بازار املاک / تفاوت اجاره به شرط تملیک با رهن و اجاره معمولی

تفاوت اجاره به شرط تملیک با رهن و اجاره معمولی

تفاوت اجاره به شرط تملیک با رهن و اجاره معمولی

وقتی قیمت مسکن بالا می‌رود، کارشناسان تلاش می‌کنند طرح تازه‌ای پیش بکشند تا شاید زهر بازار را بگیرند. ایده اجاره به شرط تملیک فقط یکی از این موارد است.

اجاره به شرط تملیک
پیش از این کشورهای مختلفی «اجاره به شرط تملیک» را امتحان کرده‌اند و بعضی‌هایشان جواب گرفته‌اند. 

این روش از نظر فنی مدلی است میان اجاره و خرید و برای اجرا به کمک نظام بانکی نیاز دارد. برای شک و تردید در اجرایی بودن طرح همین مسئله کافی به نظر می‌رسد اما ساختار خود بازار مسکن هم در ایران کاملا متفاوت از اروپاست.

 پس چرا هنوز گروهی از کارشناسان معتقدند می‌توان به کمک طرح اجاره به شرط تملیک گره کور بازار مسکن و قیمت آپارتمان را باز کرد؟ 

اجاره به شرط تملیک روشی است که در آن مستأجر ابتدا ملک را اجاره می‌کند اما با پرداخت تدریجی اجاره‌بها و انجام تعهدات مشخص، در پایان دوره قرارداد مالک آن خانه می‌شود.

این روش در واقع نوعی ترکیب میان اجاره و خرید اقساطی است.

 یعنی شخص هم از ملک استفاده می‌کند (مثل مستأجر معمولی) و هم به تدریج اقساط مالکیت را می‌پردازد (مثل خریدار اقساطی). 

در پایان قرارداد هم اگر تمام اقساط پرداخت شده باشد، مالکیت رسمی ملک به نام مستأجر منتقل می‌شود.

مکانیزم اجاره به شرط تملیک معمولاً در قالب یک قرارداد بین سه‌ طرف جلو می‌رود؛ اول مالک یا شرکت سازنده که ملک را عرضه می‌کند. دوم مستأجر یا متقاضی خرید خانه و سوم نهاد حمایتی یا بانک که وظیفه تأمین مالی طرح را بر عهده دارد.

کل فرآیند را می‌توان به روش ساده توضیح داد. ابتدا بانک یا مؤسسه مالی، خانه‌ای را خریداری و به نام خود ثبت می‌کند. سپس آن را با قرارداد اجاره به شرط تملیک در اختیار متقاضی قرار می‌دهد.

متقاضی ماهانه مبلغی را به عنوان اجاره‌بها به اضافه قسط تملیک می‌پردازد و در پایان یک دوره مثلاً پنج تا ۱۰ ساله، مالکیت کامل به او منتقل می‌شود.

 در طول مدت قرارداد اگرچه مالک رسمی «بانک» است اما مستأجر حق استفاده و سکونت در آن را دارد. پس از پایان اقساط و عمل به تعهدات، بانک سند را به نام مستأجر می‌زند.

بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه پیش از این طرح اجاره به شرط تملیک را با نام‌ها و قالب‌های متفاوت به کار گرفته‌اند.

 به‌عنوان مثال این روش در انگلستان به اسم Hire-Purchase ، در آمریکا و کانادا با عنوان Leasing یا Rent-to-Own و در فرانسه به اسم Credit-Bail شناخته می‌شود. در بعضی کشورهای عربی نیز به آن «شراء مؤاجره» می‌گویند.

در آمریکای شمالی و به‌ویژه کانادا، این روش به مستأجرانی که امتیاز اعتباری پایین یا نقدینگی کافی برای پیش‌پرداخت سنتی ندارند، فرصت می‌دهد در طول زمان برای خرید خانه آماده شوند.

در آمریکا این روش به شکلی پرحاشیه اجرا می‌شود. گزارش‌های متعددی وجود دارد مبنی بر اینکه به دلیل ضعف قوانین حمایت از مصرف‌کننده، اگر مستأجری در نهایت قادر به خرید خانه نبود، تمام سرمایه‌‌اش را از دست می‌دهد!

این قراردادها در برخی کشورهای اروپایی مانند ایتالیا، در قالب مسکن اجتماعی توسط دولت‌ها اجرا می‌شود.

 یعنی دولت خانه‌های ارزان‌قیمت را برای دوره‌ای مشخص (مثلاً هشت سال) به افراد کم‌درآمد اجاره می‌دهد تا در نهایت خودشان برای مالکیت این خانه‌ها بجنگند. 

این رویکرد باعث می‌شود برعکس آمریکا با یک ابزار حمایتی و اجتماعی برای خانه‌دار کردن اقشار کم‌درآمد روبرو باشیم.

در کشورهای اسلامی جنوب شرق آسیا، مانند مالزی و اندونزی، نیز شاهد اجرای طرح اجاره به شرط تملیک هستیم. 

بانک‌های اسلامی این کشورها با رعایت اصول شرعی، خانه را خریداری کرده و در قالب قرارداد اجاره به شرط تملیک به متقاضی واگذار می‌کنند. نتیجه این مدل، افزایش دسترسی اقشار متوسط به مسکن بدون نیاز به وام ربوی بوده است.

قیمت مسکن خرید آپارتمان مستاجر اسباب‌کشی [کلیک و کشیدن برای جابجایی] بزرگ‌ترین چالش اجرای طرح اجاره به شرط تملیک در ایران، وجود تورم لجام‌گسیخته و نوسانات شدید قیمت مسکن است

اجاره به شرط تملیک با بازار مسکن ایران سازگار است؟
بازار مسکن ایران در سال‌های اخیر با افزایش شدید قیمت‌ها، کاهش قدرت خرید و نرخ بالای اجاره روبه‌رو بوده است. بعضی کارشناسان اعتقاد دارند در چنین شرایطی، اجاره به شرط تملیک می‌تواند یک میان‌بر برای خانه‌دار شدن اقشار متوسط و جوانان باشد.

اجاره به شرط تملیک از نظر فقهی و حقوقی در ایران شناخته شده است و در قانون عملیات بانکی بدون ربا (مصوب ۱۳۶۲) به‌عنوان یکی از شیوه‌های اعطای تسهیلات بانکی پذیرفته شده است.

 با این حال، استفاده از آن در بخش خصوصی و بازار مسکن عادی کشور با چالش‌هایی روبروست.

اجازه بدهید موضوع را به طور خلاصه مطرح کنیم؛ این روش فقط زمانی کارآیی دارد که نظام مالی کشور از قراردادهای بلندمدت حمایت کند. ثبات نسبی بازار مسکن، یک شرط دیگر است.

نرخ سود بانکی نیز باید قابل پیش‌بینی و کنترل‌شده باشد. غیاب این سه شرط ممکن است باعث افزایش بدهی خانوارها یا ایجاد ریسک برای بانک‌ شود.

بزرگ‌ترین چالش اجرای طرح در ایران، وجود تورم لجام‌گسیخته و نوسانات شدید قیمت مسکن است. اگر قیمت نهایی ملک را ارزش آن در ابتدای قرارداد در نظر بگیریم، مالک در پایان به‌شدت متضرر خواهد شد. 

از طرف دیگر چنانچه قیمت را به روز محاسبه کنیم، مستأجر (خریدار) تضمینی برای حفظ توانایی و قدرت خرید خود در آینده ندارد، چون ممکن است قیمت آپارتمان چند برابر شود.

  • آغاز عملیات اجرایی ۱۱۰۰ واحد مسکونی

    آغاز عملیات اجرایی ۱۱۰۰ واحد مسکونی

    آغاز عملیات اجرایی ۱۱۰۰ واحد مسکونی مسکن ملی در شرق استان سمنان عملیات اجرایی یک هزار و ۱۲۶ واحد پروژه مسکن ملی در شهرستان های شاهرود و میامی آغاز شده است. با بیان اینکه یک هزار و ۴۴۷ نفر در شرق استان سمنان افتتاح حساب و واریز وجه را در زمینه مسکن ملی صورت داده اند. تاکنون عملیات ساخت یک هزار و ۱۲۶ پروژه آغاز شده است.

  • خسارات زلزله ی خوی

    خسارات زلزله ی خوی

    مصدومیت یک هزار و ۱۲۶ نفر در اثر زلزله خوی بازسازی منازل زلزله‌زده تا قبل از شروع فصل سرما زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۵.۴ حوالی خوی در آذربایجان غربی را لرزاند در این زلزله یک هزار و ۱۲۶ نفر دچار مصدومیت شدند و همچنین بین ۲۰ تا ۱۰۰ درصد به یک هزار و ۴۶۱ واحد مسکونی این منطقه خسارت وارد کرد.

  •  استانهای صدرنشین نرخ تورم مسکن

    استانهای صدرنشین نرخ تورم مسکن

    روند تورم مسکن در شهریورماه کل کشور مسیری صعودی را اتخاذ کرده است. با توجه به ضریب اهمیت اجاره در این بخش می توان گفت این عامل در رشد تورم مسکن سهم به سزایی را داشته است. کدام استان صدرنشین نرخ تورم بخش مسکن در کشور است؟ بررسی تورم مسکن در شهریور ۱۴۰۱ حاکی از وضعیت صعودی این شاخه در کل کشور بوده است.

  • پیش‌بینی قیمت مسکن در نیمه دوم سال ۱۴۰۱

    پیش‌بینی قیمت مسکن در نیمه دوم سال ۱۴۰۱

    کارشناس اقتصاد مسکن با پیش‌بینی بازار مسکن و قیمت واحدهای مسکونی در نیمه دوم سال‌جاری گفت:‌ چند سالی است که سرمایه‌گذاری در بازار مسکن منفی است. فردین یزدانی با پیش‌بینی کاهش ساخت‌وساز مسکن توسط بخش خصوصی در کشور از سال ۹۷ به این سو، قیمت زمین رشد بسیار بالایی داشته است.

  • کاهش ۳۰ % معاملات مسکن

    کاهش ۳۰ % معاملات مسکن

    طی ۶ ماه نخست سال در گرگان ، رئیس اتحادیه املاک شهرستان گرگان با اشاره به ضرورت اصلاح نرخ عوارض شهرداری این شهر معاملات مسکن طی شش ماه نخست سال در گرگان ۳۰ درصد کاهش یافت. از ابتدای سال تاکنون و با جهش عوارض ساختمانی با کاهش تولید مسکن در گرگان روبرو هستیم و این امر قیمت آپارتمان ها و واحدهای مسکونی موجود را افزایش داده است.

  • خانه ارزان برای بازنشستگان و کارگران

    خانه ارزان برای بازنشستگان و کارگران

    رحمت الله پورموسی فعال حوزه کار درباره حل مشکل مسکن کارگران از طریق خانه‌های اجاره‌ای، گفت: ایده خانه‌های اجاره‌ای ایده خوبی است و در رفع دغدغه مسکن کارگران بی تاثیر نیست، ولی نمی‌تواند راه درمان نهایی باشد یک فعال حوزه کار با بیان اینکه کارگران را در بحث خانه‌دار شدن باید به طور ویژه ببینیم، گفت: ایده خانه‌های اجاره‌ای در کوتاه مدت می تواند دغدغه کارگران و اقشار محروم و کم درآمد را برطرف کند ولی مشکل مسکن کارگران و بازنشستگان از طریق ساخت خانه‌های ارزان توسط تعاونی‌ها و با اختصاص زمین رایگان حل

  • آینده مسکن بدون برجام

    آینده مسکن بدون برجام

    در چشم‌انداز فعلی، قیمت مسکن از دو منظر هزینه تمام‌شده و شاخص‌های تورم عمومی ناشی از رشد نقدینگی تحت فشار خواهد بود و در صورت ادامه روند فعلی در اقتصاد، رشد قیمت مسکن مجدداً، به صورت مداوم سالیانه ادامه‌دار خواهد بود. با روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی، مجموعه‌ای از وعده‌های انتخاباتی از سوی او و مجموعه وزرا مطرح شد. ساخت چهار میلیون واحد مسکونی، بزرگترین وعده اقتصادی رئیس جمهور جدید بود.

  • کلنگ‌زنی ۱۰ هزار واحد مسکونی در تهران

    کلنگ‌زنی ۱۰ هزار واحد مسکونی در تهران

    امروز حدود ۱۰ هزار واحد از پروژه‌های قرارگاه مسکن شهرداری تهران در مناطق مختلف شهر کلنگ‌زنی می‌شود. به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، امروز حدود ۱۰ هزار واحد از پروژه‌های قرارگاه مسکن شهرداری تهران در مناطق مختلف شهر مانند مناطق ۴، ۱، ۲۲ و ۱۳ کلنگ زنی می‌شود.

  • ساکن شدن در تهران چقدر هزینه دارد

    ساکن شدن در تهران چقدر هزینه دارد

    مقایسه قیمت یک شب اقامت خانوادگی در یکی از هتل‌های تهران با آپارتمان‌هایی که به طور روزانه کرایه داده می شود نشان می دهد اقامت در یک خانه ویلایی در تهران با تمام امکانات ارزان‌تر تمام می‌شود.اگر خانوادگی به تهران سفر کنید و میزبانی هم در این شهر منتظرتان نباشد برای یک شب اقامت در تهران دست کم باید 350 هزار تومان در نظر بگیرید.این هزینه یک آپارتمان 30 متری در محله نواب است. این رقم می تواند تا شبی 33 میلیون تومان برای اقامت در یک اتاق خانوادگی در یک هتل 5 ستاره در شمال غرب تهران افزایش داشته باشد

  • رمزگشایی از ناکام ماندن طرح مسکن دولتی

    رمزگشایی از ناکام ماندن طرح مسکن دولتی

    تسهیلات 200 میلیونی مسکن پرداخت شد؟ چند روز قبل مسوولان ساخت مسکن دولتی در شهرهای کوچک اعلام کردند اعتقاد داریم طرح نهضت ملی مسکن باید متقاضی‌محور باشد. روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: تاکنون ۱۰۴هزار نفر از متقاضیان نهضت ملی مسکن تحت مسوولیت بنیاد مسکن واریز وجه داشته‌‌اند و ۸۳هزار واحد نیز به مرحله ساخت رسیده است درحالی‌که هدف اولیه اجرای سالانه ۴۰۰هزار واحد توسط بنیاد مسکن است.

  • قیمت اجاره رکورد ده ساله را زد

    قیمت اجاره رکورد ده ساله را زد

    مقایسه آمار ثبت شده در سه شاخص زمین ، مسکن و اجاره در نقاط شهری در پایان سال 1400 نشان می دهد که افزایش قیمت در اجاره به رکورد ده ساله رسید . تورم فصلی زمستان 1400 اجاره در نقاط شهری برابر 16.3 درصد بوده که از نیمه دوم سال 91 کنون بی سابقه بوده است . این افزایش باعث شده معاملات در بازار اجاره افت قابل ملاحظه ای داشته باشد در حدی که تعداد معاملات در زمستان 1400 نسبت به فصل قبل از افت 68 درصدی داشته است . بیشترین افت فصلی در 5 سال اخیر بوده است .

  • هزینه یک خانواده سه نفره ماهانه چقدر است؟

    هزینه یک خانواده سه نفره ماهانه چقدر...

    یک خانواده سه نفره کارگری امروز اگر ماهی ۱۷ میلیون و ۶۰۰ هزارتومان درآمد ثابت ماهانه داشته باشد، می‌تواند از عهده مخارج زندگی برآید، اجاره خانه بدهد، ماهی چند کیلو گوشت و مرغ بخرد، هزینه‌های آموزش و درمان را تامین کند و چرخ زندگی را تا اندازه‌ای بگرداند؛ اما فاصله دستمزد حدود ۷۰ درصد کارگران شاغل با این رقم حداقلی، بیش از ۶۳ درصد است.

  • هشدار نسبت به خرید و فروش نهضت مسکن تهرانسر

    هشدار نسبت به خرید و فروش نهضت مسکن...

    اخیرا دیده شده برخی سوداگران با پوشش واسطه‌گری نهضت ملی مسکن اقدام به خرید و فروش این واحدها می‌کنند که مدیرکل راه وشهرسازی استان تهران از شهروندان خواست تا فریب این تبلیغات را نخورند؛ چرا که نه تنها آپارتمان‌ها هنوز آماده نشده بلکه قابل خرید و فروش نیستند.در تهرانسر ۹۰۰ واحد نهضت ملی مسکن به صورت مشارکتی در حال ساخت است که پس از اتمام کار، دولت و بخش خصوصی هرکدام سهم خود را برمی‌دارند. سهم دولت با شرایط خاصی از طریق آگهی عمومی فروخته خواهد شد و به این صورت نیست که در بازار قابل خرید و فروش باشد

  • فروریختن ساختمان ۲ طبقه بر اثر گودبرداری

    فروریختن ساختمان ۲ طبقه بر اثر...

    سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان از ریزش ساختمان ۲طبقه به دلیل گودبرداری در زمین مجاور خبر داد. این حادثه ساعت ۲۱ و ۲۷ دقیقه شب گذشته به مرکز فرماندهی عملیات آتش نشانی اصفهان گزارش شده است. با بیان اینکه در این حادثه ریزش آوار منزل مسکونی دو طبقه در مجاورت زمین گودبرداری شده واقع در خیابان امید شرقی اتفاق افتاده است

  • کمبود زمین برای اجرای طرح ملی نهضت مسکن

    کمبود زمین برای اجرای طرح ملی نهضت مسکن

    کرمان برای اجرای طرح ملی نهضت مسکن با کمبود زمین روبه‌‌رو است در این استان برای ساخت این واحدهای مسکن ملی کسری زمین داریم به‌دلیل عدم تامین زمین ۵۴ درصد از برنامه چهار ساله عقب هستیم.علی حاجی‌زاده عصر امروز در شورای مسکن استان کرمان که در سالن پیامبر اعظم(ص) استانداری برگزار شد با بیان اینکه برنامه ابلاغی استان 129 هزار واحد مسکونی در شمال استان کرمان بوده است، اظهار داشت: حدود 180 هزار نفر در طرح ملی مسکن ثبت‌نام کردند و حدود 40 هزار نفر تایید نهایی شدند.

  • عرضه در بورس کالا عامل کاهش قیمت مسکن

    عرضه در بورس کالا عامل کاهش قیمت مسکن

    کارشناس بازار سرمایه مطرح کرد کاهش قیمت مسکن با عرضه در بورس کالا کارشناس حوزه بورس کالا گفت: با عرضه ملک در بورس کالا، قیمت کشف شده زیر قیمت‌های معاملاتی بازار خواهد بود. عظیمی در خصوص علت عرضه نشدن املاک بانک‌ها در بورس‌ کالا.

  • خانه‌دار شدن ۶ هزار جوان زرین دشتی

    خانه‌دار شدن ۶ هزار جوان زرین دشتی

    اجرای طرح ملی مسکن کسب رتبه نخست زرین دشت در تامین زمین با الحاق ۱۷۰ هکتار در فارس با شروع به کار دولت سیزدهم و وعده ساخت یک میلیون واحد مسکونی در هر سال بارقه ای از امید در دل جوانان فاقد مسکن در سراسر کشور دمیده شد.مسکنی که اولویت اصلی زندگی هر جوانی برای تشکیل زندگی شده است و حتی در خیلی از موارد نداشتن مسکن مستقل و کشمکش های زندگی مختلط با خانواده ها باعث فروپاشی بنیان خانواده ها شده است.

  • پیامدهای منفی تورم مسکن

    پیامدهای منفی تورم مسکن

    درآمد خانوارهای شهری را می بلعد رفاه خانوارها گروگان گرفته شد وزن بسیار سنگین و نامتعارف اجاره‌بها در سبد هزینه خانوارها، در یک آمار رسمی تایید شد.

  • اجرای طرح تخفیف پروانه و عوارض ساختمان

    اجرای طرح تخفیف پروانه و عوارض ساختمان

    شهردار دوگنبدان گفت: طرح تخفیف پروانه و عوارض ساختمان های مختلف در این شهر اعمال می شود. پرداخت عوارض در روند توسعه و رونق شهری و ارائه خدمات شهرداری تاثیر به سزایی دارد. طرح تخفیف پروانه و عوارض ساختمان های مختلف مسکونی،تجاری،آموزشی، بهداشتی و دیگر بخش ها در دوگنبدان اجرا می شود.

  • لوکس‌سازان ایرانی به ترکیه و کشورهای عربی رفتند

    لوکس‌سازان ایرانی به ترکیه و کشورهای...

    پیش‌بینی قیمت مسکن تا پایان سال ؛ دوباره گران می شود؟ عواملی که می‌توانست به تورم و رشد قیمت مسکن منجر شود در نیمه اول سال اتفاق افتاده و انتظار داریم در شش ماهه دوم، بازار به نسبت آرامی را داشته باشیم. محصولی که در بخش مسکن تولید می‌شود، بر اساس قیمت تمام شده است. ممکن است در مواقعی قیمت مصالح ساختمانی کاهش یا افزایش پیدا کند. در سال جاری یک سری افزایش‌های جدی در نهاده‌های ساختمانی و دستمزدها داشتیم که قیمت تمام شده مسکن را بالا برد.

  •  بازار مسکن ترکیه به دست روس ها

    بازار مسکن ترکیه به دست روس ها

    بر اساس اعلام اداره آمار ترکیه ایرانی‌ها در ماه گذشته میلادی ۶۳۳ واحد خانه در ترکیه خریداری کرده‌اند . اداره آمار ترکیه اعلام کرد که ایرانی‌ها در ماه گذشته میلادی ۶۳۳واحد خانه در ترکیه خریداری کرده‌اند که ۱۱.۹درصد از خانه‌های فروخته‌شده به خارجی‌ها در ترکیه است.