به شرط تملیک از نظر فقهی و حقوقی در ایران شناخته شده است و در قانون عملیات بانکی بدون ربا (مصوب ۱۳۶۲) به‌عنوان یکی از شیوه‌های اعطای تسهیلات بانکی پذیرفته شده است.

 با این حال، استفاده از آن در بخش خصوصی و بازار مسکن عادی کشور با چالش‌هایی روبروست.

اجازه بدهید موضوع را به طور خلاصه مطرح کنیم؛ این روش فقط زمانی کارآیی دارد که نظام مالی کشور از قراردادهای بلندمدت حمایت کند. ثبات نسبی بازار مسکن، یک شرط دیگر است.

نرخ سود بانکی نیز باید قابل پیش‌بینی و کنترل‌شده باشد. غیاب این سه شرط ممکن است باعث افزایش بدهی خانوارها یا ایجاد ریسک برای بانک‌ شود.

بزرگ‌ترین چالش اجرای طرح در ایران، وجود تورم لجام‌گسیخته و نوسانات شدید قیمت مسکن است. اگر قیمت نهایی ملک را ارزش آن در ابتدای قرارداد در نظر بگیریم، مالک در پایان به‌شدت متضرر خواهد شد. 

از طرف دیگر چنانچه قیمت را به روز محاسبه کنیم، مستأجر (خریدار) تضمینی برای حفظ توانایی و قدرت خرید خود در آینده ندارد، چون ممکن است قیمت آپارتمان چند برابر شود.

  • بازار مسکن از خواب زمستانه بیدار شد !

    بازار مسکن از خواب زمستانه بیدار شد !

    پشت پرده افزایش قیمت مسکن تازه‌ترین آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در آبان‌ماه دست‌کم سه میلیون تومان معادل 6.7 درصد افزایش یافته است اگرچه رقم اعلامی تنها ناظر بر متوسط قیمت واحدهای مسکونی معامله‌شده است تمام واقعیت را نشان نمی‌دهد اما به هر روی بیانگر حرکت تورمی بازار مسکن در هشتمین ماه سال است.

  • رقابت مسکن و دلار

    رقابت مسکن و دلار

    تحرک بازار مسکن در دومین ماه از پاییز امسال در حالی رقم خورد که به دلیل پایان فصل جابه‌جایی انتظار رشد حدود ۷ درصد قیمت‌ها و ۴۸ درصد معاملات دور از ذهن بود؛ اما کارشناسان معتقدند نوسانات نرخ ارز، بخشی از سرمایه‌ها را به منظور محافظت در برابر تورم به سمت بازار ملک سوق داد.

  •  بازار سیمان و عرضه‌ در بورس کالا

    بازار سیمان و عرضه‌ در بورس کالا

    بررسی روند معاملات سیمان طی یک ماه گذشته در بورس کالای ایران بیانگر ثبات و آرامش ادامه‌دار این معاملات است. نهم شهریور سال ۱۴۰۰ بود که وزارت صنعت، معدن و تجارت در راستای حمایت از تولیدکنندگان و حذف قیمت‌های کاذب بازار، عرضه کل سیمان کشور در بورس کالای ایران را مصوب کرد.

  • گزارش تحولات بازار معاملات مسکن

    گزارش تحولات بازار معاملات مسکن

    تعداد آپارتمان های مسکونی معامله شده در شهر تهران در آبان ماه سال ۱۴۰۱، به ۸ هزار واحد مسکونی رسید که نسبت به ماه قبل ۴۷.۸ و ماه مشابه سال قبل ۹.۶ درصد افزایش نشان می دهد.

  • خانه 500 میلیاردی در تهران آگهی شد!

    خانه 500 میلیاردی در تهران آگهی شد!

    زعفرانیه و نیاوران یکی از گران‌ترین مناطقی هستند که بیشترین آگهی فروش ویلاهای سوپرمیلیاردی و لوکس را به خود اختصاص داده‌اند. در زعفرانیه یک عمارت و ویلای فول امکانات ۲۵۰۰ متری (با قدمت ۳۰ سال) ۵۰۰ میلیارد تومان آگهی شده یعنی متری ۲۰۰ میلیون تومان.

  • کمبود یونولیت در بازار مسکن

    کمبود یونولیت در بازار مسکن

    پور حاجت گفت:کمبود یونولیت همچنان در بازار وجود دارد و این موضوع روز به روز بر قیمت مسکن اثرگذارتر می شود. فرشید پور حاجت با تاکید بر کمبود یونولیت در بازار گفت: با وجود پیگیری های صورت گرفته هنوز تغییری در قیمت یونولیت ساختمانی صورت نگرفته است و همچنان قیمت آن نسبت به چند ماه گذشته بیش از ۴۰۰ درصد افزایش یافته است.

  • سقف بیمه ساختمانی ۳۰ میلیون تومان شد

    سقف بیمه ساختمانی ۳۰ میلیون تومان شد

    هیات وزیران به استناد اصل (۱۳۸) قانون اساسی و در اجرای ماده (۲) قانون تأسیس صندوق بیمه همگانی حوادث طبیعی حداکثر تعهد صندوق بیمه حوادث طبیعی ساختمان به ازای هر واحد مسکونی را تعیین کرد.

  • کلید حل بحران بازار مسکن

    کلید حل بحران بازار مسکن

    ساخت مسکن در سال‌های گذشته ۵۰ درصد کاهش یافت دریافت مالیات املاک، دولت همانند بسیاری از کشور‌های توسعه‌یافته بایستی با یک اهرم مالیاتی مؤثر، سوداگری در بازار مسکن را کاهش داده و بازار مسکن را به سمت مصرفی بودن هدایت کند. گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، در چند سال اخیر و با رشد مداوم نرخ اجاره و خرید مسکن، تهیه سرپناه برای تمام اقشار جامعه به‌خصوص جوانان در شرف ازدواج به رویا تبدیل شده است.

  • اعجاب انگیزترین طرح شهرسازی در مرکز اروپا

    اعجاب انگیزترین طرح شهرسازی در مرکز...

    ساختمان‌هایی با معماری متفاوت و سبز در مهم‌ترین منطقه تجاری آمستردام هلند مجموعه مسکونی، اداری و تجاری «دره» به عنوان یکی از نوین ترین طرح‌های شهرسازی خودنمایی می‌کند. این مجموعه قلب بافت تجاری منطقه «زویداس» را تبدیل به منطقه مسکونی با حفظ فضای سبز و منظر مناسب شهری کرده است.

  • چشم انداز منفی واردات فولاد

    چشم انداز منفی واردات فولاد

    تحلیلگران بازار چین معتقدند واردات فولاد به این کشور در کوتاه مدت روند نزولی خواهد داشت. در اکتبر نیز آمار ضعیفی ثبت شده چراکه بازار مسکن در رکود به سر می برد و تقاضای فولاد کم بود. واردات محصولات نیمه نهایی فولادی در اکتبر ۵۴۵ هزار تن ثبت شد که ۱۹.۳ درصد نسبت به ماه قبل و ۶۰ درصد در مقایسه با اکتبر سال گذشته افت داشت.

  • نوسانات بازار مسکن با دلار

    نوسانات بازار مسکن با دلار

    در حالی که بازار ارز کشور در چند وقت اخیر با رشد قیمتی روبرو بوده است که بازار مسکن به ویژه مصالح ساختمانی از این بازار تاثیر ۱۰۰ درصدی گرفته است. ارزیابی‌های صورت گرفته در ماه گذشته در بازار مسکن حاکی از آن است . که بازار مسکن همزمان با افزایش قیمت دلار شاهد نوسانات جدیدی در حوزه قیمت گذاری شده . همین امر خود در کاهش حجم تقاضا و همچنین وارد شدن این بازار به جریان رکود تورمی اثر بسیار زیادی خواهد گذاشت.

  • نه کارگران مشغول کارند، نه مسکن در حال ساخته شدن

    نه کارگران مشغول کارند، نه مسکن در حال...

    دولت سیزدهم ماموریت ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال برای چهار سال متوالی را در دستور کار قرار داده است؛ اما کارنامه یک‌ساله اجرای این برنامه، عملکرد مطلوب و موفقی را نشان نمی‌دهد. برای آنکه وزیر جدید راه و شهرسازی (وزیر مسکن) بتواند بر مشکلات موجود در این بخش غلبه کند، یک پازل پیش‌روی خود دارد که برای حل آن باید چهار حرکت اصلی انجام دهد.

  • کوچ اجاره‌نشینان به مناطق حاشیه‌ای شهر

    کوچ اجاره‌نشینان به مناطق حاشیه‌ای شهر

    ​یک کارشناس مسکن درباره وضعیت کنونی بازار اجاره می‌گوید: با توجه به این‌که قیمت مسکن افزایش پیدا کرده، گروهی که قبلا قصد خرید مسکن را داشتند، به سمت بازار اجاره رفته و به همین دلیل در فصل غیراجاره شاهد رشد اجاره‌بها هستیم. نرخ اجاره‌بها متاثر از تورم موجود در بازار مسکن روند رو به رشدی داشته است. آمارهای رسمی چنین شرایطی را تایید می‌کند؛ به طوری که آخرین گزارش بانک مرکزی که مربوط به مهرماه امسال است، نشان می‌دهد که در شهر تهران اجاره‌بها رشد ۴۰.۹ درصدی داشته است.

  • پردیس و تهرانپارس محبوب‌ترین در تهران

    پردیس و تهرانپارس محبوب‌ترین در تهران

    برای خرید خانه خصوصا در کلانشهرها، نکات بسیاری وجود دارد که باید به آن توجه کنید. برای مثال از موارد اولیه که باید درنظر داشت، تعیین محدوده جغرافیایی خانه است، چرا که هر منطقه‌ای از شهر تهران مزایا و معایب خاص خود را دارد و شما باید براساس نیاز و شرایطی که دارید منطقه مورد نظر را انتخاب کنید.

  •  پرداخت وام مسکن روستایی

    پرداخت وام مسکن روستایی

    رییس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی درباره تسهیلات مسکن روستایی آخرین اخبار را اعلام کرد. در خصوص وضعیت مقاوم‌سازی واحد‌های مسکونی روستایی، پیشرفت واحد‌های مقاوم‌سازی شده وضعیت بازسازی و نوسازی مناطق زلزله زده و سیل‌زده توضیحاتی را ارایه کرد. رییس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با اشاره به اینکه هم‌اکنون در کشور ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار واحد مسکونی روستایی وجود دارد

  • خطر گرانی مصالح

    خطر گرانی مصالح

    افزایش عجیب قیمت یونولیت، زمزمه گرانی سیمان، سه برابر شدن قیمت میلگرد در حالی که رکود کم سابقه ای در ساخت و ساز مسکن حاکم شده ،هزینه های ساخت مسکن هرروز بیشتر می شود! به گزارش دنیای معدن، دو روز پیش رئیس اتحادیه مصالح ساختمانی از نصف شدن فروش مصالح ساختمانی در ماه‌های اخیر خبر داده و گفته بود که بازار ساخت‌وساز قفل شده است. اما نکته عجیب این است که همزمان با این رکود،برخی خبرها از افزایش عجیب ساخت و ساز حکایت دارد.

  • بازار آجر یزد

    بازار آجر یزد

    بازار آجر یزد در دست اتباع بیگانه کیفیت پایین تولید آجر باعث کاهش تقاضا و عرضه در بازار است افزایش افسار گسیخته قیمت مسکن و نبود شرایط خرید آن از چالش‌های اساسی برای بسیاری از خانواده‌ها و جوانان است که علت بخشی از این گرانی هم افزایش بی‌رویه و خارج از چارچوب قیمت مصالح ساختمانی است.

  • آیا در زعفرانیه، زعفران کشت می‌شد؟

    آیا در زعفرانیه، زعفران کشت می‌شد؟

    چند روایت متفاوت درباره نامگذاری محله اعیانی تهران محله زعفرانیه را با آپارتمان‌های اعیانی و خانه‌های گرانقیمت می‌شناسیم؛ محله‌ای که چند دهه پیش، پر بود از مزارع گندم و سر و شکل روستایی داشت. درباره وجه تسمیه محله زعفرانیه هم روایت‌های مختلفی وجود دارد؛ از کشت گل زعفران تا املاکی که به نام زعفران‌باجی بود. این روایت‌ها را در ادامه بخوانید.

  • ضامن کارمند برای دریافت تسهیلات حذف شد

    ضامن کارمند برای دریافت تسهیلات حذف شد

    خرم‌آباد- مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی لرستان تاکید کرد: ضامن کارمند برای دریافت تسهیلات مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی روستایی حذف و ضمانت «سفته زنجیری» جایگزین آن شد. مقاوم سازی واحدهای مسکونی در شهرهای زیر ۲۵ هزار نفر جمعیت در لرستان، اظهار داشت: حدود چهار هزار و ۸۰۰ واحد در این شهرها مقاوم سازی شده است.

  • اعطای تسهیلات ارزان قیمت مشاغل خانگی

    اعطای تسهیلات ارزان قیمت مشاغل خانگی

    امکان بهره مندی دارندگان گواهینامه جهاددانشگاهی از تسهیلات مشاغل خانگی دارندگان گواهینامه جهاد دانشگاهی می توانند از تسهیلات مشاغل خانگی بهره مند شوند. پذیرش مدارک و گواهینامه‌های جهاددانشگاهی به عنوان یکی از مصوبات در آخرین نشست ستاد ساماندهی حمایت از مشاغل خانگی در روزهای اخیر به تصویب نهایی رسید.

  • خانه دار شدن

    خانه دار شدن

    این صندوق شما را خانه دار می کند! ساده ترین مسیر برای خانه دار شدن! با توجه به شرایط تورمی کشور سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه‌گذاری زمین و مسکن، بهترین روش برای حفظ سرمایه و ایجاد قدرت خرید برای متقاضیان خرید مسکن خواهد بود با نگاهی به اوضاع بازار مسکن و میزان قدرت خرید مردم، متاسفانه نیم قرن زمان لازم است تا با این درآمد‌ها و پس انداز‌های موجود، فردی قادر به خرید خانه باشد.